Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những rối loạn về phát âm

Những rối loạn về phát âm có thể ảnh hưởng đến cách tạo ra âm thanh để phát âm thành câu hoàn chỉnh. Một số rối loạn về giọng nói cũng có thể được coi là rối loạn phát âm.

Những rối loạn về phát âm

Một trong những rối loạn phát âm phổ biến nhất là nói lắp. Những rối loạn phát âm khác bao gồm:

  • Apraxia: Rối loạn vận ngôn do tổn thương một phần não liên quan đến nói
  • Dysarthria: Rối loạn vận ngôn do những cơ ở miệng, mặt hoặc hệ thống hô hấp trở nên yếu hoặc khó cử động

Một số người bị rối loạn về phát âm có nhận thức được những vấn đề họ muốn nói nhưng không thể nói lên suy nghĩ của mình. Điều này có thể dẫn đến những vấn đề về sự tự tin hoặc gây ra trầm cảm.

Rối loạn phát âm có thể gặp ở cả người lớn và trẻ em. Điều trị sớm có thể chỉnh được những rối loạn này.

Nguyên nhân

Rối loạn phát âm có thể ảnh hưởng đến dây thanh âm, các cơ, dây thần kinh và những cấu trúc khác ở họng.

Nguyên nhân gây ra rối loạn phát âm có thể bao gồm:

  • Tổn thương dây thanh 
  • Tổn thương não
  • Yếu cơ
  • Hô hấp kém
  • Đột quỵ
  • Polyp hoặc hạt xơ ở dây thanh âm
  • Liệt dây thanh âm

Một số bệnh lí hoặc rối loạn phát triển cũng có thể gây ra rối loạn phát âm:

  • Tự kỉ
  • Tăng động giảm chú ý
  • Ung thư miệng
  • Ung thư thanh quản
  • Bệnh Huntington
  • Mất trí nhớ
  • Xơ cứng cột bên teo cơ (hay còn gọi là bệnh Lou Gehrig)
  • Rối loạn phát âm có thể di truyền và phát triển theo thời gian

Triệu chứng

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây rối loạn phát âm mà có thể xuất hiện một số triệu chứng khác nhau. Những triệu chứng thường gặp bao gồm:

  • Nói lắp
  • Thêm những âm thanh phụ hoặc từ phụ
  • Kéo dài từ
  • Tạo ra những cử động bất thường khi nói
  • Nháy mắt một vài lần khi nói
  • Thường xuyên dừng lại khi nói
  • Những âm thanh méo mó khi nói
  • Khàn tiếng (giọng nghe như bực tức hoặc nghiêm trọng)

Chẩn đoán

Kiểm tra sàng lọc Denver

Kiểm tra lọc Denver là test được dùng phổ biến nhất được dùng để chẩn đoán rối loạn phát âm; đánh giá sự rõ ràng của phát âm ở trẻ 2-7 tuổi. Test kéo dài 5 phút bao gồm những bài tập khác nhau để đánh giá khả năng phát âm của trẻ.

Những dấu mốc ngôn ngữ

Test này để đánh giá sự phát triển ngôn ngữ của trẻ, phát hiện nhanh sự chậm phát âm hay rối loạn ngôn ngữ.

Test đánh giá từ vựng

Test này đánh giá vốn từ vựng và khả năng nói của bạn. Bạn sẽ được nghe các từ khác nhau và lựa chọn bức tranh mô tả từ đó. Những người có vấn đề về tâm thần hoặc khiếm thị không thể thực hiện bài kiểm tra này.

Điều trị

Những rối loạn về phát âm mức độ nhẹ không cần phải điều trị. Một số rối loạn phát âm có thể tự khỏi và một số khác có cải thiện bằng liệu pháp..

Điều trị thay đổi tùy thuộc vào nguyên nhân. Đối với liệu pháp phát âm, các chuyên gia sẽ hướng dẫn bạn thông qua các bài tập làm tăng cường sức mạnh của các cơ mặt và họng. Bạn sẽ được học cách điều chỉnh hơi thở khi nói. Các bài tập này sẽ giúp bạn cải thiện cách phát âm. Bạn cũng được học cách phát âm mượt mà, trôi chảy hơn.

Một số người bị rối loạn phát âm trở nên lo lắng, xấu hổ hoặc trầm cảm. Hãy nói chuyện với chuyên gia trị liệu trong những trường hợp này. Chuyên gia sẽ giúp bạn tìm ra các cách để đối mặt với vấn đề và cải thiện tình trạng này. Nếu bạn bị trầm cảm nặng, việc sử dụng thuốc chống trầm cảm có thể là cần thiết.

Biến chứng

Nếu rối loạn phát âm không được điều trị có thể gây ra những rối loạn lo âu và ám ảnh sợ giao tiếp nơi công cộng. Điều trị sớm phòng ngừa được những vấn đề này. Những giải pháp điều trị bao gồm trị liệu và thuốc.

Tiên lượng

Tiên lượng sẽ khả quan nếu bạn được điều trị sớm. Điều trị sớm sẽ giúp phòng tránh rối loạn phát âm nặng lên. Tiên lượng xa tùy thuộc vào mức độ nặng của rối loạn.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Chậm phát triển ngôn ngữ - nguyên nhân và cách khắc phục

Bs.Thanh Thanh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

  • 08/07/2025

    Điểm danh 5 loại dầu thực vật mang lại lợi ích sức khỏe tuyệt vời

    Chất béo thường bị hiểu lầm là “kẻ thù” của sức khỏe, đặc biệt là đối với tim mạch và cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả chất béo đều có hại. Ngược lại, một số loại chất béo tốt lại đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì năng lượng, hấp thụ vitamin và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Trong đó, dầu ăn có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè... không chỉ mang lại hương vị phong phú cho món ăn mà còn cung cấp các acid béo có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch.

  • 07/07/2025

    Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý cảm nắng nhanh chóng

    Mùa hè với những ngày nắng gay gắt không chỉ mang đến niềm vui của những chuyến đi chơi mà còn ẩn chứa nguy cơ sức khỏe mà ít ai để ý: cảm nắng. Đây là một tình trạng nghiêm trọng xảy ra khi cơ thể không thể tự điều hòa nhiệt độ trong môi trường nóng bức, dẫn đến những hậu quả khôn lường nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

  • 07/07/2025

    8 thực phẩm nên tránh để bảo vệ gan khỏe mạnh

    Gan đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể. Lựa chọn đúng loại thực phẩm cũng như tránh những chất có hại góp phần bảo vệ chức năng gan khỏe mạnh.

Xem thêm