Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Xeton và những thông tin bệnh nhân tiểu đường cần biết

Nếu bạn mắc bệnh tiểu đường, bạn chắc chắn đã nghe nói về tầm quan trọng của việc kiểm tra đường huyết thường xuyên. Nhưng bạn cũng nên quan tâm đến xeton - ketones, đặc biệt là nếu bạn bị tiểu đường type 1, hoặc tiểu đường type 2 đang điều trị insulin.

Xeton và những thông tin bệnh nhân tiểu đường cần biết

Nguồn gốc xeton

Bạn đã bao giờ nghe nói đến chế độ ăn ketogenetic – với khẩu phần bao gồm một lượng lớn chất béo, một tỉ lệ nhất định protein và rất ít tinh bột nhằm buộc cơ thể đốt cháy mỡ dự trữ làm năng lượng. Nhưng những bệnh nhân tiểu đường cần thận trọng khi ép buộc cơ thể chuyển sang trạng thái ketosis – trạng thái cơ thể đốt cháy mỡ dự trữ làm năng lượng thay vì sử dụng glucose (đường). Ở những bệnh nhân tiểu đường, nguyên nhân liên quan trực tiếp đến hormone INSULIN.

Nếu không có đủ insulin, cơ thể bạn không thể sử dụng glucose (đường) để cung cấp năng lượng. Điều này nghe không tệ lắm, không sử dụng đường thì mỡ dự trữ sẽ được sử dụng. Ai lại không muốn đốt cháy được mỡ thừa chứ? Vấn đề là, nếu mỡ bị phá vỡ trong khi cơ thể thiếu hormone insulin (ở bệnh nhân tiểu đường type 1 và một số bệnh nhân tiểu đường type 2), gan sẽ tạo ra nhiều và nhiều xeton hơn nữa. Khi được tạo ra với số lượng đủ lớn, xeton bắt đầu tích tụ trong dòng máu và gây nên những hậu quả nguy hiểm.

Xeton có thể gây hại cho bạn

Sự xuất hiện của xeton không phải lúc nào cũng là vấn đề, ngay cả đối với những người mắc bệnh tiểu đường. Nếu bạn đang cố gắng giảm cân và lượng đường máu của bạn vẫn ở mức bình thường, sự hiện diện của xeton là có thể chấp nhận được. Vấn đề sẽ xuất hiện khi nồng độ xeton quá cao, từ đó dẫn đến tình trạng nhiễm xeton máu. Nhiễm toan xeton (Diabetic ketoacidosis - DKA), là trường hợp cấp cứu y tế khẩn cấp. Bạn có thể cảm thấy buồn nôn, nôn mửa, khó thở, trở nên lú lẫn, hoặc choáng ngất.

Cách tốt nhất để ngăn chặn tình trạng này xảy ra là theo dõi chặt chẽ lượng đường trong máu của bạn và, nếu bạn dùng insulin, nhớ tuân thủ chính xác chỉ định của bác sỹ. Xeton thường không hình thành ngay lập tức sau khi bạn bỏ lỡ một liều insulin, nhưng lại là kết quả của cả một quá trình bạn không tuân thủ việc sử dụng insulin.

Test xeton

Nếu bạn bị tiểu đường, bạn sẽ cần đến những que test xeton. Điều này đặc biệt quan trọng với những người mắc tiểu đường type 1, đối tượng có nguy cơ cao nhất đối với tình trạng nhiễm toan xêtôn (Diabetic ketoacidosis - DKA). Nhưng ngay cả khi mắc tiểu đường type 2 việc chuẩn bị sẵn những que test xeton cũng rất quan trọng. Những que thử này sẽ thay đổi màu sắc tương ứng với các mẫu thử, từ đó giúp bạn xác định sự hiện diện của xeton và nồng độ của chúng trong cơ thể. Bạn cũng có thể sử dụng một thiết bị được gọi là đồng hồ đo xeton máu (ketone blood meter), hãy tham khảo ý kiến bác sỹ điều trị xem liệu đó có phải lựa chọn tốt hơn dành cho bạn.  

Nếu lượng đường máu của bạn trên 250 mg/dL trong hai lần kiểm tra liên tiếp, đó chính là thời điểm để kiểm tra nồng độ xeton của bạn. Bạn cũng nên kiểm tra xeton khi đang  ốm, vì đường máu của bạn có thể bất ngờ mất kiểm soát. Cảm thấy mệt mỏi đột ngột không rõ nguyên nhân, hơi thở có mùi trái cây (mùi xeton) cũng là lúc bạn cần làm test xeton. Đau dạ dày cũng có thể là một dấu hiệu cảnh báo của nhiễm toan xêtôn (Diabetic ketoacidosis - DKA), đặc biệt đối với những người mắc tiểu đường type 2 có sử dụng thuốc ức chế cotransporter-2 sodium-glucose như Jardiance, Invokana, hoặc Farxiga.

Kết quả dương tính, hãy tìm kiếm sự trợ giúp

Một kết quả xét nghiệm dương tính đối với xeton không phải lúc nào cũng là trường hợp cấp cứu khẩn cấp đe dọa tính mạng, nhưng đôi khi nó cũng hoàn toàn có thể là một trường hợp cấp cứu khẩn cấp như thế. Nếu xét nghiệm xeton nước tiểu của bạn cho biết nồng độ xeton là rất cao, hoặc kết quả xét nghiệm máu cho thấy nồng độ xeton > 3.0 mmol/L hãy nhờ những người xung quanh trợ giúp và đến bệnh viện ngay lập tức.

Nếu kết quả test cho thấy có sự xuất hiện của xeton nhưng với nồng độ không cao như mô tả ở trên, hãy gọi cho bác sỹ của bạn và tham khảo ý kiến bác sỹ về việc tăng liều dùng insulin. Trong khi đó, hãy uống nhiều nước để đưa xeton ra khỏi cơ thể của bạn. Tiếp tục kiểm tra đường huyết và xeton mỗi 3-4 giờ cho đến khi nồng độ của chúng trở lại bình thường hoặc đến khi bác sỹ đưa ra các chỉ định điều trị khác cho bạn.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Biến chứng của tiểu đường

Bs.Nguyễn Thế Võ - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Prevention
Bình luận
Tin mới
  • 19/10/2025

    Mất ngủ: Nguyên nhân, hậu quả và cách cải thiện giấc ngủ

    Trong cuộc sống hiện đại, giấc ngủ là một yếu tố thiết yếu giúp cơ thể phục hồi năng lượng và duy trì sức khỏe. Tuy nhiên, mất ngủ đang trở thành một vấn đề phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới, từ người trẻ đến người cao tuổi. Tình trạng này không chỉ gây mệt mỏi mà còn kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng về sức khỏe thể chất và tinh thần. Vậy, điều gì gây ra mất ngủ, tác động của nó là gì, và làm thế nào để cải thiện giấc ngủ? Hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.

  • 18/10/2025

    4 gia vị rẻ tiền trong nhà bếp hỗ trợ phòng ngừa ung thư

    Thực phẩm có nguồn gốc thực vật có lợi cho sức khỏe bởi giá trị dinh dưỡng và hỗ trợ phòng ngừa bệnh tật. Một số gia vị quen thuộc trong nhà bếp có chứa các hợp chất được nghiên cứu về khả năng hỗ trợ ngăn ngừa ung thư.

  • 18/10/2025

    Giao mùa gây ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe con người?

    Vào thời điểm giao mùa, thời tiết có thể làm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người, thường dẫn đến các bệnh theo mùa, dị ứng và bùng phát các bệnh mãn tính. Các yếu tố như nhiệt độ giảm đột ngột, đổ ẩm tăng cao hoặc chất lượng không khí thay đổi thách thức cơ thể con người phải thích nghi. Vào lúc này, bạn nên hiểu rõ tầm quan trọng của việc giữ gìn sức khỏe, tham khảo ý kiến của bác sĩ để bảo vệ bản thân và gia đình.

  • 17/10/2025

    8 lý do nên ăn bông cải xanh

    Rẻ tiền nhưng rất giàu dinh dưỡng và có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Đó chính là lý do không nên bỏ qua bông cải xanh trong thực đơn hằng ngày.

  • 17/10/2025

    Các bài tập thể dục đơn giản tại nhà cho người bận rộn

    Trong nhịp sống hối hả hiện nay, nhiều người bị cuốn vào công việc và các trách nhiệm gia đình, khiến việc dành thời gian cho tập luyện trở thành thách thức. Tuy nhiên, duy trì hoạt động thể chất không chỉ cải thiện sức khỏe mà còn nâng cao tinh thần và năng suất làm việc.

  • 16/10/2025

    Lần đầu tiên tại Việt Nam: Phẫu thuật thành công khối phình khổng lồ động mạch thận có áp dụng ghép thận tự thân

    Hà Nội (TTXVN 16/10) Các y, bác sĩ của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 vừa điều trị thành công khối phình khổng lồ của động mạch thận ở rốn thận cho một bệnh nhân nữ 37 tuổi.

  • 16/10/2025

    Sốt xuất huyết giao mùa: Cảnh giác cao độ trong thời tiết thất thường

    Trong bối cảnh thời tiết thất thường và chuyển mùa với độ ẩm cao, sốt xuất huyết trở thành mối đe dọa lớn đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt tại các khu vực nhiệt đới như Việt Nam. Việc thời tiết thay đổi không chỉ tạo điều kiện cho muỗi vằn sinh sản mà còn có thể làm suy yếu hệ miễn dịch của con người. Do đó, nhận biết sớm triệu chứng và áp dụng biện pháp phòng chống hiệu quả là yếu tố then chốt để giảm thiểu rủi ro, nâng cao nhận thức về sự nguy hiểm của sốt xuất huyết trong giai đoạn giao mùa.

  • 16/10/2025

    6 lý do ăn táo giúp bạn 'ít gặp bác sĩ'

    Táo không chỉ là một loại trái cây thơm ngon mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe ấn tượng. Dưới đây là những lợi ích nổi bật của việc ăn táo, cùng với các mẹo nhỏ để thưởng thức chúng một cách an toàn và hiệu quả.

Xem thêm