Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những nguyên nhân chính gây ra đau bụng và tiêu chảy

Tiêu chảy ảnh hưởng đến hầu hết tất cả mọi người tại một thời điểm nào đó. Đau bụng hoặc rối loạn đường ruột có thể kèm theo tiêu chảy. Một số nguyên nhân phổ biến nhất bao gồm nhạy cảm với thực phẩm, nhiễm vi khuẩn hoặc virus, sử dụng thuốc hoặc rượu. Chúng cũng có thể là kết quả của căng thẳng hoặc các tình trạng mãn tính, chẳng hạn như hội chứng ruột kích thích (IBS).

Dưới đây chúng tôi xin mô tả một số nguyên nhân phổ biến gây đau bụng và tiêu chảy.
Tiêu chảy có thể là một triệu chứng cấp tính, xảy ra đột ngột, hoặc là bệnh phát triển chậm và kéo dài vài ngày. Một vài lý do gây ra đau bụng và tiêu chảy cấp và mạn tính bao gồm:
1. Nhiễm khuẩn 
Tiêu chảy có thể là do nhiễm vi khuẩn hoặc virus trong dạ dày và ruột, mà các bác sĩ gọi là viêm dạ dày ruột. Mọi người có thể bị viêm dạ dày ruột do vi khuẩn khi ăn hoặc uống nước bị ô nhiễm. Các triệu chứng thường xảy ra trong vòng vài giờ hoặc vài ngày sau khi tiêu thụ thực phẩm bị ô nhiễm.
Mọi người cũng có thể mắc bệnh viêm dạ dày ruột do virus, còn được gọi là bệnh cúm dạ dày, từ một người đã mắc trước đó. Các triệu chứng thường biến mất mà không cần điều trị sau vài ngày trong cả hai trường hợp. Mọi người có thể thử các biện pháp điều trị tại nhà, chẳng hạn như uống nhiều nước, nghỉ ngơi và dùng thuốc không kê đơn để giảm bớt sự khó chịu.
Nhiễm ký sinh trùng cũng có thể gây tiêu chảy cấp và đau bụng. Loại nhiễm trùng này thường khỏi trong vòng vài tuần. Các đợt bùng phát dai dẳng có thể phải điều trị y tế.
2. Phản ứng với thực phẩm 
Một người đã ăn hoặc uống thứ gì đó có thể gây tiêu chảy, đau bụng và các loại bệnh dạ dày khác. Các triệu chứng thường xảy ra trong thời gian ngắn và thường sẽ biến mất vài giờ sau khi ăn.
Tiêu chảy sau khi ăn có thể do các nguyên nhân bao gồm:
Thay đổi chế độ ăn uống đột ngột
Ăn thức ăn giàu chất béo
Nhạy cảm với thực phẩm
Bệnh celiac, cơ thể không thể phân hủy gluten, một loại protein có trong lúa mì, lúa mạch đen và lúa mạch
Theo một số nghiên cứu, hơn 20% mọi người bị nhạy cảm với thực phẩm.
Các biện pháp khắc phục có thể bao gồm sử dụng thức ăn mới và thay đổi chế độ ăn uống từ từ, ăn ít bữa ăn nhiều chất béo và hạn chế hoặc tránh thức ăn gây kích thích. Những người bị bệnh celiac sẽ cần loại bỏ gluten khỏi chế độ ăn uống của họ vĩnh viễn.
 
3. Khó tiêu và ăn quá nhiều
Ăn quá nhiều có thể dẫn đến khó tiêu, tiêu chảy và đau dạ dày do hệ tiêu hóa phải vật lộn để giải quyết một lượng lớn thức ăn.
Cả người lớn và trẻ em đều có thể gặp các tác dụng phụ của việc ăn quá nhiều, nhưng trẻ em có thể dễ bị như vậy hơn. Điều này là do trẻ không phải lúc nào cũng phân biệt được cảm giác đói và cảm giác no.
Để tránh ăn quá nhiều, mọi người có thể:
Thực hành kiểm soát khẩu phần và đo lường thực phẩm
Bổ sung các lựa chọn giàu chất xơ, ít calo, chẳng hạn như rau
Dành thời gian để nhai kỹ thức ăn
4. Hội chứng ruột kích thích (IBS)
Tiêu chảy kéo dài có thể gợi ý một tình trạng mãn tính, chẳng hạn như hội chứng ruột kích thích (IBS). Tình trạng này không làm tổn thương đường tiêu hóa nhưng có thể gây ra các triệu chứng bao gồm:
Bệnh tiêu chảy
Co thắt dạ dày
Đầy hơi
Chướng bụng
Theo Viện Quốc gia về Bệnh tiểu đường và Tiêu hóa và Bệnh thận Hoa Kỳ, khoảng 12 phần trăm người dân ở Hoa Kỳ mắc IBS. Đa số là nữ. Không có cách chữa trị, nhưng mọi người có thể kiểm soát các triệu chứng của mình bằng cách:
Giảm căng thẳng
Thay đổi chế độ ăn uống
Ngủ đủ giấc chất lượng tốt
Uống nhiều chất lỏng
Tập thể dục
Uống thuốc bổ sung
Sử dụng thuốc điều trị
5. Căng thẳng và lo lắng (Stress)
Căng thẳng và lo lắng có thể kích thích nhu động ruột, dẫn đến tiêu chảy. Căng thẳng cũng có thể đóng một vai trò trong sự phát triển của IBS hoặc làm cho các triệu chứng tồi tệ hơn.
Có một mối liên hệ giữa não và ruột, điều này có thể giải thích tại sao căng thẳng có thể dẫn đến các vấn đề tiêu hóa. Ví dụ, căng thẳng nghề nghiệp có thể kích thích phản ứng của dạ dày. Mọi người có thể giảm căng thẳng bằng cách thử các phương pháp sau:
Thiền định và chánh niệm
Tập thể dục thường xuyên
Tập thở sâu
Liệu pháp nghệ thuật hoặc âm nhạc
Mọi người nên gặp bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần, người có thể đề nghị dùng thuốc, liệu pháp hoặc kết hợp cả hai đối với trường hợp căng thẳng dai dẳng hoặc nghiêm trọng.
Mọi người nên đến gặp bác sĩ nếu họ tiếp tục bị tiêu chảy kéo dài hơn một tuần. Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu sốt và các triệu chứng khác kèm theo phân lỏng, hoặc nếu tiêu chảy xảy ra ở trẻ sơ sinh hoặc người lớn tuổi.
Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 7 dấu hiệu không dung nạp lactose
Bình luận
Tin mới
  • 04/07/2025

    Tìm hiểu về các loại bệnh võng mạc

    Có rất nhiều loại bệnh võng mạc khác nhau. Những bệnh này có thể do gen di truyền từ cha mẹ hoặc từ tổn thương võng mạc tích lũy trong suốt cuộc đời. Một số loại bệnh võng mạc phổ biến hơn các bệnh khác.

  • 03/07/2025

    5 lợi ích tiềm năng khi ăn chuối luộc

    Chuối là một trong những loại thực phẩm có lợi ích dinh dưỡng đáng kể. Vậy khi ăn chuối luộc có tác dụng gì?

  • 03/07/2025

    10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng

    Nhiễm ký sinh trùng có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe như các triệu chứng về tiêu hóa không rõ nguyên nhân, ngứa, thiếu máu, đau cơ và khớp, ăn không thấy no,… Cùng tìm hiểu về 10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng qua bài viết sau đây!

  • 02/07/2025

    Lý do nước dừa là thức uống tự nhiên kỳ diệu

    Nước dừa có thành phần dinh dưỡng đặc biệt và nhiều lợi ích cho sức khỏe như cung cấp chất điện giải, giúp hạ huyết áp... Đây là lý do nước dừa ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều người.

  • 02/07/2025

    Tất tần tật về trà thảo mộc

    Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.

  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa giúp làm dịu triệu chứng bệnh chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

Xem thêm