Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Xeton và những thông tin bệnh nhân tiểu đường cần biết

Nếu bạn mắc bệnh tiểu đường, bạn chắc chắn đã nghe nói về tầm quan trọng của việc kiểm tra đường huyết thường xuyên. Nhưng bạn cũng nên quan tâm đến xeton - ketones, đặc biệt là nếu bạn bị tiểu đường type 1, hoặc tiểu đường type 2 đang điều trị insulin.

Xeton và những thông tin bệnh nhân tiểu đường cần biết

Nguồn gốc xeton

Bạn đã bao giờ nghe nói đến chế độ ăn ketogenetic – với khẩu phần bao gồm một lượng lớn chất béo, một tỉ lệ nhất định protein và rất ít tinh bột nhằm buộc cơ thể đốt cháy mỡ dự trữ làm năng lượng. Nhưng những bệnh nhân tiểu đường cần thận trọng khi ép buộc cơ thể chuyển sang trạng thái ketosis – trạng thái cơ thể đốt cháy mỡ dự trữ làm năng lượng thay vì sử dụng glucose (đường). Ở những bệnh nhân tiểu đường, nguyên nhân liên quan trực tiếp đến hormone INSULIN.

Nếu không có đủ insulin, cơ thể bạn không thể sử dụng glucose (đường) để cung cấp năng lượng. Điều này nghe không tệ lắm, không sử dụng đường thì mỡ dự trữ sẽ được sử dụng. Ai lại không muốn đốt cháy được mỡ thừa chứ? Vấn đề là, nếu mỡ bị phá vỡ trong khi cơ thể thiếu hormone insulin (ở bệnh nhân tiểu đường type 1 và một số bệnh nhân tiểu đường type 2), gan sẽ tạo ra nhiều và nhiều xeton hơn nữa. Khi được tạo ra với số lượng đủ lớn, xeton bắt đầu tích tụ trong dòng máu và gây nên những hậu quả nguy hiểm.

Xeton có thể gây hại cho bạn

Sự xuất hiện của xeton không phải lúc nào cũng là vấn đề, ngay cả đối với những người mắc bệnh tiểu đường. Nếu bạn đang cố gắng giảm cân và lượng đường máu của bạn vẫn ở mức bình thường, sự hiện diện của xeton là có thể chấp nhận được. Vấn đề sẽ xuất hiện khi nồng độ xeton quá cao, từ đó dẫn đến tình trạng nhiễm xeton máu. Nhiễm toan xeton (Diabetic ketoacidosis - DKA), là trường hợp cấp cứu y tế khẩn cấp. Bạn có thể cảm thấy buồn nôn, nôn mửa, khó thở, trở nên lú lẫn, hoặc choáng ngất.

Cách tốt nhất để ngăn chặn tình trạng này xảy ra là theo dõi chặt chẽ lượng đường trong máu của bạn và, nếu bạn dùng insulin, nhớ tuân thủ chính xác chỉ định của bác sỹ. Xeton thường không hình thành ngay lập tức sau khi bạn bỏ lỡ một liều insulin, nhưng lại là kết quả của cả một quá trình bạn không tuân thủ việc sử dụng insulin.

Test xeton

Nếu bạn bị tiểu đường, bạn sẽ cần đến những que test xeton. Điều này đặc biệt quan trọng với những người mắc tiểu đường type 1, đối tượng có nguy cơ cao nhất đối với tình trạng nhiễm toan xêtôn (Diabetic ketoacidosis - DKA). Nhưng ngay cả khi mắc tiểu đường type 2 việc chuẩn bị sẵn những que test xeton cũng rất quan trọng. Những que thử này sẽ thay đổi màu sắc tương ứng với các mẫu thử, từ đó giúp bạn xác định sự hiện diện của xeton và nồng độ của chúng trong cơ thể. Bạn cũng có thể sử dụng một thiết bị được gọi là đồng hồ đo xeton máu (ketone blood meter), hãy tham khảo ý kiến bác sỹ điều trị xem liệu đó có phải lựa chọn tốt hơn dành cho bạn.  

Nếu lượng đường máu của bạn trên 250 mg/dL trong hai lần kiểm tra liên tiếp, đó chính là thời điểm để kiểm tra nồng độ xeton của bạn. Bạn cũng nên kiểm tra xeton khi đang  ốm, vì đường máu của bạn có thể bất ngờ mất kiểm soát. Cảm thấy mệt mỏi đột ngột không rõ nguyên nhân, hơi thở có mùi trái cây (mùi xeton) cũng là lúc bạn cần làm test xeton. Đau dạ dày cũng có thể là một dấu hiệu cảnh báo của nhiễm toan xêtôn (Diabetic ketoacidosis - DKA), đặc biệt đối với những người mắc tiểu đường type 2 có sử dụng thuốc ức chế cotransporter-2 sodium-glucose như Jardiance, Invokana, hoặc Farxiga.

Kết quả dương tính, hãy tìm kiếm sự trợ giúp

Một kết quả xét nghiệm dương tính đối với xeton không phải lúc nào cũng là trường hợp cấp cứu khẩn cấp đe dọa tính mạng, nhưng đôi khi nó cũng hoàn toàn có thể là một trường hợp cấp cứu khẩn cấp như thế. Nếu xét nghiệm xeton nước tiểu của bạn cho biết nồng độ xeton là rất cao, hoặc kết quả xét nghiệm máu cho thấy nồng độ xeton > 3.0 mmol/L hãy nhờ những người xung quanh trợ giúp và đến bệnh viện ngay lập tức.

Nếu kết quả test cho thấy có sự xuất hiện của xeton nhưng với nồng độ không cao như mô tả ở trên, hãy gọi cho bác sỹ của bạn và tham khảo ý kiến bác sỹ về việc tăng liều dùng insulin. Trong khi đó, hãy uống nhiều nước để đưa xeton ra khỏi cơ thể của bạn. Tiếp tục kiểm tra đường huyết và xeton mỗi 3-4 giờ cho đến khi nồng độ của chúng trở lại bình thường hoặc đến khi bác sỹ đưa ra các chỉ định điều trị khác cho bạn.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Biến chứng của tiểu đường

Bs.Nguyễn Thế Võ - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Prevention
Bình luận
Tin mới
  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

  • 27/03/2024

    Những triệu chứng và biến chứng điển hình của bệnh sởi

    Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng do virus sởi gây ra, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng như sốt cao, ho, chảy nước mũi và phát ban da đặc trưng là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Hiểu rõ các triệu chứng sởi còn giúp phòng ngừa sự lây lan của căn bệnh này.

  • 27/03/2024

    5 loại thảo mộc giúp tăng cường sức khoẻ hô hấp

    Khi gặp các vấn đề hô hấp, nhiều người có xu hướng tìm các giải pháp từ thiên nhiên để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu cũng như tăng cường sức khoẻ đường thở. Dưới đây là 5 loại thảo mộc bạn có thể thử áp dụng.

  • 27/03/2024

    Biện pháp cải thiện triệu chứng viêm họng

    Viêm họng là vấn đề hô hấp có thể xảy ra quanh năm, nhất là trong thời tiết giao mùa do virus, vi khuẩn tấn công đường thở. Cần làm gì để cải thiện triệu chứng viêm họng hiệu quả?

  • 27/03/2024

    Triệu chứng nhiễm trùng thận

    Nhiễm trùng thận, tiết niệu thường gặp khi vi khuẩn di chuyển từ bộ phận sinh dục, bàng quang, niệu quản rồi tới thận. Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra các triệu chứng và dấu hiệu nhận biết nhiễm trùng thận.

Xem thêm