Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Gây ảo giác: hướng điều trị các bệnh tâm thần trong tương lai

Thuốc gây ảo giác đã bị cấm hàng thập kỷ nay và chỉ được buôn bán bất hợp pháp như LSD, psilocybin (chiết xuất từ nấm thần kỳ), MDMA được biết đến với tên gọi là ecstacy thì nay đã được các nhà nghiên cứu tìm ra triển vọng trong điều trị các bệnh như trầm cảm, rối loạn trầm cảm hận chấn thương, và nghiện.

Các nhà nghiên cứu cũng đang tìm kiếm những thuốc hợp pháp nhưng dễ gây nghiện trên diện rộng như ketamine- một chất được sử dụng trong gây mê nhưng vẫn gây ra ảo giác. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) mới đây đã đưa ra rằng những thuốc dựa trên Ketamin như esketamin có tác dụng nhanh chóng trong việc cải thiện các triệu chứng của bệnh trầm cảm.

Phần lớn các hợp chất này đều có sức ảnh hưởng mạnh mẽ lên hệ thần kinh trung ương nên rất khó có thể kiểm soát được tác dụng của các loại chất này, đặc biệt là khi dùng chúng ở ngoài cơ sở y tế, thậm chí có cả những cơ sở y tế không có người phụ trách chuyên môn về việc điều trị về các loại chất gây ảo giác cũng rất nguy hiểm.

Một vài nghiên cứu gần đây đã nghiên cứu về thuốc gây ảo giác:

Đầu tháng 12, FDA đã đưa ra những hướng đi đầu tiên trong kế hoạch thử nghiệm thuốc pha thứ III của điều trị MDMA trên những bệnh nhân rối loạn trầm cảm hậu chấn thương. Nghiên cứu được thực hiện bởi nhiều đơn vị phối hợp với nhau và đặt hi vọng thuốc sẽ có hiệu quả tốt cho các bệnh nhân tham gia thử nghiệm

Cũng vào tháng 12, nhóm nghiên cứu của trường Johns Hopkins đã đưa ra kết quả của thử nghiệm về psilocybin ở nhóm 51 bệnh nhân  ung thư có dấu hiệu trầm cảm và lo âu. Họ tìm ra việc dùng liều cao gấp 2-3 lần so với liều thông thường có thể giảm đáng kể các triệu chứng lâm sàng về tâm trạng chán nản và lo ây sau 6 tháng ở những bệnh nhân trên.

Nghiên cứu tại trường Imperial của Anh sử dụng máy quét kỹ thuật cao để bản đồ hóa vị trí và cách bộ não đáp ứng lại các ảnh hưởng của LSD. Vào tháng 3 vừa rồi họ đã báo cáo rằng ó mối liên quan giữa tác động của thuốc đến những thay đổi được đánh dấu  trong máu và mạng lưới thông tin của não bộ. Kết quả của nghiên cứu này đã đưa ra một cách nhìn mới về cách phản ứng của cơ thể khi chịu tác dụng của thuốc.

Năm 214, một nghiên cứu của Thụy Sỹ đã tìm ra việc sử dụng liều LSD thấp kết hợp với các liệu pháp điều  trị tâm thần khác có thẻ giảm thiểu lo lắng ỏ những bệnh nhân đang hấp hối.

Thái độ về các thuốc gây ảo giác đang dần thay đổi

Các nghiên cứu  mới gần đây đã khiến giới y học thay đổi thái độ về các loại thuốc gây ảo giác. Việc lạm dụng rộng rãi các loại thuốc giảm đau họ opioid kê đơn hiện nay được coi  là vấn đề y tế công cộng chứ không còn đơn thuần là vấn đề của an ninh. Mới đây một số bang của nước mỹ đã đưa ra chấp nhận việc sử dụng cần sa trong y tế cũng đã khiến việc sử dụng các chất kích thích thảo dược thành vẫn đề liên quan đến nhiều ngành hơn.

Thuốc gây ảo giác được sử dụng y tế sẽ khác với nhũng loại thuốc gây kích thích bất hợp pháp khác. Thay vì gây kích thích đến nhiều vùng của não bộ và ảnh hưởng đến hệ thống truyền tin của não bộ thì thuốc y tế chỉ tác dụng vào đúng đích của của y tế ( đó là sản sinh serotonin – một hóc môn liên quan đến tâm trạng, trí nhớ và giấc ngủ). Đó là lý do tại sao các nhà nghiên cứu y học cởi mở hơn với loại thuốc này. Họ đang cố gắng để tìm hiểu sự thay đổi lâu dài của não bộ với các loại thuốc này và làm thế nào để giúp bệnh nhân bị trầm cảm, lo âu và bị nghiện.

Ví dụ MDMA đang được thử nghiệm nhằm mục đích gây ra các hiệu ứng kích thích và tăng sư đồng cảm và cởi mở hơn khi dùng cho các bệnh nhân chấn thương tâm lý sau chiến tranh vốn dĩ bị ám ảnh liên tục về những kỷ niệm của chiến tranh để lại.  MDMA khiến các thụ thể sản sinh ra nhiều loại hóc môn như serotonin hoặc oxytocin- những hóc môn giảm stress và tăng độ tin tưởng. Nhưng không giống với  “ecstacy” hay  “Molly” được buôn bán bất hợp pháp, những chất này đã bị căt bớt đi một số thành phân như methamphetamine hoặc các các thuốc tác động đến tâm thần như ketamine và đến một nửa thành phần của thuốc không chứa  MDMA. Việc sử dụng thuốc cũng hết sức ngặt nghèo, bênh nhân chỉ được dung thuốc ở các cơ sở y tế có chuyên môn và phải tham gia các buổi trị liệu tâm lý, ngoài ra họ không được phép mang bất cứ thứ gì về nhà. Ảnh hưởng của thuốc từ 4-7 tiếng và đi kèm với những tác dụng phụ trên cơ, tăng huyết áp và lo lắng nên bệnh nhân  phải ở lại bệnh viên qua đêm khi dùng thuốc.

Nhưng không phải ai cũng đáp ứng tốt với các loại thuốc này. Thỉnh thoảng cũng có những người chịu tác dụng phụ như trầm cảm, lo âu nặng hơn, tăng huyết áp.

Rào cản nghiên cứu vẫn là các vấn đề pháp lý và việc con người có lạm dụng các chất gây ảo giác này. Do vậy trong tương lại người ta hy vọng có thể nới bớt những quy định vè pháp luật cũng như hoàn thiên các thủ tục pháp lý để có thể tiến xa hơn trong những nghiên cứu về các chất gây ảo giác này.

Bs.Đào Ngọc - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Webmd
Bình luận
Tin mới
  • 15/11/2025

    Cách tự làm nước gạo lên men giúp tóc đẹp như đi spa

    Dùng nước gạo lên men để làm đẹp tóc là một phương pháp được áp dụng từ lâu. Việc xả tóc bằng nước gạo lên men mang lại nhiều lợi ích vượt trội hơn so với nước vo gạo thông thường.

  • 15/11/2025

    Bệnh hô hấp ở trẻ nhỏ vào mùa đông: Cha mẹ cần biết gì?

    Mùa đông với không khí lạnh và khô hanh khiến trẻ nhỏ dễ mắc các bệnh về đường hô hấp. Khi thời tiết chuyển lạnh, trẻ thường ở trong nhà nhiều hơn, tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus lây lan nhanh chóng. Hiểu biết về các bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng ngừa, là chìa khóa để cha mẹ bảo vệ sức khỏe trẻ nhỏ, giúp các bé vượt qua mùa đông an toàn và khỏe mạnh.

  • 15/11/2025

    Khi nào chức năng xương khớp bắt đầu suy giảm?

    Hệ xương khớp đóng vai trò nền tảng trong việc duy trì khả năng vận động, giữ tư thế, và đảm bảo chất lượng cuộc sống. Hệ thống này bao gồm xương, sụn, dây chằng, gân và cơ bắp – chúng phối hợp nhịp nhàng đảm bảo các chức năng di chuyển linh hoạt và chịu đựng áp lực cơ học hàng ngày.

  • 15/11/2025

    Tập luyện mùa thu: Vừa khỏe mạnh, vừa tận hưởng không khí trong lành

    Mùa thu với không khí mát mẻ là thời điểm lý tưởng để bắt đầu hoặc duy trì thói quen tập luyện thể thao ngoài trời. Tập ngoài trời không chỉ mang lại lợi ích về mặt thể chất, mà còn giúp bạn tận hưởng thiên nhiên, giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe toàn diện. Bài viết này sẽ khám phá những lợi ích của việc tập luyện và gợi ý các bài tập phù hợp để bạn duy trì sức khỏe trong mùa thu.

  • 14/11/2025

    Những sai lầm khi ăn rau giảm cân khiến bạn mãi không gầy

    Ăn nhiều rau từ lâu đã được xem là chìa khóa vàng giúp kiểm soát cân nặng. Tuy nhiên, không phải cứ ăn càng nhiều rau thì càng gầy. Nhiều người dù ăn rau hằng ngày vẫn không giảm được cân, thậm chí còn gặp vấn đề tiêu hóa. Nguyên nhân nằm ở những sai lầm dưới đây...

  • 14/11/2025

    Những tác dụng phụ nguy hiểm nhất của thuốc tránh thai

    Mặc dù biện pháp tránh thai thường an toàn khi sử dụng, nhưng vẫn có những tác dụng phụ tiềm ẩn gây nguy hiểm cho sức khỏe ngoài những tác dụng phụ phổ biến như tăng cân hoặc chảy máu bất thường (rong kinh). Cùng tìm hiểu những tác dụng phụ nguy hiểm nhất của thuốc tránh thai qua bài viết sau đây!

  • 13/11/2025

    Ăn trứng vào lúc nào tốt nhất để giảm cân?

    Trứng là thực phẩm giàu dinh dưỡng, giàu protein có thể giúp chúng ta no lâu hơn và tăng cường trao đổi chất. Vậy ăn trứng vào thời điểm nào giúp tăng hiệu quả giảm cân?

  • 13/11/2025

    Hiểu về chẩn đoán ung thư phổi giai đoạn 0

    Ung thư phổi giai đoạn 0, được gọi là ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC), có nghĩa là các tế bào bất thường đã được tìm thấy trong niêm mạc đường thở trong một khối u duy nhất, không xâm lấn. Các tế bào này có khả năng lây lan và phát triển thành ung thư.

Xem thêm