Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Béo phì để lại hệ lụy lâu dài với sức khỏe của trẻ

Béo phì không chỉ gây ra những vấn đề sức khỏe ở hiện tại. Với trẻ em, tình trạng béo phì, thừa cân còn kéo theo nhiều nguy cơ bệnh lý khi đến tuổi trưởng thành.

Tình trạng trẻ bị thừa cân, béo phì đang tăng nhanh trên toàn cầu.

Cách xác định trẻ béo phì

Béo phì được định nghĩa là tính trạng tích lũy mỡ thái quá và không bình thường tới mức ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Hiện trên toàn thế giới có khoảng 160 triệu người trẻ mắc béo phì. Còn theo ước tính của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc năm 2021, nếu không có bất kỳ hành động can thiệp nào, đến năm 2030, Việt Nam sẽ có khoảng 1,9 triệu trẻ em béo phì.

Chỉ số sức khỏe được dùng để đánh giá mức độ béo phì của trẻ là chỉ số khối cơ thể (BMI) dựa trên cân nặng và chiều cao của trẻ. Các chuyên gia khuyến nghị sử dụng bảng tra riêng với trẻ em, bởi ở giai đoạn đang phát triển, không có một chỉ số BMI cố định làm ranh giới chẩn đoán béo phì.

Chỉ số BMI trong khoảng là tốt nhất là từ 5% tới 85%( biểu đồ màu vàng dành cho nữ và màu xanh dành cho nam). Khi BMI dưới 5%: Trẻ thuộc dạng thiếu cân so với độ tuổi. Khi BMI trên 95%: Trẻ thuộc dạng thừa cân - Nguồn: CDC Mỹ

Chỉ số BMI trong khoảng là tốt nhất là từ 5% tới 85%.

(Biểu đồ màu vàng dành cho nữ và màu xanh dành cho nam)

Khi BMI dưới 5%: Trẻ thuộc dạng thiếu cân so với độ tuổi. Khi BMI trên 95%: Trẻ thuộc dạng thừa cân - Nguồn: CDC Mỹ

Cha mẹ thấy con có dấu hiệu tăng cân quá nhanh hàng tháng; Trẻ có khuôn mặt tròn, má phính xệ, cổ có ngấn lớn, mỡ bụng dày, mỡ dày vùng đùi bẹn, ngực, nách… nên đưa con đi khám tại cơ sở chuyên khoa Nhi để được tư vấn.

Béo phì là một bệnh lý phức tạp, kết hợp nhiều yếu tố từ di truyền, dinh dưỡng, mức độ vận động tới điều kiện kinh tế - xã hội của gia đình.

Gánh nặng sức khỏe ở trẻ béo phì

Tim mạch

Cân nặng dư thừa, đặc biệt khi do tích tụ nhiều mỡ, có thể gây hại cho sức khỏe tim, khiến tim phải làm việc vất vả hơn để bơm máu đi khắp cơ thể. Béo phì cũng là yếu tố nguy cơ dẫn đến các bệnh lý tim mạch như tăng huyết áp, mỡ máu cao.

Nghiên cứu năm 2023 phát hiện ra rằng, trẻ có BMI cao đối mặt với nguy cơ mắc bệnh Tim mạch cao hơn 40% khi đến tuổi trưởng thành. Ở trẻ có cùng lúc nhiều yếu tố nguy cơ như béo phì, tăng huyết áp và mỡ máu, tỷ lệ nhồi máu cơ tim, đột quỵ cao gấp 9 lần.

Đái tháo đường

Trẻ béo phì không sớm kiểm soát cân nặng có nguy cơ mắc bệnh Tim mạch, đái tháo đường sau này

Trẻ béo phì không sớm kiểm soát cân nặng có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đái tháo đường sau này.

Theo BS. Lina Ahlkaled – chuyên gia về bệnh béo phì ở trẻ em, Hệ thống y khoa Cleveland (Mỹ), tỷ lệ ca mắc đái tháo đường ở trẻ em tăng song song với tỷ lệ béo phì.

Nhờ sự điều hòa của insulin, cơ thể phân giải thức ăn thành các dạng đường đơn glucose để cung cấp năng lượng cho hoạt động hàng ngày. Người béo phì dễ bị kháng insulin, làm giảm hiệu quả của hormone này dẫn tới tình trạng tăng đường huyết, sau cùng là đái tháo đường.

Nguy cơ ung thư

Mắc béo phì từ tuổi nhỏ tạo ra môi trường viêm trong cơ thể, ức chế khả năng phòng ngừa ung thư tự thân của cơ thể. Nghiên cứu chỉ ra rằng, trẻ có chỉ số BMI cao đối mặt với nguy cơ ung thư vú, trực tràng, u lympho Hodgkin và ung thư máu cao hơn.

Sức khỏe tinh thần

Trẻ béo phì không chỉ gây áp lực về thể chất mà còn tạo ra tác động nặng nề với tinh thần của trẻ. Nguy cơ trầm cảm ở trẻ mắc béo phì cao hơn 32% so với trẻ có cân nặng khỏe mạnh. Hệ lụy này còn kéo dài tới tuổi trưởng thành. Thừa cân khiến trẻ bị tự ti, dễ mắc chứng rối loạn ăn uống và hội chứng sợ xã hội.

Tăng nguy cơ béo phì khi trưởng thành

Nghiên cứu cho thấy có tới 55% trẻ béo phì tiếp tục tăng cân nặng ở tuổi vị thành niên. 80% số trẻ vị thành niên mắc béo phì sẽ tiếp tục béo phì cho đến tuổi trưởng thành.

BS. Alkhaled nhấn mạnh, cải thiện cân nặng càng sớm giúp giảm các biến chứng nguy hiểm trong tương lai. Trẻ trở lại mức cân nặng lành mạnh trước tuổi trưởng thành vẫn có sức khỏe tốt không kém những em chưa từng thừa cân.

5 biện pháp giúp phòng ngừa béo phì ở trẻ em

Khuyến khích trẻ năng vận động, chạy nhảy và hạn chế các hoạt động ngồi một chỗ

Khuyến khích trẻ năng vận động, chạy nhảy và hạn chế các hoạt động ngồi một chỗ.

BS Alkhaled gợi ý những thay đổi lành mạnh về lối sống giúp trẻ có cân nặng khỏe mạnh hơn:

Ăn uống khoa học

Bữa cơm gia đình nên có nhiều trái cây, rau củ và ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế thức ăn chế biến sẵn và nhiều dầu mỡ. Cha mẹ hạn chế cho trẻ dùng nước ngọt, nên thay bằng sữa ít béo.

Tích cực vận động

Trẻ có thói quen chạy nhảy, vận động thường xuyên có tỷ lệ mỡ cơ thể ít hơn trẻ hay ngồi một chỗ. Theo khuyến cáo, trẻ từ 6-17 tuổi cần tối thiểu 1 giờ mỗi ngày cho hoạt động thể chất.

Ngủ đủ giấc

Trẻ thiếu ngủ cũng dễ tăng cân hơn. Cha mẹ nên giúp con cân bằng lịch học tập – nghỉ ngơi để đảm bảo số giờ ngủ mỗi đêm. Trẻ từ 6-12 tuổi cần ngủ 9-12 tiếng/ngày, trẻ lớn hơn cũng cần tối thiểu 8 tiếng.

Hạn chế thời gian giải trí trước thiết bị màn hình

Cha mẹ nên khuyến khích trẻ cắt giảm thời gian xem TV, chơi game trên máy tính, điện thoại. Dùng thời gian này để học tập, vận động hoặc ngủ đủ giấc.

Gia đình cần làm gương cho trẻ

Trẻ dễ dàng thực hiện thói quen lành mạnh hơn khi các thành viên khác trong gia đình động viên và làm gương cho trẻ.

Nếu các biện pháp can thiệp về lối sống không mang lại kết quả tích cực, cha mẹ nên trao đổi với bác sĩ của con để tìm ra các lựa chọn khác. Các bậc phụ huynh cũng nên cởi mở nói chuyện với con về vấn đề béo phì dựa trên góc độ sức khỏe chứ không chỉ có số cân nặng; Tránh dùng ngôn ngữ mang tính chê bai, giễu cợt, đổ lỗi cho trẻ.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Trẻ béo phì: Nguyên nhân, hệ luỵ và biện pháp khắc phục để kiểm soát cân nặng.

Quỳnh Trang - Theo suckhoecong
Bình luận
Tin mới
  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

Xem thêm