Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Phì đại tuyến yên

Cùng tìm hiểu một số nguyên nhân gây phì đại tuyến yên trong bài viết dưới đây của Viện Y học ứng dụng Việt Nam:

Tuyến yên của bạn là một tuyến nhỏ, có kích thước bằng hạt đậu nằm ngay phía sau mũi trên nền não của bạn. Mặc dù nhỏ nhưng  tuyến yên có vai trò quan trong nhiều mục đích quan trọng liên quan đến bài tiết hormone. Phì đại tuyến yên sẽ trở thành vấn đề khi nó phát triển quá mức và chiếm quá nhiều chỗ trong hộp sọ của bạn. Khi tuyến yên lớn hơn, tuyến yên có thể đè lên các cấu trúc não xung quanh, dẫn đến nhiều triệu chứng tiềm ẩn khác nhau.

Phì đại tuyến yên không nhất thiết có nghĩa là bạn có khối u. Đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe khác hoặc phản ứng miễn dịch. Tuyến yên thậm chí còn to ra một cách tự nhiên trong thời kỳ mang thai.

Tuyến yên của bạn là một tuyến nhỏ, có kích thước bằng hạt đậu nằm ngay phía sau mũi trên nền não của bạn. Mặc dù nhỏ nhưng  tuyến yên có vai trò quan trong nhiều mục đích quan trọng liên quan đến bài tiết hormone. Phì đại tuyến yên sẽ trở thành vấn đề khi nó phát triển quá mức và chiếm quá nhiều chỗ trong hộp sọ của bạn. Khi tuyến yên lớn hơn, tuyến yên có thể đè lên các cấu trúc não xung quanh, dẫn đến nhiều triệu chứng tiềm ẩn khác nhau.

Nguyên nhân phổ biến nhất của phì đại tuyến yên là do một khối u. Hầu hết các khối u này là lành tính (không phải ung thư), nhưng một số có thể ác tính (ung thư). Nhưng một khối u không phải là lời giải thích khả thi duy nhất cho phì đại tuyến yên. Dưới đây là một số nguyên nhân không gây ung thư tiềm ẩn.

Suy giáp

Suy giáp là vấn đề sức khỏe khi tuyến giáp của bạn không sản xuất đủ hormone. Khi đó tuyến yên bắt đầu sản xuất quá nhiều hormone vì nó không nhận được phản hồi từ tuyến giáp. Điều này gây ra tăng sản tuyến yên (tăng số lượng tế bào), dẫn đến phì đại tuyến yên. Trong những trường hợp này, các bác sĩ sẽ điều trị tăng sản tuyến yên bằng cách kê đơn thuốc thay thế hormone tuyến giáp. Các phương pháp điều trị có thể mất từ ​​2 đến 4 tháng trước khi tuyến yên bắt đầu nhỏ lại. Trong một số ít trường hợp bệnh nhân có thể cần phẫu thuật để ngăn ngừa mất thị lực vĩnh viễn.

Đọc thêm bài viết: Trà sữa có thể gây ung thư?

Thai kỳ

Mang thai làm to tuyến yên một cách tự nhiên thông qua tăng sản, đôi khi tới 70% trường hợp mang thai sẽ làm tăng kích thước tuyến yên. Tuyến yên sản xuất prolactin, một loại hormone chịu trách nhiệm làm tăng kích thước của ngực và sản xuất sữa trong thời kỳ mang thai cũng như sau khi sinh. Mang thai cũng có thể khiến u lành tính tuyến yên to ra. Do đó, các thai phụ có thể gặp các triệu chứng khó nhìn và đau đầu.

Các phương pháp điều trị các triệu chứng liên quan đến thai kỳ do tuyến yên phì đại phụ thuộc vào các triệu chứng của thai phụ và thời gian mang thai của họ. Trong những trường hợp thai phụ gặp vấn đề thị giác nghiêm trọng thì bác sĩ có thể đề nghị đến phương án sinh sớm bằng cách gây chuyển dạ hoặc mổ lấy thai một cách an toàn. Bác sĩ sẽ theo dõi thai phụ để xác định xem tuyến yên có bị co lại hay có thể cần phẫu thuật hay không.

Thuốc

Một số loại thuốc hoặc liệu pháp hormone cũng có thể gây tăng sản tuyến yên như:

  • Thuốc chống loạn thần không điển hình (thế hệ thứ hai)
  • Thuốc đối kháng GnRH
  • Estrogen

Một số nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa liệu pháp estrogen và sự phát triển của khối u tuyến yên tuy nhiên vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn nữa để khẳng định mối liên quan này.

Bệnh lao

Bệnh lao là một nguyên nhân hiếm gặp gây phì đại tuyến yên. Mặc dù bệnh lao thường liên quan đến đường hô hấp, nhưng vi khuẩn lao có thể lây nhiễm sang các khu vực khác, bao gồm cả tuyến yên của bạn. Phương pháp điều trị phì đại tuyến yên liên quan đến bệnh lao là dùng thuốc chống lao. Nếu tuyến yên của bạn trở nên rất to, bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật để giải phóng chèn ép tại tuyến yên.

Bệnh sacoit (tên đầy đủ là Sarcoidosis)

Sarcoidosis là một chứng rối loạn viêm thường ảnh hưởng đến phổi của bạn. Bệnh cũng có thể gây viêm trong hệ thống thần kinh bao gồm cả tuyến yên. Khi tình trạng viêm xảy ra trong mô hệ thống thần kinh, như tuyến yên, các bác sĩ gọi đó là bệnh sacoit thần kinh. Bệnh sacoit thần kinh có thể khó chẩn đoán vì tình trạng này hiếm gặp và tiến triển khó đoán. Hiện không có cách chữa khỏi bệnh này, các bác sĩ có thể kê steroid để giúp giảm viêm và ức chế miễn dịch. 

Đọc thêm bài viết: 9 loại trái cây có lợi nên ăn trong và sau khi điều trị ung thư

Tiên lượng cho bệnh sacoit thần kinh ảnh hưởng đến tuyến yên phụ thuộc vào các triệu chứng và phản ứng với điều trị.

Viêm tuyến yên

Viêm tuyến yên là tình trạng viêm khiến tuyến yên to ra. Nguyên nhân cơ bản thường là do rối loạn tự miễn dịch, nhiễm trùng hoặc rối loạn khác. Đôi khi, bác sĩ có thể không xác định được nguyên nhân cơ bản của viêm tuyến yên. Các phương pháp điều trị viêm tuyến yên thường phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và việc sử dụng steroid đường uống thường có thể giúp giảm viêm. Các phương pháp điều trị viêm tuyến yên khác bao gồm các loại thuốc ức chế miễn dịch khác như azathioprine, methotrexate hoặc rituximab.

Chẩn đoán phì đại tuyến yên?

Để chẩn đoán phì đại tuyến yên bạn cần làm một số xét nghiệm xem bạn có bị phì đại để xác định xem bạn có bị phì đại tuyến yên hay không bao gồm:

  • Xét nghiệm nội tiết tố: Xét nghiệm máu hoặc nước tiểu có thể giúp xác định xem có mức độ hormone bất thường do tuyến yên của bạn sản xuất hay không.
  • Chẩn đoán hình ảnh: Chụp cộng hưởng từ (MRI) đánh giá hình ảnh về cấu trúc của não nhằm giúp xác định xem tuyến yên của bạn có bị phì đại hay không.
  • Kiểm tra thị lực: để xác định những phần thị lực bị ảnh hưởng.

Chụp cộng hưởng từ là phương pháp hiệu quả nhất để xác định xem bạn có phì đại tuyến yên hay không.

Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM (VIAM Clinic) trực thuộc Viện Y học ứng dụng Việt Nam tư vấn, cung cấp chế độ dinh dưỡng cá thể dành cho những người đang điều trị các bệnh mạn tính, trong đó có ung thư. Hãy liên hệ với VIAM Clinic nếu bạn muốn có chế độ dinh dưỡng hỗ trợ điều trị ung thư TẠI ĐÂY hoặc Hotline: 0935.18.3939 hoặc 024.3633.5678

BS Hoài Thu - Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 17/05/2025

    Chế độ ăn tham khảo với người mắc hội chứng thiên thần

    Tuy không có chế độ ăn kiêng đặc biệt nào có thể chữa khỏi hội chứng thiên thần nhưng dinh dưỡng hợp lý có thể giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện giấc ngủ, quản lý táo bón và hỗ trợ phát triển nhận thức.

  • 17/05/2025

    Thanh thiếu niên và tuổi dậy thì

    Dậy thì là một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời mỗi người, đánh dấu sự chuyển đổi từ trẻ em sang người trưởng thành. Đây là giai đoạn cơ thể có nhiều thay đổi về mặt thể chất và tâm sinh lý, đặt nền móng cho sức khỏe sinh sản và sức khỏe tổng quát trong tương lai. Việc thấu hiểu những biến đổi này, cùng với sự quan tâm, hỗ trợ từ gia đình và xã hội, sẽ giúp thanh thiếu niên vượt qua giai đoạn dậy thì một cách an toàn và khỏe mạnh.

  • 16/05/2025

    Chế độ ăn uống tốt cho bệnh nhân lao hạch

    Bệnh lao hạch gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và khả năng ăn uống. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng phác đồ và có chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp người bệnh nhanh phục hồi sức khỏe.

  • 16/05/2025

    Lý do bạn bị đầy hơi sau khi ăn salad

    Bạn có thể dùng salad như một bữa ăn lành mạnh hoặc món ăn kèm, nhưng salad có thể gây ra một số vấn đề về tiêu hóa tùy thuộc vào thành phần của nó. Rau và trái cây sống là những thực phẩm có thể gây đầy hơi và chướng bụng do một số hợp chất và vi khuẩn, và chúng có thể là lý do tại sao bạn có thể bị đau bụng dữ dội sau khi ăn salad.

  • 15/05/2025

    5 lợi ích sức khỏe của quả lê và những kiêng kỵ khi ăn lê

    Quả lê không chỉ đơn thuần là một loại trái cây ngon mà còn là một vị thuốc tự nhiên rất tốt cho sức khỏe.

  • 15/05/2025

    Bệnh lý mùa hè thường gặp

    Mùa hè là thời điểm tuyệt vời để tận hưởng những ngày dài đầy nắng, tham gia các hoạt động ngoài trời và thư giãn. Tuy nhiên, nhiệt độ và độ ẩm cao trong mùa hè cũng có thể gây ra một số vấn đề sức khỏe. Việc nhận biết các bệnh lý mùa hè phổ biến, nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

  • 14/05/2025

    Chế độ ăn cho người bị chấy rận

    Chấy rận không chỉ gây ngứa ngáy khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Chế độ ăn uống khoa học, giàu dinh dưỡng có thể giúp tăng cường sức đề kháng, giảm ngứa ngáy và hỗ trợ quá trình điều trị chấy rận hiệu quả hơn.

  • 14/05/2025

    Lợi ích sức khỏe của ngải cứu

    Ngải cứu là loại rau cũng như phương thuốc được dùng phổ biến trong đời sống người dân. Mặc dù ngải cứu đã được sử dụng nhiều trong y học phương Đông với nhiều công dụng tuyệt vời trong suốt chiều dài lịch sử, tuy nhiên y học hiện đại chưa chứng minh được tất cả những lợi ích cổ truyền của ngải cứu. Cùng tìm hiểu về loại cây này qua bài viết sau đây!

Xem thêm