Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Thương tích từ tai nạn giao thông đường bộ

Thời điểm nghỉ lễ cũng là khoảng thời gian gia tăng các vụ tai nạn giao thông, nhất là giao thông đường bộ. Thói quen sử dụng rượu bia và tâm lý tham gia giao thông ngày tết làm tăng các nguy cơ xảy ra tai nạn. Tai nạn giao thông đường bộ là nguyên nhân dẫn gây ra thiệt hại đáng kể không những cho bản thân cá nhân mà còn cho gia đình và nền kinh tế.

Những con số báo động

  • Xấp xỉ 1,35 triệu người chết mỗi năm về tai nạn giao thông đường bộ. Khoảng 20 đến 50 triệu người mang các thương tật sau khi gặp phải tai nạn giao thông đường bộ
  • Chương trình nghị sự vì sự phát triển bền vững đặt ra mục tiêu giảm 1 nửa số trường hợp tử vong và thương tật do tai nạn giao thông đường bộ vào năm 2020
  • Tai nạn giao thông đường bộ tiêu tốn tại mỗi quốc gia khoảng 3% tổng sản phẩm quốc nội (GDP)
  • Hơn 1 nửa các trường hợp tử vong do tai nạn giao thông đường bộ xảy ra ở những người dễ bị tổn thương khi tham gia giao thông: người đi bộ, người đi xe đạp, người đi xe máy
  • 93% các trường hợp tử vong trên toàn thế giới xảy ra ở các nước thu nhập thấp và thu nhập trung bình, mặc dù các quốc gia này chỉ chiếm xấp xỉ 60% số lượng phương tiện giao thông toàn cầu
  • Thương tích do tai nạn giao thông đường bộ dẫn đầu danh sách các nguyên nhân tử vong ở trẻ em và thanh thiếu niên khoảng 5 – 29 tuổi.

Ai là những người có nguy cơ?

Tình trạng kinh tế xã hội: hơn 90% tai nạn giao thông đường bộ xảy ra tại các nước thu nhập thấp và trung bình. Thậm chí ở các nước thu nhập cao, những người ở các vùng có tình trạng kinh tế xã hội thấp hơn cũng sẽ có nguy cơ cao hơn gặp phải tai nạn giao thông đường bộ.

Tuổi: các thương tật trong tai nạn giao thông đường bộ dẫn đầu danh sách các nguyên nhân gây tử vong ở trẻ em và thanh thiếu niên từ 5 đến 29 tuổi.

Giới: đối với thanh thiếu niên, nam giới có nguy cơ gặp tai nạn giao thông đường bộ cao hơn nữ giới. Khoảng ¾ các trường hợp tử vong do tai nạn giao thông đường bộ ở thanh thiếu niên dưới 25 tuổi, những người có khả năng thiệt mạng cao gấp 3 lần nữ giới khi gặp phải tai nạn giao thông đường bộ.

Các nguy cơ

Hệ thống an toàn: giảm thiểu các lỗi của con người

Hệ thống đảm bảo an toàn đường bộ có nhiệm vụ đảm bảo an toàn trong việc di chuyển của tất cả các đối tượng sử dụng. Nền tảng của những hệ thống này là đường di chuyển an toàn, hành lang đường bộ an toàn, tốc độ an toàn, phương tiện an toàn, người điều khiển an toàn và tất cả các yếu tố đó phải được giải quyết đồng thời để giảm tử vong và thương tật do tai nạn giao thông đường bộ.

Tốc độ

  • Sự gia tăng tốc độ trung bình có liên quan trực tiếp đến việc gia tăng tai nạn giao thông đường bộ và mức độ nghiêm trọng của các tai nạn này. Ví dụ: cứ mỗi 1% gia tăng của tốc độ trung bình sẽ gia tăng 4% khả năng tử vong do tai nạn và 3% mức độ nghiêm trọng của các tai nạn. Nguy cơ tử vong ở người đi bộ do bị ô tô đâm trực diện sẽ tăng nhanh – lên 4,5 lần khi tốc độ trung bình tăng từ 50km/h lên 65km/h.
  • Khả năng tử vong do tai nạn giữa ô tô với ô tô là 85% nếu ở mức tốc độ 65km/h.

Lái xe dưới sự ảnh hưởng của rượu và các chất tâm thần khác

  • Trong các trường hợp sử dụng rượu bia khi lái xe, nguy cơ tai nạn giao thông đường bộ bắt đầu xuất hiện ở mức thấp của nồng độ cồn trong máu (BAC) và gia tăng các dấu hiệu khi lái xe có BAC từ 0,04% đổ lên
  • Trong các trường hợp sử dụng chất gây nghiện khi lái xe, nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông tăng ở các mức độ khác nhau tùy thuộc vào loại thuốc gây nghiện được sử dụng. Ví dụ, nguy cơ xảy ra tai nạn chết người xảy ra ở những người đã sử dụng thuốc chứa amphetamines cao gấp 5 lần nguy cơ của người không sử dụng
     

Không sử dụng mũ bảo hiểm khi đi xe máy, dây đai an toàn khi đi ô tô, ghế nâng cho trẻ em

  • Sử dụng mũ bảo hiểm có thể làm giảm 42% nguy cơ tử vong và 69% nguy cơ tổn thương tại vùng đầu khi xảy ra tai nạn giao thông đường bộ
  • Thắt dây đai an toàn giảm nguy cơ tử vong của người sử dụng ô tô khi xảy ra tai nạn, với 45 – 50% của người ngồi trước và 25% của người ngồi hàng ghế sau
  • Đàm thoại rảnh tay khi lái xe không an toàn hơn dùng tay nghe điện thoại khi lái xe, và nhắn tin trong khi lái xe làm gia tăng khả năng xảy ra tai nạn

Hạ tầng đường bộ không đảm bảo an toàn: hạ tầng giao thông đường bộ nên được thiết kế giúp lái xe tập trung. Điều này có nghĩa cần có đầy đủ cho cả người đi bộ, đi xe đạp, đi xe máy. Việc có các thành phần khác nhau giúp làm giảm nguy cơ chấn thương và tại nạn giữa các đối tượng cùng tham gia giao thông.

Phương tiện không đảm bảo: phương tiện an toàn đóng một vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn các vụ tai nạn và giảm khả năng chấn thương nghiêm trọng. Có một số quy định của Liên Hợp Quốc về an toàn phương tiện, nếu áp dụng cho các quốc gia theo tiêu chuẩn sản xuất và sản xuất, sẽ có khả năng cứu nhiều mạng sống. Các quy định bao gồm yêu cầu các nhà sản xuất xe phải đáp ứng các quy định về tác động phía trước và bên, bao gồm kiểm soát ổn định điện tử (để tránh lái quá tay) và để đảm bảo túi khí và dây an toàn được trang bị trong tất cả các xe. Nếu không có các tiêu chuẩn cơ bản này, nguy cơ chấn thương giao thông - cả cho những người ngồi trong xe và những người bên ngoài đều gia tăng đáng kể.

Khắc phục sau sự cố không đầy đủ: sự chậm trễ trong việc phát hiện và khắc phục cho những người liên quan đến vụ tai nạn giao thông đường bộ làm tăng mức độ nghiêm trọng của thương tích. Chăm sóc chấn thương sau khi một vụ tai nạn xảy ra rất nhạy cảm với thời gian: chậm trễ 1 phút có thể tạo ra sự khác biệt giữa sự sống và cái chết. Cải thiện chăm sóc sau tai nạn đòi hỏi phải đảm bảo khai thác tiền sử kịp thời và cải thiện chất lượng của cả khai thác tiền sử và phía bệnh viện, chẳng hạn như thông qua các chương trình đào tạo chuyên gia.

Thực thi luật giao thông không đầy đủ: nếu luật giao thông về lái xe khi uống rượu, đeo dây an toàn, giới hạn tốc độ, mũ bảo hiểm và hạn chế trẻ em không được thực thi, không thể giảm thiểu tử vong và thương tích giao thông đường bộ liên quan đến hành vi cụ thể. Thực thi hiệu quả bao gồm thiết lập, cập nhật thường xuyên và thực thi luật pháp ở cấp quốc gia, thành phố và địa phương nhằm giải quyết các yếu tố rủi ro. Nó cũng bao gồm định nghĩa của hình phạt thích hợp.

Làm gì để giải quyết tai nạn giao thông đường bộ?

Tai nạn giao thông đường bộ có thể được ngăn chặn. Chính phủ cần phải hành động để giải quyết an toàn đường bộ một cách toàn diện. Điều này đòi hỏi sự tham gia của nhiều lĩnh vực như giao thông, cảnh sát, y tế, giáo dục và các hành động nhằm giải quyết sự an toàn của đường di chuyển, xe cộ và người đi đường.

Các biện pháp can thiệp hiệu quả bao gồm thiết kế cơ sở hạ tầng an toàn hơn và kết hợp các tính năng an toàn đường bộ vào quy hoạch sử dụng đất và giao thông, cải thiện các tính năng an toàn của phương tiện, cải thiện khắc phục sự cố sau va chạm cho nạn nhân, thiết lập và thực thi luật và nâng cao nhận thức cộng đồng.

Tham khảo thêm thông tin tại: Ma túy, rượu và lái xe liên quan đến nhau thế nào?

Ts.Bs. Trương Hồng Sơn và Minh Khánh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp từ WHO
Bình luận
Tin mới
  • 18/08/2025

    Sức khỏe tinh thần người cao tuổi tại Việt Nam: thực trạng, thách thức và giải pháp hướng tới một xã hội già hóa khỏe mạnh

    Sức khỏe tinh thần không chỉ đơn thuần là không mắc phải các bệnh tâm thần, mà còn là một trạng thái hạnh phúc, nơi mỗi cá nhân có thể nhận ra khả năng của mình, đối phó với những căng thẳng bình thường của cuộc sống, làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng.

  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 15/08/2025

    Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?

    Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?

  • 15/08/2025

    Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

    Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.

  • 15/08/2025

    Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da

    Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.

Xem thêm