Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những bệnh có thể phòng ngừa bằng vắc xin

Tạo ra vắc xin được coi là một trong những thành tựu vĩ đại của nhân loại. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ước tính mỗi năm có khoảng 2,5, triệu trẻ em được cứu sống nhờ những nỗ lực tiêm chủng vắc xin.

Dưới đây là danh sách những bệnh truyền nhiễm phổ biến có thể phòng ngừa bằng vắc xin mà bạn cần biết.

1. Covid-19

Là bệnh truyền nhiễm do virus SARS-CoV-2 gây ra.

Covid-19 lây lan khi người nhiễm bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Các giọt bắn và hạt bay ra ngoài mang virus SARS-CoV-2, người khác có thể hít vào và mắc bệnh. Bệnh cũng có thể lây lan khi những giọt đó rơi xuống một bề mặt, sau đó người khác chạm vào bề mặt này và đưa tay lên mặt.

Hầu hết những người mắc Covid-19 chỉ có các triệu chứng từ nhẹ đến trung bình. Nhưng một số có thể bị bệnh nặng, đặc biệt là những người mắc các bệnh lý như bệnh tim, tiểu đường, bệnh hô hấp mãn tính hoặc ung thư.

2. Sởi

Một bệnh nhiễm virus rất dễ lây lan, liên quan đến hệ hô hấp, bao gồm phổi và đường thở.

Virus sởi xâm nhập vào không khí khi người mắc bệnh ho hoặc hắt hơi. Nó cũng có thể tồn tại tới 2 giờ trên bề mặt các đồ vật mà người bị bệnh chạm vào. Khoảng 90% những người chưa có miễn dịch sẽ mắc bệnh nếu họ ở gần người bị bệnh.

Sởi có thể gây phat ban ngoài da, viêm phổi, một số trường hợp diễn biến nặng và tử vong. Trước khi có vắc xin, mỗi năm ở Mỹ có từ 3 triệu đến 4 triệu người mắc bệnh sởi, 48.000 người phải nhập viện và 400-500 người tử vong.

3. Ho gà

Là bệnh nhiễm trùng cấp tính tại phổi và đường hô hấp khiến người bệnh khó thở do ho dữ dội, như tiếng gà kêu. Mọi người có thể hít phải vi khuẩn ho gà khi người bị ho gà ho hoặc hắt hơi.

Ho gà có thể đe dọa tính mạng, đặc biệt ở trẻ dưới 1 tuổi. Ho gà có thể dẫn đến viêm phổi, co giật và thở chậm hoặc ngừng thở.

4. Cúm

Là bệnh truyền nhiễm gây ra do virus cúm, gây ra các triệu chứng ở mũi, phổi và họng. Khi người bị cúm ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các giọt bắn chứa virus cúm có thể bắn xa tới 183 cm. Mọi người có thể nhiễm virus từ không khí có chứa giọt bắn hoặc do chạm tay vào vật dụng, các bề mặt mà người bệnh chạm vào, sau đó đưa tay lên mũi hoặc miệng của chính họ.

Cúm có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng thậm chí là tử vong cho người mắc bệnh hen suyễn hoặc tiểu đường, những người có tình trạng suy giảm miễn dịch .
 

5. Bệnh bại liệt

Virus bại liệt sống trong ruột người bệnh và đào thải ra ngoài qua phân. Bạn có thể bị nhiễm bệnh khi tiếp xúc với phân của người bệnh hoặc các đồ dùng, vật dụng có nhiễm virus từ phân người bệnh.

Hầu hết mọi người mắc bại kiệt không có triệu chứng hoặc triệu chứng giống cúm kéo dài vài ngày. Ở một số ít bệnh nhân, bệnh bại liệt có thể tiến triển nặng gây viêm não, tê liệt cơ và thậm chí là tử vong.

Đây là một trong những căn bệnh đáng sợ và tàn khốc nhất trong thế kỷ 20. Số ca bại liệt giảm mạnh nhờ tiêm chủng nhưng căn bệnh này vẫn chưa được thanh toán trên toàn cầu.

6. Bệnh phế cầu khuẩn

Một bệnh do vi khuẩn có thể gây ra nhiều loại bệnh nhiễm trùng, bao gồm viêm phổi, nhiễm trùng tai và máu, viêm màng não (ảnh hưởng đến não và tủy sống). Bạn có thể bị mắc bệnh khi ​​tiếp xúc với chất nhầy hoặc nước bọt của người bệnh.

Một số bệnh nhân có thể gặp phải biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi nặng, nhiễm khuẩn huyết, và thậm chí là tử vong. Bệnh viêm phổi do phế cầu đặc biệt nguy hiểm ở những người trên 65 tuổi, vì vậy người cao tuổi trên 65 tuổi nên tiêm phòng vắc xin phòng phế cầu khuẩn.

7. Uốn ván

Một căn bệnh do vi khuẩn uốn ván gây ra các triệu chứng cứng hàm, khó thở, co thắt cơ, tê liệt cơ hô hấp và cuối cùng là tử vong.

Vi khuẩn gây bệnh uốn ván được tìm thấy trong đất, bụi và phân, các vết rỉ sét trên đinh cũ... Vi khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể bạn qua vết cắt hoặc vết loét hở.

Tiêm vắc xin phòng uốn ván rất cần thiết ở những người có nguy cơ cao, những người bị vết thương hở liên quan đêns các dụng cụ, vũ khí bằng sắt. Ngoài ra, phụ nữa mang thai cũng được tiêm phòng uốn ván trong thai kỳ để phòng các rủi ro liên quan đến uốn ván lúc sinh con và uốn ván ở trẻ sơ sinh.

Ước tính khoảng 10% đến 20% trường hợp mắc uốn ván gây tử vong. Tử vong phổ biến hơn ở những người trên 60 tuổi hoặc mắc bệnh tiểu đường.

Tham khảo thêm bài viết: Giảm đau cho bé sau tiêm vắc xin

8. Bệnh viêm màng não do não mô cầu 

Một bệnh do vi khuẩn do vi khuẩn não mô cầu gây nên, với các bệnh cảnh viêm màng não, nhiễm trùng, phù não và tủy sống. Vi khuẩn cũng có thể xâm nhập vào máu gây nên tình trạng nhiễm trùng huyết.

Vi khuẩn não mô cầu cư trú tại thành sau họng, gây bệnh cho người mắc. Bệnh có thể lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt người bệnh (hôn, cắn...) hoặc sử dụng chung đồ vật với người bị nhiễm bệnh. Các triệu chứng thường là sốt cao đột ngột, nhức đầu và cứng cổ. Việc chẩn đoán và điều trị càng sớm càng tốt là điều quan trọng.

Bệnh cảnh thường nặng,, đặc biệt là những người không được phát hiện và điều trị kịp thời. Theo Tổ chức Y tế thế giới, ngay cả những người được điều trị sớm, cũng có tới 15% bệnh nhân sẽ tử vong.

9. Viêm gan B

Là bệnh viêm gan mãn tính do virus viêm gan B gây ra. Viêm gan B mãn tính có thể dẫn đến ung thư gan, suy gan và tử vong.

Những người mắc bệnh viêm gan B có virus trong máu và các chất dịch cơ thể khác. Người lớn thường lây lan qua quan hệ tình dục hoặc dùng chung kim tiêm. Phụ nữ mang thai có thể truyền bệnh cho con của họ. Viêm gan B có khả năng lây nhiễm cao gấp 100 lần so với HIV, căn bệnh gây ra bệnh AIDS. 

10. Quai bị

Bệnh quai bị do virus quai bị gây ra, khiến người bệnh sưng tuyến nước bọt, sốt, nhức đầu và đau cơ. Người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi và chán ăn.

Khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, virus sẽ bay vào không khí và những người khác có thể hít phải.

Bệnh quai bị diễn biến nặng có thể dẫn đến viêm màng não và gây ra các vấn đề sức khỏe lâu dài, bao gồm điếc và vô sinh ở nam giới.

Bệnh quai bị hiện nay hiếm gặp hơn nhờ các nỗ lực tiêm chủng vắc xin sởi-quai bị-rubella trong các chương trình tiêm chủng mở rộng trên toàn thế giới. Tuy nhiên, các đợt bùng phát vẫn xảy ra, thường là ở các khu vực sống chung đông người, như sống trong ký túc xá.

11. Vi khuẩn Hib (Haemophilus Influenzae type b)

Đay là căn bệnh do vi khuẩn Hib gây ra, với các nhiễm khuẩn như viêm phổi, viêm màng não, tủy sống, hoặc nhiễm khuẩn máu, xương hoặc khớp.

Một số người có vi khuẩn Hib trong mũi hoặc họng nhưng không bị bệnh. Khi họ ho hoặc hắt hơi, vi khuẩn sẽ bay vào không khí. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đặc biệt có nguy cơ cao vì hệ thống miễn dịch của chúng yếu.

Trước khi có vắc xin Hib, khoảng 20.000 trẻ em Hoa Kỳ dưới 5 tuổi mắc bệnh Hib mỗi năm, 3% đến 6% số bệnh nhân này đã tử vong.

Vắc xin phòng Hib được đưa vào tiêm chủng mở rộng, mũi vắc xin 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 được tiêm chủng rộng rãi cho trẻ em trên toàn cầu.

 

Hồng Ngọc - Viện Y học Ứng dụng Việt Nam - Theo WebMD
Bình luận
Tin mới
  • 27/08/2025

    Có nên chạy bộ mỗi ngày để giảm cân?

    Chạy bộ là một bài tập thể dục đã được chứng minh là có thể cải thiện sức bền và giảm mỡ cơ thể một cách an toàn. Tuy nhiên, việc chạy bộ mỗi ngày có mang lại hiệu quả giảm cân như mong muốn?

  • 27/08/2025

    Tại sao ngón chân của bạn bị tê?

    Tê ở ngón chân là một trong triệu chứng dai dẳng khó xác định. Nó có thể là triệu chứng của một căn bệnh nghiêm trọng ví dụ như bệnh tiểu đường hoặc có thể chỉ là do bạn đi giày không phù hợp.

  • 26/08/2025

    6 thói quen giúp giảm mỡ bụng sau tuổi 45

    Sự thay đổi hormone, quá trình trao đổi chất chậm lại là nguyên nhân khiến mỡ dễ tích tụ quanh vùng eo, đặc biệt là với chị em sau tuổi 45. Để giảm mỡ bụng 'cứng đầu' này có thể chỉ cần thực hiện một số thói quen đơn giản.

  • 26/08/2025

    10 Dấu hiệu cảnh báo bệnh tim mạch ở người cao tuổi

    Bệnh tim mạch là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, đặc biệt ở người cao tuổi. Mỗi năm, có khoảng 5 triệu người mắc suy tim trên thế giới và gần 50% trong số đó tử vong sau 5 năm. Tại Việt Nam, bệnh tim mạch chiếm 60% các ca bệnh nội khoa.

  • 25/08/2025

    Ăn trứng vào bữa sáng có giúp giảm cân nhanh hơn?

    Bữa sáng giàu protein từ trứng không chỉ giúp no lâu mà còn hỗ trợ đốt mỡ hiệu quả hơn so với các bữa sáng nhiều tinh bột. Vậy ăn trứng vào buổi sáng có thật sự giúp bạn đạt mục tiêu giảm cân nhanh hơn?

  • 25/08/2025

    Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và cách cai nghiện hiệu quả

    Thuốc lá từ lâu đã trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng báo động trên toàn cầu. Với hàng triệu người sử dụng mỗi ngày, tác hại của thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà còn gây tổn hại nghiêm trọng cho những người xung quanh thông qua khói thuốc thụ động.

  • 24/08/2025

    Tác dụng của vỏ khoai lang không nên bỏ qua

    Khi ăn khoai lang, nhiều người thường có thói quen bỏ vỏ. Tuy nhiên, ít ai biết rằng phần vỏ này lại chứa dinh dưỡng mang lại một số lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 24/08/2025

    Cách phòng ngừa và điều trị đau lưng ở dân văn phòng

    Đau lưng đang trở thành một vấn đề sức khỏe phổ biến, đặc biệt đối với những người làm việc trong môi trường văn phòng. Tính chất công việc yêu cầu ngồi lâu, ít vận động và thường xuyên làm việc trước máy tính tạo ra áp lực lớn lên cột sống, dẫn đến các cơn đau lưng dai dẳng.

Xem thêm