Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Chấn thương não mãn tính

Vấn đề mắc phải sau một chấn thương vùng đầu không phải lúc nào cũng giải quyết nhanh được. Điều này đặc biệt đúng với những người có đa chấn thương vùng đầu, đặc biệt là vận động viên thể thao tương tác và những người trong quân đội.

Chấn thương não mãn tính

Loại chấn thương nào có thể dẫn chấn thương não mãn tính (CTE)?

Không cần phải chấn thương quá nặng, chỉ cần những chấn thương não nhẹ hoặc thậm chí các vết thương rất nhỏ có thể góp phần gây ra chấn thương não mãn tính.

Sau một chấn động, một số người có hội chứng sau chấn động, bao gồm các triệu chứng như nôn, đau đầu và nhầm lẫn. Nhưng chấn thương não mãn tính không đơn giản chỉ là hội chứng sau chấn động kéo dài. Chấn thương não mãn tính có thể xảy ra vài năm sau đó, còn hội chứng sau chấn động thường chỉ xảy ra rất ngắn sau khi bị chấn thương đầu.

Bên cạnh chấn thương đầu, chấn thương não mãn tính còn có những nguy cơ nào khác?

Mặc dù chấn thương não mãn tính khác so với bệnh Alzheimer ở nhiều điểm, chúng có chung một yếu tố nguy cơ di truyền. ApoE4 là yếu tố nguy cơ di truyền trong bệnh Alzheimer muộn. Những người có đột biến gen ApoE4 thường có thời gian hồi phục kéo dài hơn sau chấn thương đầu và có những thiếu hụt nghiêm trọng hơn sau một chấn thương đầu đơn thuần. Tuy nhiên, những nghiên cứu khác cho rằng không có mối liên hệ giữa  chấn thương não mãn tính và ApoE4. Cần nhiều nghiên cứu hơn về mối quan hệ này.

Phụ nữ thường hồi phục lâu hơn sau chấn độn, so với nam giới, nhưng vẫn chưa rõ liệu điều này có dẫn đến nguy cơ khác tiến triển chấn thương não mãn tính hay không.

Hầu hết những người bị chấn thương não mãn tính được nghiên cứu là nam giới do phần lớn là vận động viên hoặc làm trong quân đội. Những thay đổi trong não bộ liên quan đến chấn thương não mãn tính đã được tìm thấy ở những người khá trẻ với đa chấn thương đầu, nhưng sự thay đổi tồi tệ dần theo tuổi.

Chẩn đoán

Thông thường ổn thương não mạn tính chỉ được chẩn đoán bằng khám nghiệm tử thi.

Những protein nhất định như tau và TDP-43 tích tụ trong não. Tình trạng này khác với bệnh Alzheimer, khi các mảng beta amyloid xuất hiện ít hơn trong một nửa các trường hợp chấn thương não mãn tính. Hơn nữa, những thay đổi ban đầu phổ biến hơn xung quanh mạch máu.

Mặc dù sự cần thiết cuối cùng để xác nhận là khám tử thi, có một số triệu chứng có giá trị gợi ý đến chấn thương não mãn tính, bao gồm:

  • Suy giảm trí nhớ
  • Giảm khả năng đưa ra quyết định
  • Nhận định kém
  • Thờ ơ
  • Hung hãn
  • Trầm cảm và tự tử

Ngoài ra, có một số dấu hiệu bên ngoài của chấn thương não mãn tính có thể xuất hiện bao gồm:

  • Khó cân bằng và đi lại
  • Nói chậm, ngọng
  • Hội chứng Parkinson (run, cứng cơ, và chuyển động chậm)

Cũng có một nhóm nhỏ những bệnh nhân chấn thương não mãn tính có tổn thương não tủy mạn tính do chấn thương. Rối loạn này có triệu chứng tương tự với triệu chứng của bệnh Lou Gehrig (ALS) như tình trạng yếu cơ và khó nuốt và tăng phản xạ.

Sau này trong quá trình chấn thương não mãn tính, những bệnh nhân sẽ có chứng mất trí nhớ. So với bệnh Alzheimer, những triệu chứng của chấn thương não mãn tính thường gần giống với biến thể hành vi của chứng sa sút trí tuệ ở giai đoạn đầu (bvFTD). Tuy nhiên chấn thương não mãn tính thường đến sớm hơn bvFTD giữa lứa tuổi 30-50  hơn là 45-65 tuổi.

btFTD thường tiến triển nhanh hơn chấn thương não mãn tính, và thường có một thành phần gen mà chấn thương não mãn tính không có.

Những phần não của não bộ bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi chấn thương não mãn tính?

Có sự giảm khối lượng não và mỏng thể chai, là liên kết 2 bán cầu não.

Cũng có sự teo thùy trán trong chấn thương não mãn tính. Thùy trán kiểm soát khả năng đưa ra quyết định và kế hoạc cũng như cho phép chúng ta ghi nhớ.

Những vùng ảnh hướng khác của não bao gồm thể vú, và hồi hải mã liên quan đến trí nhớ cũng như chất đen liên quan đến vận động.

Những xét nghiệm giúp chẩn đoán chấn thương não mãn tính?

Trong khi sự nhận thức của cộng đồng về chấn thương não mãn tính đã tăng lên nhanh chóng, khoa học đặc biệt chậm hơn với sự phát triển các xét nghiệm để chỉ ra vấn đề. Chụp cộng hưởng từ MRI có thể loại trừ các bệnh khác và có thể cho thấy những vấn đề bất thường của hạnh nhân, có thể gợi ý đến chấn thương não mãn tính. Những kĩ thuật khác như chụp cộng hưởng từ chức năng cũng được sử dụng.

Điều trị chấn thương não mãn tính

Không có điều trị với chấn thương não mãn tính một khi nó tiến triển. Phòng bệnh là cách tốt nhất.

Dự phòng là quan trọng

Sự cần thiết của an toàn trong thể thao và cả cuộc sống cần đặc biệt được chú ý. Vận động viên cần được khuyến khích nói ra nếu họ có những ảnh hưởng của chấn thương đầu và tuân theo hướng dẫn để quay lại chơi sau một chấn thương. Vai trò của hướng dẫn viên với những kĩ thuật đúng để bảo vệ cá nhân cũng rất quan trong. Cần phải chơi an toàn bên cạnh chơi hết mình.

Thông tin thêm trong bài viết: Các rối loạn nội tiết sau chấn thương não

Võ Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo verywell)
Bình luận
Tin mới
  • 06/04/2025

    Chế độ ăn uống giúp cải thiện tình trạng không dung nạp lactose

    Không dung nạp lactose ảnh hưởng nhiều đến khả năng tiêu hoá và hấp thụ dinh dưỡng. Do đó việc điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp sẽ giúp cải thiện triệu chứng khó chịu.

  • 06/04/2025

    Phân biệt bệnh đái tháo đường và đái tháo nhạt

    Bệnh đái tháo đường và đái tháo nhạt có chung chữ “đái tháo ” trong tên gọi và một số triệu chứng giống nhau. Tuy nhiên, hai căn bệnh này hoàn toàn không liên quan đến nhau. Chúng gây ra các tác hại khác nhau đối với sức khỏe con người và phương pháp điều trị cũng khác nhau. Cùng tìm hiểu sự khác biệt của 2 bệnh lý này qua bài viết sau!

  • 05/04/2025

    10 lưu ý về chế độ dinh dưỡng cho bệnh sởi

    Người mắc bệnh sởi cần một chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng để tăng cường hệ miễn dịch và nhanh chóng phục hồi.

  • 05/04/2025

    Đi tiểu thường xuyên vào ban đêm có phải là dấu hiệu của bệnh tiểu đường không?

    Nếu bạn thường xuyên thức dậy vào ban đêm để đi tiểu, bạn có thể tự hỏi liệu có vấn đề gì không. Hầu hết người trưởng thành không cần đi vệ sinh nhiều hơn một lần trong 6-8 giờ ngủ. Nếu bạn đi tiểu nhiều lần trong đêm, có thể bạn đã mắc chứng tiểu đêm hoặc cũng có thể là dấu hiệu báo hiệu một vấn đề như bệnh tiểu đường.

  • 04/04/2025

    Ăn sáng bằng trái cây để giảm cân, lợi hại thế nào?

    Bữa sáng bằng trái cây được nhiều người lựa chọn khi muốn giảm cân vì giàu vitamin, chất xơ và ít calo. Tuy nhiên, chỉ ăn trái cây vào buổi sáng có thực sự tốt cho sức khỏe và hỗ trợ giảm cân hiệu quả?

  • 04/04/2025

    Làm thế nào để cải thiện lưu thông máu của bạn?

    Khi chân tay không nhận đủ máu, tay hoặc chân của bạn có thể cảm thấy lạnh hoặc tê. Nếu bạn có làn da sáng, chân của bạn có thể chuyển sang màu xanh. Lưu thông máu kém cũng có thể làm khô da, khiến móng tay giòn và khiến tóc rụng, đặc biệt là ở chân và bàn chân. Một số nam giới có thể gặp khó khăn trong việc cương cứng hoặc duy trì sự cương cứng. Và nếu bạn bị tiểu đường, vết trầy xước, vết loét hoặc vết thương của bạn có xu hướng lành chậm hơn. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn một số mẹo để cải thiện lưu thông máu.

  • 03/04/2025

    Ăn gì cho đẹp da, khắc phục da sần sùi do vảy nến?

    Người bị vảy nến nên bổ sung các loại thực phẩm chống viêm, giàu vitamin đồng thời hạn chế những thực phẩm có khả năng khiến bệnh phát triển, góp phần kiểm soát tốt bệnh và giúp làn da đẹp mịn màng hơn.

  • 03/04/2025

    Cùng bé vươn cao, chạm đỉnh dễ dàng - Mừng sinh nhật VIAM Clinic 7 tuổi

    Bạn có bao giờ lo lắng khi thấy con chậm lớn, thấp còi hơn bạn bè cùng trang lứa? Hay những bữa ăn đầy ắp yêu thương lại trở thành "cuộc chiến" với bé biếng ăn, gầy gò? Đừng lo, bởi suốt 7 năm qua, Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM đã đồng hành cùng hàng nghìn gia đình, giúp các bé không chỉ tăng chiều cao mà còn khỏe mạnh, tự tin trong cuộc sống.

Xem thêm