Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Truyền nhầm nhóm máu

Bạn có bao giờ tự hỏi liệu truyền nhầm nhóm máu sẽ dẫn đến hậu quả gì? Câu trả lời sẽ có trong bài viết dưới đây.

Truyền máu luôn luôn có những nguy cơ. Truyền nhầm nhóm máu rất hiếm gặp, nhưng hoàn toàn có thể xảy ra. Để hiểu phản ứng của cơ thể khi truyền nhầm nhóm máu trước tiên bạn phải biết các nhóm máu và nguyên lí của truyền máu.

Nhóm máu của một người được quyết định bởi các kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu. Máu của con người được chia làm nhiều nhóm. Theo thống kê của các nhà khoa học, tính đến thời điểm hiện tại đã phát hiện khoảng trên 30 hệ nhóm máu khác nhau, trong đó, hệ nhóm máu ABO và Rh(D) đóng vai trò rất quan trọng do có tính sinh miễn dịch cực mạnh.

Về hệ thống nhóm máu ABO: nhóm máu con người được chia thành 4 nhóm chính là: A, B, AB, O dựa vào những kháng nguyên có trên bề mặt hồng cầu. Cụ thể:

  • Những người thuộc nhóm máu A sẽ có kháng nguyên A trên bề mặt hồng cầu và kháng thể B trong huyết tương
  • Những người thuộc nhóm máu B sẽ có kháng nguyên B trên bề mặt hồng cầu và kháng thể A trong huyết tương
  • Người thuộc nhóm máu AB sẽ có kháng nguyên A và B trên bề mặt hồng cầu và không có kháng thể A và B trong huyết tương.
  • Người thuộc nhóm máu O sẽ không có kháng nguyên A và B trên bề mặt hồng cầu, nhưng có cả kháng thể A và B trong huyết tương. A và B là những kháng thể tự nhiên có trong huyết thanh.

Hệ thống nhóm máu Rh có 3 loại kháng nguyên chính gồm: Kháng nguyên C (Rh'), kháng nguyên D (Rh0), kháng nguyên E (Rh''). Tuy nhiên, chỉ có kháng nguyên D có tính kháng nguyên mạnh và có tính sinh miễn dịch cao. Chính vì vậy mà chỉ khi có kháng nguyên D thì mới gọi là Rh+.

Kháng nguyên hệ thống nhóm máu Rh có tính di truyền cao, còn kháng thể chống Rh thì chỉ có ở cơ thể những người có nhóm máu Rh- khi được miễn dịch bằng hồng cầu có kháng nguyên D (Rh+). Chính vì vậy mà nếu một người bệnh có nhóm máu Rh- và chưa bao giờ được truyền máu thuộc nhóm Rh+ thì khi truyền máu Rh+ lần đầu sẽ không bị xảy ra phản ứng phản vệ. Tuy nhiên, nếu tiếp tục truyền máu khác nhóm Rh+ cho bệnh nhân có nhóm Rh- trong vòng 2 - 4 tháng thì nồng độ kháng thể chống Rh+ có trong máu người nhận Rh- sẽ đạt tối đa và có thể gây ra sốc nặng.

 Điều gì xảy ra khi truyền nhầm nhóm máu

Nếu bạn nhận sai nhóm máu, cơ thể sẽ xuất hiện các triệu chứng sốt, ớn lạnh, cảm giác nóng và đau nhức nơi truyền. Các triệu chứng này là kết quả của phản ứng miễn dịch và sự tấn công của các tế bào bạch cầu. Ngoài ra trên da còn có thể xuất hiện các đốm màu tối. Nguyên nhân là do sự phá vỡ tiểu cầu trong máu người cho.

Trong tất cả tế bào máu được truyền vào cơ thể người nhận, các tế bào hồng cầu luôn bị phá hủy đầu tiên do sự không tương thích giữa kháng nguyên trên màng hồng cầu người cho máu và kháng thể trong máu người nhận.

Tế bào hồng cầu lạ là nguyên nhân

Hệ thống miễn dịch được lập trình để phá vỡ tế bào hồng cầu lạ ở trong gan và đưa ra ngoài cơ thể cùng với các sản phẩm khác. Vấn đề xảy ra khi hệ thống miễn dịch không thực hiện chức năng hoặc không chờ đợi các tế bào hồng cầu lạ được dọn sạch khỏi mạch máu mà phá vỡ các tế bào lạ này ngay tại các mạch máu, làm tắc mạch.

Sản phẩm đầu tiên bị phá vỡ đi vào máu là hemoglobin, biến nước tiểu từ màu vàng chuyển sang màu nâu. Một thành phần khác là bilirubin, khi bilirubin có quá nhiều trong máu làn da chúng ta sẽ có màu vàng đặc trưng. Tiểu cầu bị ngưng kết trong lòng mạch dẫn đến hình thành các cục máu đông có thể dẫn đến tử vong khi cục máu đông di chuyển vào các mạch máu tại tim và não.

Dự phòng truyền nhầm nhóm máu

Để dự phòng vấn đề này, bác sĩ thường phân chia các  loại tế bào máu cần truyền. Tế bào bạch cầu ở máu người cho thường được phân lập bằng một quá trình gọi là leukodepletion.

Một giải pháp rõ ràng khác là các quy trình truyền máu trong bệnh viện cần thận trọng và chính xác hơn. Thay vì hỏi nhóm máu của một người là gì, hãy xét nghiệm nhóm máu trước khi truyền.

Cơ sở vật chất và phương tiện y tế được cần được chuẩn bị và sẵn sàng hỗ trợ các tai biến xảy ra khi truyền máu.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những điều cần biết về truyền máu

BS. Nguyễn Thế Võ - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo The Healthsite
Bình luận
Tin mới
  • 04/07/2025

    Tìm hiểu về các loại bệnh võng mạc

    Có rất nhiều loại bệnh võng mạc khác nhau. Những bệnh này có thể do gen di truyền từ cha mẹ hoặc từ tổn thương võng mạc tích lũy trong suốt cuộc đời. Một số loại bệnh võng mạc phổ biến hơn các bệnh khác.

  • 03/07/2025

    5 lợi ích tiềm năng khi ăn chuối luộc

    Chuối là một trong những loại thực phẩm có lợi ích dinh dưỡng đáng kể. Vậy khi ăn chuối luộc có tác dụng gì?

  • 03/07/2025

    10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng

    Nhiễm ký sinh trùng có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe như các triệu chứng về tiêu hóa không rõ nguyên nhân, ngứa, thiếu máu, đau cơ và khớp, ăn không thấy no,… Cùng tìm hiểu về 10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng qua bài viết sau đây!

  • 02/07/2025

    Lý do nước dừa là thức uống tự nhiên kỳ diệu

    Nước dừa có thành phần dinh dưỡng đặc biệt và nhiều lợi ích cho sức khỏe như cung cấp chất điện giải, giúp hạ huyết áp... Đây là lý do nước dừa ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều người.

  • 02/07/2025

    Tất tần tật về trà thảo mộc

    Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.

  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa giúp làm dịu triệu chứng bệnh chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

Xem thêm