Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những lưu ý khi dùng PrEP- Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV

PrEP là điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV cho những người có nguy cơ nhiễm HIV cao. Ở nước ta đã triển khai thí điểm điều trị PrEP từ năm 2017 và trong thời gian tới sẽ mở rộng dịch vụ PrEP ra tất cả các tỉnh, thành phố trong cả nước. Vậy khi dùng PrEp cần lưu ý gì?...

Những ai có thể sử dụng PrEP

Hiện nay Bộ Y tế hướng dẫn các đối tượng sau nên dùng PrEP để dự phòng lây nhiễm HIV, cụ thể là: Nam có quan hệ tình dục đồng giới; Người chuyển giới nữ; Người bán dâm; Người tiêm chích ma túy; Bạn tình của người nhiễm HIV mà người nhiễm HIV đó chưa điều trị ARV hoặc điều trị ARV nhưng tải lượng HIV chưa đạt dưới ngưỡng phát hiện vi rút (vẫn còn trên 200 bản sao/ml máu).

PrEP có phải là vắc xin không?

Phải khẳng định luôn rằng PreP không phải là vắc xin. Vắc xin giúp hệ miễn dịch sinh ra kháng thể của cơ thể để chống lại một nhiễm trùng nào đó trong thời gian dài. Còn PrEP là sự kết hợp của 2 loại thuốc kháng vi rút để dự phòng lây nhiễm HIV. PrEP cần phải được uống mỗi ngày. Khi dừng, thuốc hết tác dụng.

PrEP cần được uống hàng ngày.

Một người đang dùng PrEP, khi nào dừng sử dụng?

TS.BS Hoàng Đình Cảnh, Phó cục trưởng Cục phòng chống HIV/AIDS cho biết, khách hàng có thể chủ động dừng PrEP vì các lý do cá nhân như không còn hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV hoặc do tác dụng phụ của thuốc... Tuy nhiên trước khi dừng thuốc, cần trao đổi với bác sĩ để đảm bảo không bị lây nhiễm HIV.

Thầy thuốc có thể chỉ định cho khách hàng dừng sử dụng PrEP khi:

-Khách hàng đã thay đổi hành vi và không còn nguy cơ lây nhiễm HIV, ví dụ: luôn sử dụng bao cao su đúng cách mỗi lần quan hệ tình dục; không sử dụng chung bơm kim tiêm…

-Khách hàng chỉ có một bạn tình mà bạn tình có HIV âm tính và không có hành vi nguy cơ cao.

-Vợ/chồng hoặc bạn tình nhiễm HIV đã điều trị ARV trên 6 tháng và có tải lượng vi rút đạt dưới ngưỡng phát hiện (dưới 200 bản sao/ml máu).

-Không có quan hệ tình dục.

Khi có chỉ định ngừng PrEP, khách hàng là người quan hệ tình dục qua đường âm đạo hoặc người dự phòng nguy cơ lây nhiễm qua đường máu cần tiếp tục sử dụng đến hết 28 ngày sau lần phơi nhiễm cuối cùng. Đối với người nam quan hệ tình dục đồng giới qua hậu môn cần tiếp tục sử dụng thuốc PrEP 2 ngày sau lần quan hệ tình dục cuối cùng.

Nếu dùng PrEP, có cần sử dụng thêm bao cao su khi quan hệ tình dục?

Theo TS Hoàng Đình Cảnh, một người dùng PrEP vẫn cần sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục, bởi vì:

PrEP làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV nhưng vẫn có một tỷ lệ nhỏ có khả năng lây nhiễm HIV nếu không sử dụng bao cao su.

PrEP chỉ giúp phòng lây nhiễm HIV mà không phòng được các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, không có tác dụng tránh thai, trong khi đó bao cao su vừa có tác dụng tránh lây nhiễm HIV vừa phòng các bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu, giang mai viêm gan B, C...và giúp phòng tránh mang thai ngoài ý muốn.

Vì vậy, để an toàn nhất, bạn luôn dùng PrEP và sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục như biện pháp bổ sung cho nhau.

PrEP khác gì với K=K như thế nào?

K = K (viết tắt là Không phát hiện = Không lây truyền): Là những người đã nhiễm HIV điều trị thuốc ARV mỗi ngày để đạt được ức chế tải lượng HIV dưới 200 bản sao/ml máu – và thường đạt được sau 6 tháng uống thuốc, khi đó không làm lây truyền HIV sang bạn tình của họ.

PrEP là người chưa nhiễm HIV uống thuốc ARV để dự phòng không bị lây nhiễm HIV qua các hành vi nguy cơ.

Thuốc PrEP là kết hợp 2 loại thuốc kháng vi rút, còn thuốc điều trị cho người nhiễm HIV để đạt được K=K là kết hợp 3 loại thuốc kháng vi rút. Dù cùng có bản chất là thuốc kháng vi rút nhưng đây là sự kết hợp thuốc khác nhau cho mục đích sử dụng khác nhau.

Dự phòng trước và sau phơi nhiễm HIV giống và khác nhau như thế nào?

Mặc dù đều là dự phòng nhiễm HIV bằng thuốc kháng HIV nhưng chúng có những điểm giống và khác nhau cơ bản như sau:

Giống nhau:

PrEP (Dự phòng trước phơi nhiễm) và PEP (Dự phòng sau phơi nhiễm) đều là biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV bằng cách uống thuốc ARV.

PrEP và PEP đều áp dụng cho người chưa nhiễm HIV nhưng có nguy cơ nhiễm HIV.

Khác nhau:

 

PrEP

PEP

Về tên gọi

Dự phòng trước phơi nhiễm

Dự phòng sau phơi nhiễm

Uống khi nào?

Trước khi phơi nhiễm HIV

Uống mỗi ngày trước khi có nguy cơ nhiễm HIV

Sau khi phơi nhiễm HIV

Điều trị khẩn cấp: uống trong vòng 72 giờ sau phơi nhiễm HIV

Ai cần dùng?

Người chưa nhiễm HIV nhưng:

  • Quan hệ tình dục với người nhiễm HIV
  • Quan hệ tình dục với người không biết tình trạng HIV
  • Dùng chung bơm kim tiêm

Người chưa nhiễm HIV nhưng đã bị phơi nhiễm HIV:

  • Quan hệ tình dục không an toàn
  • Tiêm chích ma túy không an toàn
  • Kim đâm
  • Bị lạm dụng tình dục

 

Hiệu quả

Giảm nguy cơ lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục hơn 90% và tiêm chích ma túy tới 70%.

Phòng lây nhiễm HIV nếu uống đúng đủ và càng sớm càng tốt.

Thế nào là PrEP theo tình huống?

Hầu hết người sử dụng PrEP là dùng thuốc ARV uống hàng ngày để dự phòng lây nhiễm HIV. Tuy nhiên còn có thể dùng PrEP không thường xuyên, tức là chỉ khi có tình huống, là khi dự đoán sẽ có quan hệ tình dục với bạn tình có nguy cơ lây nhiễm HIV, khi đó sẽ dùng PrEP trước và sau khi quan hệ tình dục để dự phòng lây nhiễm HIV, người ta gọi là dùng PrEP theo tình huống.

Cách uống PrEp theo tình huống.

PrEP theo tình huống chỉ dùng cho đối tượng nam quan hệ tình dục đồng giới có chỉ định dùng PrEP và khi tần suất quan hệ tình dục trung bình dưới 2 lần/tuần. Những người này cũng cần chắc chắn rằng có thuốc để đảm bảo được việc dùng thuốc ARV trong vòng 2-24 giờ trước khi quan hệ tình dục.

Không sử dụng PrEP theo tình huống cho: Phụ nữ hoặc người chuyển giới nữ; Chuyển giới nam có quan hệ tình dục qua đường âm đạo; Nam quan hệ tình dục với nữ qua đường âm đạo/hậu môn.; Người có viêm gan B mạn tính; Người tiêm chích ma túy.

Về cơ bản, khi một khách hàng muốn dùng PrEP sẽ được bác sĩ trao đổi trước khi đưa ra quyết định dùng PrEP theo tình huống hay PrEP hàng ngày là phù hợp với họ. Lịch khám và theo dõi sử dụng PrEP theo tình huống giống như PrEP hàng ngày.

Về cách sử dụng PrEP uống theo tình huống: Do không uống hàng ngày nên PrEP sẽ được dùng theo công thức: 2 + 1 + 1 tức là:

-Uống 2 viên (liều đầu tiên) trước khi quan hệ tình dục 24 giờ, chậm nhất là 2 giờ trước khi có quan hệ tình dục.

-Uống viên thứ 3: sau 24 giờ tính từ khi uống liều đầu tiên

-Uống viên thứ 4: sau 24 giờ tính từ khi uống liều thứ hai.

Nếu uống đúng hướng dẫn, người có quan hệ tình dục đồng giới cũng có thể bảo vệ khỏi lây nhiễm HIV.

Tham khảo thêm thông tin bài viết: PrEp theo tình huống- Thêm một lựa chọn điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV

Xuân Thủy - Theo suckhoedoisong.vn
Từ khóa:
Bình luận
Tin mới
  • 29/03/2024

    Điều gì thực sự xảy ra với cơ thể bạn khi bạn dùng Collagen?

    Theo các thống kê collagen là một trong những chất bổ sung phổ biến và thị trường tiêu thụ ngày càng tăng. Nhưng trước khi bạn đổ tiền vào các gian hàng thực phẩm bổ sung, bạn nên biết rằng không phải tất cả những tuyên bố về lợi ích của collagen đều có cơ sở khoa học.

  • 29/03/2024

    Cảnh báo nguy hiểm khi thiếu vitamin B12: Đau đầu, thiếu máu ác tính

    Vitamin B12 là dưỡng chất rất cần thiết cho các tế bào thần kinh và tế bào máu đỏ và cũng cần thiết cho sự hình thành ADN.

  • 29/03/2024

    Tác dụng phụ có thể xảy ra sau mổ đẻ

    Mổ đẻ là phẫu thuật lấy thai ra ngoài qua đường cắt ở vùng bụng và tử cung, được thực hiện khi sinh thường qua âm đạo có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của mẹ hoặc thai nhi. Mặc dù sinh mổ ngày nay đã an toàn hơn nhờ sự tiến bộ của y học, phương pháp này vẫn tiềm ẩn một số rủi ro và tác dụng phụ đối với cả người mẹ và trẻ sơ sinh.

  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

Xem thêm