Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Lời khuyên đơn giản cho một trí óc minh mẫn

Ngoài việc áp dụng một chế độ ăn tốt, thường xuyên tập thể dục và ngủ đủ giấc, còn có những cách khác để bạn có thể chăm sóc cho não bộ của mình.

Lời khuyên đơn giản cho một trí óc minh mẫn

Não bộ của chúng ta cũng giống như cơ bắp trong cơ thể, nếu bạn nạp vào nhiều chất có hại, ngủ ít và lười vận động, cơ bắp của bạn sẽ trở nên yếu ớt và teo dần. Ngược lại, khi bạn có một chế độ ăn lành mạnh, ngủ đủ giấc (8 tiếng mỗi đêm) và tập thể dục thường xuyên, thì cơ bắp sẽ săn chắc và nở nang. Việc phát triển não bộ cũng giống như vậy.

Nhưng, với não bộ, tập thể dục không chỉ đơn thuần là chạy bộ hay nâng tạ hay leo cầu thang. Não của chúng ta là một loại cơ bắp đặc biệt mà để rèn luyện nó thì bạn phải có sự cân bằng giữa các bài tập thể lực và bài tập luyện trí óc. Có rất nhiều cách khác nhau để bạn thực hiện điều này. Hãy thử tham khảo các cách dưới đây nhé!

Học nhảy

Những ông bà cụ nhảy từ ba đến bốn tuần một lần – đặc biệt là khiêu vũ – có ít nguy cơ mắc bệnh tâm thần hơn so với những người không nhảy đến 75%. Bạn có biết tại sao không? Đó là bởi vì nhảy là một hoạt động phức tạp, đòi hỏi sự tập trung, chú ý của não bộ cũng như tạo ra những thử thách cho trí óc của chúng ta thông qua việc ghi nhớ và thực hiện các bước nhảy. Giống như thể dục nhịp điệu, nhảy cũng làm tăng lượng máu lên não, từ đó thúc đẩy hoạt động não bộ.

Chơi một nhạc cụ

Hãy chọn bất cứ một loại nhạc cụ nào mà bạn muốn. Đó có thể là nhạc cụ truyền thống như đàn bầu, đàn tì bà, sáo, hay hiện đại như đàn ghi ta, đàn piano, đàn organ. Bất kể là lọa nhạc cụ gì đi chăng nữa, các nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng chơi một loại nhạc cụ hơn 10 năm giúp tăng khả năng ghi nhớ của não bộ. Một số nghiên cứu khác cũng cho thấy chỉ đơn thuần là nghe nhạc cũng giúp cho trí óc của chúng ta hoạt động tốt hơn.

Học một ngoại ngữ

Biết nhiều ngôn ngữ có thể giúp làm chậm quá trình sa sút trí tuệ (chậm hơn so với người chỉ nói một ngôn ngữ đến bốn năm rưỡi). Các nghiên cứu khác cũng cho thấy thành thạo nhiều ngôn ngữ sẽ giúp cho bạn có khả năng thực hiện nhiều công việc cùng một lúc và tập trung tốt hơn.

Thời điểm học ngôn ngữ lí tưởng nhất là khi bạn còn trẻ và các nhà khoa học cũng khuyến khích việc sử dụng hai ngôn ngữ trong quá trình lớn lên. Nhưng tất nhiên, học là cả một quá trình kéo dài suốt trong toàn bộ cuộc đời con người. Vậy nên, không bao giờ là quá muộn để bạn bắt đầu học một ngôn ngữ mới cả, kể cả khi bạn đang ở trong tuổi trung niên hay đã già.

Chơi cờ vua

Một trong những cách hiệu quả để luyện trí óc của bạn chính là chơi cờ vua, cờ tướng hay thậm chí là chơi bài. Điểm mấu chốt ở đây không phải là thắng hay thua mà chính là quá trình bạn phải suy nghĩ, đưa ra chiến lược phù hợp, phân tích tình hình và suy đoán ý đồ của đối phương. Việc này làm tăng khả năng nhận thức của não bộ và khiến cho trí óc của bạn thường xuyên phải hoạt động một cách tích cực.

Đọc có chất lượng

Đọc dưới bất kì hình thức nào đều tốt cho não bộ của bạn. Nhưng hãy nhớ rằng, hiệu quả của việc đọc không được tính bằng số lượng mà bằng chất lượng. Đọc ít nhưng nghiền ngẫm nhiều có thể tốt cho trí óc của bạn hơn là đọc nhiều nhưng tập trung ít. Khả năng xử lí thông tin của não bộ con người là có giới hạn. Hãy tưởng tượng não bộ giống như một cái máy tính. Bạn càng tải về nhiều thông tin thì khả năng càng cao là máy tính của bạn sẽ gặp trục trặc, chạy chậm hơn, gặp virus hay thậm chí là ngừng hoạt động. Vậy nên, thay vì đọc 20 bài báo khác nhau, bạn hãy đọc một hoặc hai bài viết thật hay và nghĩ về những vấn đề được tác giả đặt ra trong đó.

Hãy chỉ làm một việc một lúc

Trong xã hội hiện đại ngày nay, các công ti lớn, các nhà tuyển dụng đều rất đề cao khả năng thực hiện nhiều công việc cùng một lúc (trong tiếng Anh gọi là multi-task). Thế nhưng, một điều đáng ngạc nhiên là khả năng này không chứng tỏ là bạn có một bộ não khỏe như mọi người thường nghĩ. Ngược lại, chính làm nhiều việc cùng 1 lúc multi-tasking lại gây hại cho thùy trán của bạn.

Thùy trán là phần não có nhiệm vụ đưa ra các quyết định, phân tích và giải quyết vấn đề trong quá trình học hỏi của con người. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng làm một việc một lúc sẽ giúp củng cố khả năng học hỏi, thấy hiểu và áp dụng thông tin mới vào thực tế hơn. Vậy nên, thay vì cố gắng vừa viết một báo cáo, vừa giải ô chữ, lại vừa nghe nhạc, hãy sắp xếp lại lịch làm việc và giải trí của mình một cách hợp lí hơn để có một bộ não khỏe mạnh hơn nhé!

Hãy thử đan lát

Những hoạt động buộc bạn phải sử dụng đôi tay của mình như đan len, đan móc hay làm vườn có khả năng giúp làm giảm độ căng thẳng của bạn và giữ cho não bộ bạn trẻ lâu hơn. Việc tập trung vào đôi tay sẽ làm cho não bạn phải ghi nhớ, điều khiển nhiều hơn và do vậy linh động hơn. 
Một điều tra năm 2013 ở một nhóm gồm 3.500 người đan len trên khắp thế giới đã cho thấy có một sự liên hệ nhất định giữa tần suất đan len và hoạt động nhận thức: càng đan lát nhiều thì hoạt động nhận thức của con người càng tốt.

Chơi trò chơi

Các loại trò chơi, đặc biệt là những trò đòi hỏi tư duy lô gic đều có tác dụng nhất định trong việc duy trì một bộ não khỏe mạnh. Đừng nghĩ rằng chơi game là xấu – nó chỉ xấu khi bạn lạm dụng nó thôi. Còn nếu bạn biết kiểm soát bản thân thì game lại trở thành một công cụ đắc lực của bạn. Các nhà khoa học Nhật Bản đã thử nghiệm và phát triển những trò chơi game cho người già và thấy rằng hiệu quả đáng kể trong việc giảm biểu hiện quên, suy giảm trí nhớ, thậm chí cả khả năng vận động của người già.

Mỗi loại trò chơi sẽ có tác động đến hoạt động trí não của bạn khác nhau. Đơn giản nhất, bạn có thể download các ứng dụng game trên điện thoại hay máy tính. Mọi cửa hàng ứng dụng trên các thiết bị thông minh hiện giờ đều có một mục dành riêng cho các loại trò chơi phát triển trí não với những công ti như Lumosity (với app Lumosity cung cấp cho bạn những thử thách não bộ hằng ngày). Hoặc, bạn cũng có thể chọn những trò như Blendoku (một trò chơi yêu cầu người chơi sắp xếp các cột màu theo bảng màu nhất định), Loop (trò chơi yêu cầu người chơi phải xoay các hình để có một vòng nối) hay Brain it on (người chơi phải vẽ hình để thực hiện yêu cầu của từng bàn).  

Sử dụng thời gian của bạn một cách hiệu quả

Đừng mất đến một tiếng để thực hiện một công việc chỉ cần mười phút. Ngược lại, bạn không nên chỉ dành 10 phút cho công việc yêu cần đến 1 tiếng. Điều này có nghĩa là, trong bất cứ một công việc gì, bạn cũng nên phân chia thời gian và sức lực của mình một cách hiệu quả để tránh lãng phí. Đặc biệt, trước khi bắt đầu, bạn phải đánh giá công việc đó để biết xem bạn cần tiêu tốn bao nhiêu năng lượng trí óc, bởi nếu lúc nào bạn cũng dành hết năng lượng vào một công việc nào đó thì nguồn lực của bạn sẽ giảm đi rất nhiều.

Viết tay

Một điều không thể bàn cãi là đánh máy nhanh hơn, đẹp hơn, gọn gàng hơn và dễ dàng chỉnh sửa hơn. Bạn có hàng ngàn phông chữ, màu chữ, kiểu chữ khác nhau để lựa chọn và tuyệt vời hơn nữa, bạn không phải lo bài viết của mình bị mờ nhòe bởi cà phê hay bị rách. Thế nhưng, viết bằng tay lại có vẻ tốt hơn cho não bộ của bạn. Tại sao thế?

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng học sinh, sinh viên sẽ tiếp thu bài giảng tốt hơn khi họ chép bài bằng tay bởi việc đó buộc họ phải xử lí thông tin mà họ đưa vào. Viết chữ nghiêng cũng rất có lợi. Một cuộc điều tra đã cho thấy rằng những học sinh lớp 1 viết chữ nghiêng thường đọc và phát âm tốt hơn.

Thúc đẩy bản thân

Một trong những điều quan trọng nhất mà bạn cần ghi nhớ, đó là bạn phải luôn không ngừng cố gắng trong tất cả mọi việc, dù đó là tập thể dục hay làm việc. Đừng cảm thấy tự mãn khi bạn đã đạt được một điều gì đó; bạn luôn phải đẩy bản thân mình đi xa hơn nữa. Điều đó không chỉ giúp cho bạn đạt được thành công trong công việc, cuộc sống mà còn bảo vệ não bộ của bạn nữa đấy!
Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Trí não khỏe mạnh ở người cao tuổi
Chi Mai - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp từ Health
Bình luận
Tin mới
  • 03/12/2025

    Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

    Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?

  • 03/12/2025

    Viêm xoang trong mùa đông

    Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.

  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

  • 01/12/2025

    4 loại thực phẩm giàu vitamin D nên bổ sung vào mùa đông

    Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương, hỗ trợ chức năng miễn dịch và điều hòa nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể. Thiếu hụt vitamin D kéo dài có thể dẫn đến loãng xương, yếu cơ, tăng nguy cơ gãy xương và làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.

  • 01/12/2025

    Tiêm phòng cúm mùa: Lợi ích và khuyến cáo

    Cúm mùa là một bệnh đường hô hấp do virus cúm gây ra, lây lan mạnh vào mùa thu và mùa đông. Mỗi năm có khoảng 1 tỷ người mắc cúm, trong đó có từ 3 đến 5 triệu trường hợp diễn biến nặng. Tiêm phòng cúm là cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt với những người có nguy cơ cao. Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ phân tích lợi ích của việc tiêm vắc xin cúm, đối tượng cần ưu tiên tiêm và thời điểm thích hợp để thực hiện tiêm chủng.

  • 30/11/2025

    5 loại thực phẩm nên kết hợp với trứng để tăng gấp đôi hiệu quả dinh dưỡng

    Trứng là nguồn protein hoàn hảo nhưng để tối ưu hóa năng lượng và khả năng hấp thụ dưỡng chất cần ăn đúng cách. Tham khảo 5 thực phẩm nên ăn cùng trứng giúp trứng phát huy tối đa sức mạnh dinh dưỡng.

Xem thêm