Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hút thuốc lá và bệnh ngoài da

Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong trên thế giới hiện nay là sử dụng các sản phẩm thuốc lá. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hằng năm có 6 triệu người chết do hút thuốc chủ động và khoảng 600.000 người chết do hút thuốc thụ động.

Khói thuốc lá chứa hơn 4.000 chất độc hấp thụ trực tiếp vào máu và được máu chuyển vào cấu trúc của làn da. Ngoài sự liên quan đã được biết từ lâu của thuốc lá đến bệnh phổi, bệnh tim và ung thư; hút thuốc hiện nay còn được biết có vai trò quan trọng trong sự lão hóa sớm của da, làm chậm lành vết thương cũng như có thể gây ra một số bệnh da khác, đặc biệt là bệnh vảy nến, viêm tuyến mồ hôi mủ và Lupus ban đỏ.
Bỏ thuốc lá để ngừa được nhiều bệnh -Ảnh minh họa

Thuốc lá và sự lão hóa da

Người hút thuốc lá nhiều sẽ có vẻ mặt hốc hác và làn da xanh xám. Việc hút thuốc có thể thúc đẩy nhanh quá trình lão hóa da: da mềm rũ, nhiều nếp nhăn, trở nên khô, thô ráp với màu da không đồng đều và có hiện tượng giãn mao mạch.

Các nghiên cứu đã xác nhận, hút thuốc làm xuất hiện nhiều nếp nhăn trên mặt sớm hơn so với tác động của ánh nắng mặt trời, các “vết chân chim” có thể phát triển rất sớm. Những nếp da thẳng đứng quanh miệng cũng xuất hiện, gọi là “nếp nhăn da thuốc lá”.

Nguyên nhân gây lão hóa sớm da mặt của thuốc lá có thể kể đến: nhiệt từ thuốc lá gây bỏng nhẹ da mặt; thay đổi các sợi đàn hồi của da; co thắt mạch máu làm giảm lượng máu cung cấp cho da, giảm lượng collagen và gây ra những thay đổi trong sợi đàn hồi của da; giảm độ ẩm của da.

Ngoài ra, người hút thuốc còn bị rụng tóc; râu tóc, móng tay có thể đổi màu vàng.

Hút thuốc và sự lành của vết thương

Hút thuốc có thể làm chậm lành các tổn thương da và các vết mổ. Thuốc lá làm tăng nguy cơ nhiễm trùng vết thương, nhiễm khuẩn mô ghép và sự hình thành cục máu đông do có liên quan đến: sự co mạch và thiếu ôxy đến các tế bào da; giảm tổng hợp collagen; chậm phát triển của các mạch máu mới trong vết thương.

Hút thuốc lá góp phần vào sự phát triển và tồn tại của các vết loét chi dưới, đặc biệt là loét mạch máu và loét bàn chân ở bệnh nhân tiểu đường.

Nhiễm virus

Hút thuốc lá có khả năng liên quan, có khi nghiêm trọng đến sự lây nhiễm một số virus trong đó có mụn cóc sinh dục (mào gà). Nếu vừa có mụn cóc sinh dục và vừa hút thuốc, bệnh nhân sẽ gặp nhiều nguy cơ phát triển các bệnh ung thư liên quan đến virus mụn cóc như: ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ hay ung thư dương vật.

Ung thư da

Người hút thuốc lá tăng gấp đôi nguy cơ phát triển ung thư da dạng biểu mô tế bào gai so với người không hút thuốc. 75% các trường hợp bạch sản miệng (tiền ung thư) và ung thư miệng có thể xảy ra ở người hút thuốc.

Bệnh vảy nến

Người hút thuốc có nguy cơ cao mắc bệnh vảy nến và bệnh có khuynh hướng phát triển nhiều hơn, nghiêm trọng hơn, đặc biệt nếu bệnh nhân có hội chứng chuyển hóa kèm theo. Dạng lâm sàng vảy nến khu trú ở lòng bàn tay, bàn chân với nhiều sang thương đau, có mủ, xảy ra phổ biến hơn so với người không hút thuốc lá.

Vảy nến là một tình trạng bệnh qua miễn dịch trung gian tế bào. Hút thuốc làm tăng nguy cơ phát triển bệnh vảy nến bằng cách ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch. Chất nicotin trong thuốc lá liên kết với các tế bào miễn dịch gọi là tế bào nhánh và tế bào T, làm thay đổi chức năng của chúng để thúc đẩy sự tăng sinh các tế bào sừng. Nicotin cũng liên kết trực tiếp với các tế bào sừng, giúp chúng phân chia nhanh hơn và di chuyển lên phía bề mặt da.

Bệnh viêm mủ tuyến mồ hôi

Bệnh viêm mủ tuyến mồ hôi rất thường xảy ra ở người hút thuốc lá. Các mụn mủ phát triển ở nách, dưới vú và ở bẹn. Cũng giống như mụn trứng cá thông thường, thoạt đầu các nang lông bị bít, sau đó bị viêm nhiễm và hình thành ổ nhọt. Nicotin trong thuốc lá làm tăng acetylcholine quanh nang lông, thúc đẩy sự phát triển quá mức ở phần trên nang lông và do đó gây ra sự tắc nghẽn.

Bệnh viêm mạch máu

Hút thuốc có thể khởi phát hoặc làm nặng thêm hiện tượng Raynaud gây co thắt hoặc tắc nghẽn mạch máu. Da biến đổi từ màu trắng bệch đến xanh xám và cuối cùng là màu đỏ như được sưởi ấm lại. Động mạch cung cấp máu đến ngón tay, ngón chân có thể bị co thắt tạm thời, sau đó là hẹp vĩnh viễn do tiếp xúc với nicotin trong thuốc lá, gây phát triển các vết loét ở đầu ngón tay, ngón chân. Nhiệt độ lạnh, nicotin và caffein đều là thủ phạm gây ra hiện tượng Raynaud. Hút thuốc cũng làm cục máu đông dễ phát triển gây bít lòng mạch. Triệu chứng “cước” (chilblain) cũng do co mạch và có thể bị tê cóng trầm trọng hơn khi hút thuốc.

Hút thuốc cũng có vai trò chính trong bệnh Buerger (viêm mạch huyết khối tắc nghẽn) với sự xuất hiện nhiều cục máu đông trong các mạch máu nhỏ cũng như trong nhiều trường hợp thuyên tắc do cholesterol có liên quan với xơ vữa động mạch. Hút thuốc có thể làm trầm trọng thêm xu hướng hình thành cục máu đông gây ra do thuốc hay hội chứng antiphospholipid.

Bệnh Lupus ban đỏ

Các nghiên cứu trong những năm gần đây cho thấy, người hút thuốc có nguy cơ bị bệnh Lupus ban đỏ dạng đĩa gấp 10 lần người không hút thuốc. Trong bệnh da tự miễn này, các vùng da tiếp xúc với ánh sáng như ở mặt sẽ phát triển các tổn thương có vảy màu đỏ có thể để lại sẹo. Hút thuốc gây tăng nguy cơ mắc bệnh Lupus đỏ do làm gia tăng hoạt động tự miễn dịch bằng cách kích hoạt các tế bào lympho B và T. Điều trị Lupus với hydroxychloroquine có hiệu quả rất kém ở những người hút thuốc.

Các bệnh lý ở miệng

Người hút thuốc thường mắc các bệnh lý ở miệng như: nhiễm nấm Candida; bệnh liken; lưỡi lông đen (lingua villosa nigra): bề mặt của lưỡi mọc nhiều lông dài màu vàng, nâu, xanh lá cây hoặc đen do vi khuẩn phát triển quá mức. Bệnh xảy ra do vệ sinh răng miệng kém, thiếu nước bọt và hút thuốc; viêm nướu, viêm miệng do nicotin; viêm môi do ánh sáng mặt trời; bạch sản lưỡi; ung thư biểu mô tế bào gai.  

BS. Lê Đức Thọ - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 02/09/2025

    3 nhóm người nên ăn quả na

    Na là một loại trái cây thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Ăn na đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mọi người và cho một số nhóm người nhất định.

  • 02/09/2025

    Chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi: mùa Vu Lan ý nghĩa

    Mùa Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo bằng cách quan tâm chăm sóc sức khỏe của ông bà, cha mẹ. Khi lớn tuổi, người cao tuổi dễ gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc chăm sóc dinh dưỡng, khuyến khích vận động, quan tâm sức khỏe tinh thần và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cha mẹ sống khỏe mạnh và tận hưởng trọn vẹn những mùa Vu Lan bên gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn các phương pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách khoa học.

  • 01/09/2025

    Giá trị dinh dưỡng và 5 lợi ích sức khỏe bất ngờ từ hạt sen

    Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.

  • 01/09/2025

    An toàn du lịch lễ 2/9: Mẹo vui chơi khỏe mạnh

    Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.

  • 31/08/2025

    Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu

    Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.

  • 31/08/2025

    Ảnh hưởng của mùa mưa tới hệ hô hấp

    Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn

  • 30/08/2025

    Cảnh giác sốt xuất huyết và tay chân miệng vào mùa mưa

    Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.

  • 30/08/2025

    5 lợi ích sức khỏe tuyệt vời của giá đỗ ít người biết

    Giá đỗ được biết đến là loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, chất xơ tốt cho sức khỏe. Thường xuyên ăn giá đỗ không chỉ có ích cho sức khỏe mà còn hỗ trợ phòng ngừa một số loại ung thư.

Xem thêm