Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những nguyên nhân chính gây ra đau bụng và tiêu chảy

Tiêu chảy ảnh hưởng đến hầu hết tất cả mọi người tại một thời điểm nào đó. Đau bụng hoặc rối loạn đường ruột có thể kèm theo tiêu chảy. Một số nguyên nhân phổ biến nhất bao gồm nhạy cảm với thực phẩm, nhiễm vi khuẩn hoặc virus, sử dụng thuốc hoặc rượu. Chúng cũng có thể là kết quả của căng thẳng hoặc các tình trạng mãn tính, chẳng hạn như hội chứng ruột kích thích (IBS).

Dưới đây chúng tôi xin mô tả một số nguyên nhân phổ biến gây đau bụng và tiêu chảy.
Tiêu chảy có thể là một triệu chứng cấp tính, xảy ra đột ngột, hoặc là bệnh phát triển chậm và kéo dài vài ngày. Một vài lý do gây ra đau bụng và tiêu chảy cấp và mạn tính bao gồm:
1. Nhiễm khuẩn 
Tiêu chảy có thể là do nhiễm vi khuẩn hoặc virus trong dạ dày và ruột, mà các bác sĩ gọi là viêm dạ dày ruột. Mọi người có thể bị viêm dạ dày ruột do vi khuẩn khi ăn hoặc uống nước bị ô nhiễm. Các triệu chứng thường xảy ra trong vòng vài giờ hoặc vài ngày sau khi tiêu thụ thực phẩm bị ô nhiễm.
Mọi người cũng có thể mắc bệnh viêm dạ dày ruột do virus, còn được gọi là bệnh cúm dạ dày, từ một người đã mắc trước đó. Các triệu chứng thường biến mất mà không cần điều trị sau vài ngày trong cả hai trường hợp. Mọi người có thể thử các biện pháp điều trị tại nhà, chẳng hạn như uống nhiều nước, nghỉ ngơi và dùng thuốc không kê đơn để giảm bớt sự khó chịu.
Nhiễm ký sinh trùng cũng có thể gây tiêu chảy cấp và đau bụng. Loại nhiễm trùng này thường khỏi trong vòng vài tuần. Các đợt bùng phát dai dẳng có thể phải điều trị y tế.
2. Phản ứng với thực phẩm 
Một người đã ăn hoặc uống thứ gì đó có thể gây tiêu chảy, đau bụng và các loại bệnh dạ dày khác. Các triệu chứng thường xảy ra trong thời gian ngắn và thường sẽ biến mất vài giờ sau khi ăn.
Tiêu chảy sau khi ăn có thể do các nguyên nhân bao gồm:
Thay đổi chế độ ăn uống đột ngột
Ăn thức ăn giàu chất béo
Nhạy cảm với thực phẩm
Bệnh celiac, cơ thể không thể phân hủy gluten, một loại protein có trong lúa mì, lúa mạch đen và lúa mạch
Theo một số nghiên cứu, hơn 20% mọi người bị nhạy cảm với thực phẩm.
Các biện pháp khắc phục có thể bao gồm sử dụng thức ăn mới và thay đổi chế độ ăn uống từ từ, ăn ít bữa ăn nhiều chất béo và hạn chế hoặc tránh thức ăn gây kích thích. Những người bị bệnh celiac sẽ cần loại bỏ gluten khỏi chế độ ăn uống của họ vĩnh viễn.
 
3. Khó tiêu và ăn quá nhiều
Ăn quá nhiều có thể dẫn đến khó tiêu, tiêu chảy và đau dạ dày do hệ tiêu hóa phải vật lộn để giải quyết một lượng lớn thức ăn.
Cả người lớn và trẻ em đều có thể gặp các tác dụng phụ của việc ăn quá nhiều, nhưng trẻ em có thể dễ bị như vậy hơn. Điều này là do trẻ không phải lúc nào cũng phân biệt được cảm giác đói và cảm giác no.
Để tránh ăn quá nhiều, mọi người có thể:
Thực hành kiểm soát khẩu phần và đo lường thực phẩm
Bổ sung các lựa chọn giàu chất xơ, ít calo, chẳng hạn như rau
Dành thời gian để nhai kỹ thức ăn
4. Hội chứng ruột kích thích (IBS)
Tiêu chảy kéo dài có thể gợi ý một tình trạng mãn tính, chẳng hạn như hội chứng ruột kích thích (IBS). Tình trạng này không làm tổn thương đường tiêu hóa nhưng có thể gây ra các triệu chứng bao gồm:
Bệnh tiêu chảy
Co thắt dạ dày
Đầy hơi
Chướng bụng
Theo Viện Quốc gia về Bệnh tiểu đường và Tiêu hóa và Bệnh thận Hoa Kỳ, khoảng 12 phần trăm người dân ở Hoa Kỳ mắc IBS. Đa số là nữ. Không có cách chữa trị, nhưng mọi người có thể kiểm soát các triệu chứng của mình bằng cách:
Giảm căng thẳng
Thay đổi chế độ ăn uống
Ngủ đủ giấc chất lượng tốt
Uống nhiều chất lỏng
Tập thể dục
Uống thuốc bổ sung
Sử dụng thuốc điều trị
5. Căng thẳng và lo lắng (Stress)
Căng thẳng và lo lắng có thể kích thích nhu động ruột, dẫn đến tiêu chảy. Căng thẳng cũng có thể đóng một vai trò trong sự phát triển của IBS hoặc làm cho các triệu chứng tồi tệ hơn.
Có một mối liên hệ giữa não và ruột, điều này có thể giải thích tại sao căng thẳng có thể dẫn đến các vấn đề tiêu hóa. Ví dụ, căng thẳng nghề nghiệp có thể kích thích phản ứng của dạ dày. Mọi người có thể giảm căng thẳng bằng cách thử các phương pháp sau:
Thiền định và chánh niệm
Tập thể dục thường xuyên
Tập thở sâu
Liệu pháp nghệ thuật hoặc âm nhạc
Mọi người nên gặp bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần, người có thể đề nghị dùng thuốc, liệu pháp hoặc kết hợp cả hai đối với trường hợp căng thẳng dai dẳng hoặc nghiêm trọng.
Mọi người nên đến gặp bác sĩ nếu họ tiếp tục bị tiêu chảy kéo dài hơn một tuần. Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu sốt và các triệu chứng khác kèm theo phân lỏng, hoặc nếu tiêu chảy xảy ra ở trẻ sơ sinh hoặc người lớn tuổi.
Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 7 dấu hiệu không dung nạp lactose
Bình luận
Tin mới
  • 17/09/2025

    8 tác dụng của việc ăn một quả lựu mỗi ngày

    Quả lựu giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất có thể giúp tăng cường sức khỏe một cách đáng ngạc nhiên. Tìm hiểu những tác dụng của việc ăn một quả lựu mỗi ngày.

  • 17/09/2025

    6 Nguyên nhân gây teo dương vật và cách khắc phục

    Tình trạng dương vật bị teo nhỏ một chút khi bạn già đi do sự suy giảm sản xuất testosterone không hiếm gặp, nhưng có những nguyên nhân khác có thể xảy ra bao gồm béo phì, phẫu thuật tuyến tiền liệt, điều trị ung thư tuyến tiền liệt và các tình trạng như bệnh Peyronie. Mặc dù bạn không phải lúc nào cũng tránh được tình trạng teo dương vật nhưng có những điều bạn có thể làm để ngăn ngừa hoặc điều trị một số nguyên nhân nhất định.

  • 16/09/2025

    Trẻ trên 5 tuổi có cần bổ sung vi chất không?

    Với trẻ trên 5 tuổi, việc bổ sung vi chất vẫn vô cùng cần thiết, bởi đây là độ tuổi vàng để phát triển thể chất, trí tuệ và hình thành nền tảng sức khỏe lâu dài.

  • 16/09/2025

    Phải mất bao lâu để thấy được kết quả khi tiêm Botox?

    Botox (onabotulinumtoxinA) bắt đầu có hiệu lực trong vòng hai đến năm ngày sau khi bạn tiêm. Tuy nhiên, có thể mất đến vài tuần để bạn thấy được kết quả đầy đủ và mốc thời gian cho mỗi cá nhân khác nhau tùy thuộc vào một số yếu tố.

  • 15/09/2025

    Vì sao cá mè xứng đáng có trong thực đơn?

    Cá mè từ lâu đã được biết đến như một loại thực phẩm quen thuộc của người Việt Nam. Không chỉ là nguyên liệu cho những món ăn dân dã, đậm đà, cá mè còn chứa nhiều lợi ích sức khỏe cho mọi lứa tuổi.

  • 15/09/2025

    Thực phẩm giàu omega-3 giúp giảm nguy cơ tử vong sau cơn đau tim: Bằng chứng từ nghiên cứu quốc tế

    Trong bối cảnh các bệnh tim mạch ngày càng phổ biến và trẻ hóa, việc duy trì một lối sống lành mạnh, đặc biệt là chế độ ăn uống, đóng vai trò then chốt trong việc phòng ngừa cũng như cải thiện chất lượng sống cho người bệnh tim.

  • 14/09/2025

    Một chế độ ăn đơn giản giúp giảm ung thư, đái tháo đường và bệnh tim

    Bạn đã bao giờ tự hỏi: Có chế độ ăn uống nào có thể giúp phòng ngừa bệnh tật không? Các nhà khoa học đã phát hiện một chế độ ăn uống đơn giản nhưng mang lại hiệu quả bất ngờ giúp giảm nguy cơ ung thư, đái tháo đường và bệnh tim.

  • 14/09/2025

    Một số loại mất thính lực và nguyên nhân của chúng

    Mất thính lực được phân loại thành ba loại: dẫn truyền, thần kinh cảm giác và hỗn hợp (khi mất thính lực dẫn truyền và thần kinh cảm giác xảy ra đồng thời). Mất thính lực dẫn truyền liên quan đến vấn đề ở tai ngoài hoặc tai giữa, trong khi mất thính lực thần kinh cảm giác là do tổn thương ở tai trong.

Xem thêm