Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hút thuốc lá và bệnh ngoài da

Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong trên thế giới hiện nay là sử dụng các sản phẩm thuốc lá. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hằng năm có 6 triệu người chết do hút thuốc chủ động và khoảng 600.000 người chết do hút thuốc thụ động.

Khói thuốc lá chứa hơn 4.000 chất độc hấp thụ trực tiếp vào máu và được máu chuyển vào cấu trúc của làn da. Ngoài sự liên quan đã được biết từ lâu của thuốc lá đến bệnh phổi, bệnh tim và ung thư; hút thuốc hiện nay còn được biết có vai trò quan trọng trong sự lão hóa sớm của da, làm chậm lành vết thương cũng như có thể gây ra một số bệnh da khác, đặc biệt là bệnh vảy nến, viêm tuyến mồ hôi mủ và Lupus ban đỏ.
Bỏ thuốc lá để ngừa được nhiều bệnh -Ảnh minh họa

Thuốc lá và sự lão hóa da

Người hút thuốc lá nhiều sẽ có vẻ mặt hốc hác và làn da xanh xám. Việc hút thuốc có thể thúc đẩy nhanh quá trình lão hóa da: da mềm rũ, nhiều nếp nhăn, trở nên khô, thô ráp với màu da không đồng đều và có hiện tượng giãn mao mạch.

Các nghiên cứu đã xác nhận, hút thuốc làm xuất hiện nhiều nếp nhăn trên mặt sớm hơn so với tác động của ánh nắng mặt trời, các “vết chân chim” có thể phát triển rất sớm. Những nếp da thẳng đứng quanh miệng cũng xuất hiện, gọi là “nếp nhăn da thuốc lá”.

Nguyên nhân gây lão hóa sớm da mặt của thuốc lá có thể kể đến: nhiệt từ thuốc lá gây bỏng nhẹ da mặt; thay đổi các sợi đàn hồi của da; co thắt mạch máu làm giảm lượng máu cung cấp cho da, giảm lượng collagen và gây ra những thay đổi trong sợi đàn hồi của da; giảm độ ẩm của da.

Ngoài ra, người hút thuốc còn bị rụng tóc; râu tóc, móng tay có thể đổi màu vàng.

Hút thuốc và sự lành của vết thương

Hút thuốc có thể làm chậm lành các tổn thương da và các vết mổ. Thuốc lá làm tăng nguy cơ nhiễm trùng vết thương, nhiễm khuẩn mô ghép và sự hình thành cục máu đông do có liên quan đến: sự co mạch và thiếu ôxy đến các tế bào da; giảm tổng hợp collagen; chậm phát triển của các mạch máu mới trong vết thương.

Hút thuốc lá góp phần vào sự phát triển và tồn tại của các vết loét chi dưới, đặc biệt là loét mạch máu và loét bàn chân ở bệnh nhân tiểu đường.

Nhiễm virus

Hút thuốc lá có khả năng liên quan, có khi nghiêm trọng đến sự lây nhiễm một số virus trong đó có mụn cóc sinh dục (mào gà). Nếu vừa có mụn cóc sinh dục và vừa hút thuốc, bệnh nhân sẽ gặp nhiều nguy cơ phát triển các bệnh ung thư liên quan đến virus mụn cóc như: ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ hay ung thư dương vật.

Ung thư da

Người hút thuốc lá tăng gấp đôi nguy cơ phát triển ung thư da dạng biểu mô tế bào gai so với người không hút thuốc. 75% các trường hợp bạch sản miệng (tiền ung thư) và ung thư miệng có thể xảy ra ở người hút thuốc.

Bệnh vảy nến

Người hút thuốc có nguy cơ cao mắc bệnh vảy nến và bệnh có khuynh hướng phát triển nhiều hơn, nghiêm trọng hơn, đặc biệt nếu bệnh nhân có hội chứng chuyển hóa kèm theo. Dạng lâm sàng vảy nến khu trú ở lòng bàn tay, bàn chân với nhiều sang thương đau, có mủ, xảy ra phổ biến hơn so với người không hút thuốc lá.

Vảy nến là một tình trạng bệnh qua miễn dịch trung gian tế bào. Hút thuốc làm tăng nguy cơ phát triển bệnh vảy nến bằng cách ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch. Chất nicotin trong thuốc lá liên kết với các tế bào miễn dịch gọi là tế bào nhánh và tế bào T, làm thay đổi chức năng của chúng để thúc đẩy sự tăng sinh các tế bào sừng. Nicotin cũng liên kết trực tiếp với các tế bào sừng, giúp chúng phân chia nhanh hơn và di chuyển lên phía bề mặt da.

Bệnh viêm mủ tuyến mồ hôi

Bệnh viêm mủ tuyến mồ hôi rất thường xảy ra ở người hút thuốc lá. Các mụn mủ phát triển ở nách, dưới vú và ở bẹn. Cũng giống như mụn trứng cá thông thường, thoạt đầu các nang lông bị bít, sau đó bị viêm nhiễm và hình thành ổ nhọt. Nicotin trong thuốc lá làm tăng acetylcholine quanh nang lông, thúc đẩy sự phát triển quá mức ở phần trên nang lông và do đó gây ra sự tắc nghẽn.

Bệnh viêm mạch máu

Hút thuốc có thể khởi phát hoặc làm nặng thêm hiện tượng Raynaud gây co thắt hoặc tắc nghẽn mạch máu. Da biến đổi từ màu trắng bệch đến xanh xám và cuối cùng là màu đỏ như được sưởi ấm lại. Động mạch cung cấp máu đến ngón tay, ngón chân có thể bị co thắt tạm thời, sau đó là hẹp vĩnh viễn do tiếp xúc với nicotin trong thuốc lá, gây phát triển các vết loét ở đầu ngón tay, ngón chân. Nhiệt độ lạnh, nicotin và caffein đều là thủ phạm gây ra hiện tượng Raynaud. Hút thuốc cũng làm cục máu đông dễ phát triển gây bít lòng mạch. Triệu chứng “cước” (chilblain) cũng do co mạch và có thể bị tê cóng trầm trọng hơn khi hút thuốc.

Hút thuốc cũng có vai trò chính trong bệnh Buerger (viêm mạch huyết khối tắc nghẽn) với sự xuất hiện nhiều cục máu đông trong các mạch máu nhỏ cũng như trong nhiều trường hợp thuyên tắc do cholesterol có liên quan với xơ vữa động mạch. Hút thuốc có thể làm trầm trọng thêm xu hướng hình thành cục máu đông gây ra do thuốc hay hội chứng antiphospholipid.

Bệnh Lupus ban đỏ

Các nghiên cứu trong những năm gần đây cho thấy, người hút thuốc có nguy cơ bị bệnh Lupus ban đỏ dạng đĩa gấp 10 lần người không hút thuốc. Trong bệnh da tự miễn này, các vùng da tiếp xúc với ánh sáng như ở mặt sẽ phát triển các tổn thương có vảy màu đỏ có thể để lại sẹo. Hút thuốc gây tăng nguy cơ mắc bệnh Lupus đỏ do làm gia tăng hoạt động tự miễn dịch bằng cách kích hoạt các tế bào lympho B và T. Điều trị Lupus với hydroxychloroquine có hiệu quả rất kém ở những người hút thuốc.

Các bệnh lý ở miệng

Người hút thuốc thường mắc các bệnh lý ở miệng như: nhiễm nấm Candida; bệnh liken; lưỡi lông đen (lingua villosa nigra): bề mặt của lưỡi mọc nhiều lông dài màu vàng, nâu, xanh lá cây hoặc đen do vi khuẩn phát triển quá mức. Bệnh xảy ra do vệ sinh răng miệng kém, thiếu nước bọt và hút thuốc; viêm nướu, viêm miệng do nicotin; viêm môi do ánh sáng mặt trời; bạch sản lưỡi; ung thư biểu mô tế bào gai.  

BS. Lê Đức Thọ - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 18/07/2025

    5 loại thực phẩm giúp ngăn ngừa loãng xương

    Để hạn chế tình trạng loãng xương cơ thể cần cung cấp đủ vitamin D và canxi theo nhu cầu của từng lứa tuổi qua chế độ ăn khoa học, đủ dinh dưỡng và giàu canxi.

  • 18/07/2025

    Ô nhiễm không khí và nguy cơ với sức khỏe, những giải pháp bảo vệ sức khỏe cho trẻ em.

    Trong những năm gần đây, ô nhiễm không khí đã trở thành một trong những vấn đề môi trường nghiêm trọng nhất, ảnh hưởng sâu rộng đến sức khỏe con người ở mọi lứa tuổi. Đặc biệt, trẻ nhỏ đang ở giai đoạn phát triển thể chất và thần kinh lại là nhóm đối tượng dễ tổn thương nhất.

  • 17/07/2025

    3 tác dụng phụ của quả vải và lưu ý khi ăn vải

    Quả vải tuy ngon miệng và bổ dưỡng nhưng cũng cần đi lưu ý một số điều khi ăn để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, đặc biệt là với một số đối tượng.

  • 17/07/2025

    Nhiệt độ thời tiết ảnh hưởng thế nào tới tâm trạng của bạn?

    Thời tiết thất thường có khiến bạn cảm thấy khó chịu. Trời mưa bạn sẽ cảm thấy buồn chán còn trời nắng bạn sẽ cảm thấy vui tươi hơn. Bạn đã bao giờ thắc mắc tại sao cảm xúc của bạn luôn thay đổi khi thời tiết thay đổi hay chưa? Đặc biệt là vào lúc giao mùa? Vậy hãy cùng Viện Y học ứng dụng tìm hiểu thêm với bài viết dưới đây

  • 16/07/2025

    Ăn rau quả nhiều màu sắc có lợi gì cho sức khỏe?

    Ăn rau quả nhiều màu sắc hay còn gọi là 'ăn cầu vồng' không chỉ đơn giản là cách trang trí món ăn hấp dẫn mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

  • 16/07/2025

    Sốt xuất huyết ở trẻ nhỏ: Những dấu hiệu cảnh báo không nên bỏ qua

    Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút Dengue gây ra, lây lan chủ yếu qua vết đốt của muỗi Aedes aegypti. Mặc dù bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, trẻ nhỏ lại là đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương do hệ miễn dịch còn non yếu.

  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

Xem thêm