Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Chấy ở trẻ nhỏ

Chấy là tình trạng hay gặp ở trẻ nhỏ, do lây lan tại trường học, nhà trẻ... Vậy làm cách nào để ngăn ngừa tình trạng này?

Chấy ở trẻ nhỏ

Chấy (hay còn gọi là chí) có tên khoa học là Pediculus humanus capitis là một loại côn trùng kích thước nhỏ bằng hạt vừng khoảng 2mm, sống ký sinh ở da đầu, bám chặt vào tóc và cắn da đầu để hút máu. Thường gặp phổ biến ở trẻ lứa tuổi từ 3-12 tuổi, chúng làm cho trẻ có cảm giác ngứa ngáy, khó chịu ở da đầu, làm tăng nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn và chàm hóa, nguy cơ càng cao khi số lượng chấy tăng lên.

Chấy sinh sản rất nhanh, trong vòng đời, một chấy cái có thể đẻ đến 150 trứng (khoảng 5-10 trứng/ngày), sau 10 ngày trứng chấy nở, và trưởng thành qua 3 giai đoạn từ ấu trùng đến chấy trưởng thành trong 14 ngày. Trứng chấy có thể tồn tại hơn 10 ngày khi rơi vãi ra môi trường

Dễ lây truyền từ trẻ này sang trẻ khác và các thành viên trong gia đình qua tiếp xúc gần, đặc biệt là môi trường lớp học hoặc qua dùng chung mũ nón, lược… Có 3 dạng chấy trên cơ thể:

  • Chấy trên đầu. Những con chấy được tìm thấy trên da đầu, dễ nhất ở khu vực gáy và trên tai
  • Trên cơ thể. Những con chấy sống trong quần áo, trên giường và di chuyển lên da để kiếm ăn. Những người không thay quần áo thường xuyên hay hạn chế tắm có thể dễ gặp phải chấy (người lang thang, vô gia cư…)
  • Chấy ở mu. Chấy có thể xuất hiện ở vùng lông mu sinh dục, thường ít hơn ở các vùng lông thô của cơ thể như lông ngực, lông mày hay lông mi

Triệu chứng nhiễm chấy

Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

  • Ngứa dữ dội trên da đầu, hoặc bất cứ vị trí nào trên cơ thể
  • Cảm giác nhột do chấy di chuyển
  • Phát hiện chấy khi chải tóc hay các vùng lông khác, do chúng lớn với kích thước bằng hạt vừng hoặc hơn
  • Trứng chấy trên tóc. khó có thể phát hiện, song dễ thấy ở tai và gáy. Trứng chấy khó chải khỏi tóc hơn.
  • Vết loét trên da đầu, cổ và vai do gãi và có thể dẫn đến mụn đỏ, đôi khi nhiễm khuẩn
  • Các vết cắn xung quanh vùng thắt lưng, bẹn, đùi, hay vùng mu sinh dục

Một số dấu hiệu nghiêm trọng cần gặp chuyên gia da liễu như:

  • Xuất hiện nhiều gàu
  • Rụng tóc nhiều
  • Vảy, bụi bẩn nhiều trên tóc
  • Phát hiện các loại côn trùng khác trên tóc
Nguyên nhân của chấy

Chấy có thể xâm nhập vào cơ thể qua nhiều cách khác nhau, tạo ra một chất bám dính chắc và đẻ trứng vào gốc của từng sợi lông, sợi tóc. Trứng chấy nở sau khoảng 6-9 ngày.

Trẻ có thể nhiễm chấy thông qua tiếp xúc với chấy hoặc trứng của chúng. Chấy không thể nhảy hoặc bay. Chúng lây lan qua:

  • Tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp. Điều này có thể xảy ra khi trẻ hoặc các thành viên trong gia đình chơi cùng nhau hoặc có những tương tác tiếp xúc với nhau.
  • Sử dụng chung đồ đạc. Việc cất quần áo bị nhiễm chấy trong tủ quần áo, hoặc treo trên móc cạnh nhau ở trường, hoặc cất giữ các vật dụng cá nhân như gối, chăn, lược và đồ chơi nhồi bông ở gần nhau cũng có thể khiến chấy lây lan qua các đồ dùng đó.
  • Đồ dùng trong gia đình khác. Chúng có thể bao gồm tai nghe, bàn chải, lược, đồ trang trí tóc, khăn tắm…
  • Tiếp xúc với đồ đạc có sẵn chấy hoặc trứng chấy. Nằm trên giường hoặc ngồi trong đồ nội thất bọc vải quá dày mà người bị chấy sử dụng trước đó có thể làm chấy lây lan. Chấy có thể sống từ một đến hai ngày khi ra khỏi cơ thể.
  • Quan hệ tình dục. Chấy trên mu thường lây lan qua quan hệ tình dục và phổ biến nhất. Chấy trên mu được tìm thấy trên trẻ em có thể là dấu hiệu của việc tiếp xúc hoặc lạm dụng tình dục.

Phòng ngừa chấy ở trẻ nhỏ

Rất khó để ngăn chặn sự lây lan của chấy ở trẻ nhỏ trong các môi trường như nhà trẻ hay trường học. Các môi trường này có quá nhiều sự tiếp xúc gần giữa các trẻ và đồ đạc của chúng, khiến chấy có thể lây lan dễ dàng. Tất nhiên điều này không phản ánh thói quen vệ sinh của bạn hoặc của trẻ kém, và bạn cũng không nên tự trách mình trong việc để trẻ bị chấy.

Hiện nay có một số sản phẩm được tuyên bố có thể đẩy lùi chấy rận, tuy nhiên vẫn cần nhiều nghiên cứu khoa học để chứng minh tính an toàn và hiệu quả của chúng. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng các thành phần trong các sản phẩm này - chủ yếu là dầu thực vật như dầu dừa, ô liu, hương thảo và cây chè - có thể có tác dụng xua đuổi chấy. Tuy nhiên, những sản phẩm này được phân loại là "tự nhiên" nên chúng có thể không được kiểm duyệt chính thức mà được coi dưới dạng mẹo.

Các chuyên gia đưa ra lời khuyên cách tốt nhất và đơn giản là thực hiện các bước triệt để để loại bỏ chấy - và trứng của chúng. Các biện pháp có thể bao gồm:

  • Dạy trẻ tránh đụng đầu với các bạn khác trong lớp trong khi chơi và các hoạt động khác.
  • Hướng dẫn trẻ không dùng chung đồ dùng cá nhân như mũ, khăn quàng cổ, áo khoác, lược, bàn chải, các đồ trang điểm cho tóc và tai nghe với bạn bè.
  • Hướng dẫn trẻ tránh những không gian chung, nơi mũ và quần áo của nhiều học sinh được treo trên móc chung hoặc cất trong tủ khóa chung. Hãy tự bảo quản đồ tư trang cá nhân.

Trẻ có thể xuất hiện trứng chấy trên tóc nhưng không nhất thiết phải phát triển thành chấy. Một số trứng chấy là trứng rỗng. Tuy nhiên, nếu bạn tìm thấy trứng chấy trong 6 mm trên da đầu trẻ, điều này nên được xử lý ngay lập tức dù chỉ là một con. Điều này giúp ngăn ngừa khả năng nở của chấy nhiều hơn và lây lan mạnh hơn. Các nốt trên da đầu cũng có thể là do nhiễm trùng cũ, và chúng cũng cần được loại bỏ để ngăn ngừa tái phát.

Tổng kết

Chấy thường gặp ở trẻ nhỏ, thường do lây lan trong thời gian học tại trường. Chấy gây ngứa ngáy và làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn, nguy cơ chàm hóa da. Do vậy, phát hiện sớm và điều trị chấy là điều cần thiết và cần phải thực hiện càng sớm càng tốt để tránh tình trạng chấy phát triển mạnh và gây những vấn đề nghiêm trọng hơn.

Tham khảo thêm thông tin tại: Lợi ích của dầu dừa với da và mái tóc

Bình luận
Tin mới
  • 20/08/2025

    Thực hư tin đồn acid folic gây độc và dẫn đến ung thư

    Gần đây, trên mạng xã hội lan truyền thông tin cho rằng dùng quá nhiều thực phẩm bổ sung và thực phẩm tăng cường acid folic có thể gây độc, thậm chí dẫn đến ung thư. Thực hư thông tin này ra sao?

  • 20/08/2025

    Dị ứng có thể gây chảy máu mũi không?

    Người lớn và trẻ em bị dị ứng đường hô hấp, chẳng hạn như viêm mũi dị ứng (viêm đường mũi sau khi tiếp xúc với chất gây dị ứng), có nguy cơ cao bị chảy máu cam.

  • 19/08/2025

    Cách làm mờ và loại bỏ đốm đồi mồi một cách tự nhiên

    Đốm đồi mồi là những vết sẫm màu, phẳng do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thường xuất hiện trên mặt, tay và các vùng da hở khác. Hãy trao đổi với bác sĩ chuyên khoa da liễu trước khi sử dụng các biện pháp khắc phục tự nhiên.

  • 18/08/2025

    Sức khỏe tinh thần người cao tuổi tại Việt Nam: thực trạng, thách thức và giải pháp hướng tới một xã hội già hóa khỏe mạnh

    Sức khỏe tinh thần không chỉ đơn thuần là không mắc phải các bệnh tâm thần, mà còn là một trạng thái hạnh phúc, nơi mỗi cá nhân có thể nhận ra khả năng của mình, đối phó với những căng thẳng bình thường của cuộc sống, làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng.

  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Xem thêm