Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Xeton và những thông tin bệnh nhân tiểu đường cần biết

Nếu bạn mắc bệnh tiểu đường, bạn chắc chắn đã nghe nói về tầm quan trọng của việc kiểm tra đường huyết thường xuyên. Nhưng bạn cũng nên quan tâm đến xeton - ketones, đặc biệt là nếu bạn bị tiểu đường type 1, hoặc tiểu đường type 2 đang điều trị insulin.

Xeton và những thông tin bệnh nhân tiểu đường cần biết

Nguồn gốc xeton

Bạn đã bao giờ nghe nói đến chế độ ăn ketogenetic – với khẩu phần bao gồm một lượng lớn chất béo, một tỉ lệ nhất định protein và rất ít tinh bột nhằm buộc cơ thể đốt cháy mỡ dự trữ làm năng lượng. Nhưng những bệnh nhân tiểu đường cần thận trọng khi ép buộc cơ thể chuyển sang trạng thái ketosis – trạng thái cơ thể đốt cháy mỡ dự trữ làm năng lượng thay vì sử dụng glucose (đường). Ở những bệnh nhân tiểu đường, nguyên nhân liên quan trực tiếp đến hormone INSULIN.

Nếu không có đủ insulin, cơ thể bạn không thể sử dụng glucose (đường) để cung cấp năng lượng. Điều này nghe không tệ lắm, không sử dụng đường thì mỡ dự trữ sẽ được sử dụng. Ai lại không muốn đốt cháy được mỡ thừa chứ? Vấn đề là, nếu mỡ bị phá vỡ trong khi cơ thể thiếu hormone insulin (ở bệnh nhân tiểu đường type 1 và một số bệnh nhân tiểu đường type 2), gan sẽ tạo ra nhiều và nhiều xeton hơn nữa. Khi được tạo ra với số lượng đủ lớn, xeton bắt đầu tích tụ trong dòng máu và gây nên những hậu quả nguy hiểm.

Xeton có thể gây hại cho bạn

Sự xuất hiện của xeton không phải lúc nào cũng là vấn đề, ngay cả đối với những người mắc bệnh tiểu đường. Nếu bạn đang cố gắng giảm cân và lượng đường máu của bạn vẫn ở mức bình thường, sự hiện diện của xeton là có thể chấp nhận được. Vấn đề sẽ xuất hiện khi nồng độ xeton quá cao, từ đó dẫn đến tình trạng nhiễm xeton máu. Nhiễm toan xeton (Diabetic ketoacidosis - DKA), là trường hợp cấp cứu y tế khẩn cấp. Bạn có thể cảm thấy buồn nôn, nôn mửa, khó thở, trở nên lú lẫn, hoặc choáng ngất.

Cách tốt nhất để ngăn chặn tình trạng này xảy ra là theo dõi chặt chẽ lượng đường trong máu của bạn và, nếu bạn dùng insulin, nhớ tuân thủ chính xác chỉ định của bác sỹ. Xeton thường không hình thành ngay lập tức sau khi bạn bỏ lỡ một liều insulin, nhưng lại là kết quả của cả một quá trình bạn không tuân thủ việc sử dụng insulin.

Test xeton

Nếu bạn bị tiểu đường, bạn sẽ cần đến những que test xeton. Điều này đặc biệt quan trọng với những người mắc tiểu đường type 1, đối tượng có nguy cơ cao nhất đối với tình trạng nhiễm toan xêtôn (Diabetic ketoacidosis - DKA). Nhưng ngay cả khi mắc tiểu đường type 2 việc chuẩn bị sẵn những que test xeton cũng rất quan trọng. Những que thử này sẽ thay đổi màu sắc tương ứng với các mẫu thử, từ đó giúp bạn xác định sự hiện diện của xeton và nồng độ của chúng trong cơ thể. Bạn cũng có thể sử dụng một thiết bị được gọi là đồng hồ đo xeton máu (ketone blood meter), hãy tham khảo ý kiến bác sỹ điều trị xem liệu đó có phải lựa chọn tốt hơn dành cho bạn.  

Nếu lượng đường máu của bạn trên 250 mg/dL trong hai lần kiểm tra liên tiếp, đó chính là thời điểm để kiểm tra nồng độ xeton của bạn. Bạn cũng nên kiểm tra xeton khi đang  ốm, vì đường máu của bạn có thể bất ngờ mất kiểm soát. Cảm thấy mệt mỏi đột ngột không rõ nguyên nhân, hơi thở có mùi trái cây (mùi xeton) cũng là lúc bạn cần làm test xeton. Đau dạ dày cũng có thể là một dấu hiệu cảnh báo của nhiễm toan xêtôn (Diabetic ketoacidosis - DKA), đặc biệt đối với những người mắc tiểu đường type 2 có sử dụng thuốc ức chế cotransporter-2 sodium-glucose như Jardiance, Invokana, hoặc Farxiga.

Kết quả dương tính, hãy tìm kiếm sự trợ giúp

Một kết quả xét nghiệm dương tính đối với xeton không phải lúc nào cũng là trường hợp cấp cứu khẩn cấp đe dọa tính mạng, nhưng đôi khi nó cũng hoàn toàn có thể là một trường hợp cấp cứu khẩn cấp như thế. Nếu xét nghiệm xeton nước tiểu của bạn cho biết nồng độ xeton là rất cao, hoặc kết quả xét nghiệm máu cho thấy nồng độ xeton > 3.0 mmol/L hãy nhờ những người xung quanh trợ giúp và đến bệnh viện ngay lập tức.

Nếu kết quả test cho thấy có sự xuất hiện của xeton nhưng với nồng độ không cao như mô tả ở trên, hãy gọi cho bác sỹ của bạn và tham khảo ý kiến bác sỹ về việc tăng liều dùng insulin. Trong khi đó, hãy uống nhiều nước để đưa xeton ra khỏi cơ thể của bạn. Tiếp tục kiểm tra đường huyết và xeton mỗi 3-4 giờ cho đến khi nồng độ của chúng trở lại bình thường hoặc đến khi bác sỹ đưa ra các chỉ định điều trị khác cho bạn.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Biến chứng của tiểu đường

Bs.Nguyễn Thế Võ - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Prevention
Bình luận
Tin mới
  • 20/04/2025

    Nhận thức đúng về thực phẩm giải nhiệt mùa hè

    Mùa hè năm nay được dự báo nắng nóng gay gắt nên thực phẩm giải nhiệt, bảo vệ sức khỏe càng được người dân ưu tiên lựa chọn. Tuy nhiên, người dân cần nhận thức đúng để đưa ra lựa chọn chính xác

  • 20/04/2025

    6 loại thực phẩm nên thận trọng khi dùng chung với dứa

    Dứa là loại trái cây nhiệt đới có hương vị thơm ngon được nhiều người yêu thích. Tuy nhiên, đôi khi việc tiêu thụ dứa với một số loại thực phẩm lại không có lợi cho sức khỏe.

  • 20/04/2025

    7 loại thực phẩm cay giúp chống ngạt mũi và đau đầu do viêm xoang

    Đầu bạn đang đau nhức, bạn bị ngạt mũi, chảy nước mũi, hắt hơi, khó thở, rồi khứu giác và vị giác cũng rối loạn. Đây là những dấu hiệu phổ biến của cảm cúm, dị ứng thời tiết, viêm xoang. Một số thực phẩm có thể giúp bạn giảm các triệu chứng này !

  • 19/04/2025

    4 tác hại nghiêm trọng khi phụ nữ mang thai uống phải sữa giả

    Sữa giả không chỉ đơn giản là không có giá trị dinh dưỡng mà nó còn có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe người dùng, đặc biệt là phụ nữ mang thai cần được chăm sóc dinh dưỡng và đảm bảo an toàn sức khỏe.

  • 19/04/2025

    Chế độ ăn cho người bệnh lao vú

    Đối với người mắc bệnh lao vú, chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng để tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ quá trình điều trị và phục hồi sức khỏe.

  • 19/04/2025

    Sử dụng kháng sinh an toàn cho trẻ em

    Kháng sinh đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa nhiễm trùng do vi khuẩn, tuy vậy, việc dùng kháng sinh ở trẻ em phải được xem xét cẩn thận và tuân thủ nghiêm túc các chỉ dẫn. Lạm dụng kháng sinh có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khoẻ, bao gồm kháng kháng sinh, rối loạn tiêu hoá và các vấn đề sức khoẻ lâu dài khác.

  • 18/04/2025

    Cha mẹ thông thái chọn sữa nào cho trẻ tuổi học đường 6–15 tuổi

    Giai đoạn từ 6 đến 15 tuổi là thời kỳ vàng phát triển thể chất, đặc biệt là tăng trưởng chiều cao, và hoàn thiện trí tuệ. Giai đoạn này cũng là cơ hội cuối cùng bù lại những thiếu hụt về chiều cao của giai đoạn trước, chuẩn bị cơ sở phát triển vượt trội vào thời điểm dậy thì. Trong chế độ ăn của lứa tuổi này, sữa và các chế phẩm từ sữa đóng vai trò quan trọng như một thực phẩm tốt cung cấp các vitamin, khoáng chất và protein quý cho quá trình phát triển.

  • 18/04/2025

    Người mắc hội chứng ống cổ chân nên ăn gì và tránh ăn gì?

    Chế độ ăn uống không phải là phương pháp điều trị chính cho hội chứng ống cổ chân nhưng nó có thể giúp giảm viêm, kiểm soát cân nặng và cải thiện sức khỏe tổng thể, từ đó hỗ trợ quá trình phục hồi.

Xem thêm