Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những loại vaccin cho người lớn

Có rất nhiều loại vaccin mà bạn vẫn cần tiêm khi trưởng thành để phòng các bệnh lí có nguy cơ cao. Hãy tìm hiểu để biết bạn nên tiêm những loại vaccin nào nhé!

Những loại vaccin cho người lớn

Tiêm phòng cúm

Theo khuyến cáo của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) và các chuyên gia về cúm, tất cả mọi người đều nên tiêm phòng cúm hàng năm. Vaccin cúm hàng năm dựa trên 3 hoặc 4 chủng virus cúm sẽ lưu hành rộng rãi trong mùa đó.

Bạn có thể tiêm vào bất cứ thời điểm nào trong mùa cúm vì vaccin cúm rất phổ biến và luôn sẵn có nhưng tốt nhất bạn hãy tiêm trước khi mùa cúm bắt đầu khoảng 1 tháng.

Vaccin phòng uốn ván: không chỉ cho trẻ em

Vi khuẩn gây ra uốn ván xâm nhập vào cơ thể thông qua vết thương hoặc các vết đứt. Uốn ván có thể dẫn đến co thắt, co cứng cơ hoặc cứng hàm nghiêm trọng, khiến bạn không thể mở miệng hoặc nuốt và một số trường hợp có thể gây tử vong.

Một mũi tiêm 3 trong 1 (bạch hầu – ho gà – uốn ván) hoặc loại 2 trong 1 (bạch hầu – uốn ván) nhắc lại mỗi 10 năm có thể giúp bạn phòng uốn ván. Với các bà mẹ mang thai, để phòng uốn ván khi sinh, hãy tuân thủ đúng lịch tiêm phòng uốn ván được khuyến cáo cho bà mẹ mang thai.

Thủy đậu

Nếu cho đến nay bạn chưa bị thủy đậu thì cũng không nên nghĩ rằng bạn may mắn. Bạn vẫn có thể ở cùng phòng với một ai đó bị thủy đậu. Người lớn bị thủy đậu có nguy cơ cao xuất hiện các biến chứng, phải nhập viện và thậm chí là tử vong. Ví dụ như viêm phổi do thủy đậu có thể nghiêm trọng hơn ở phụ nữ mang thai và là một cấp cứu y khoa. Nếu không được điều trị, hầu hết những phụ nữ này sẽ tử vong.

Bởi vì mắc thủy đậu sẽ khiến bạn có nguy cơ cao bị zona nên vaccin phòng thủy đậu cũng có thể được tiêm cho một số cá nhân để phòng zona. Vaccin này cũng làm giảm nguy cơ nhiễm trùng ở cộng đồng, đặc biệt là ở những người dễ mắc bệnh nhưng lại không được tiêm phòng, ví dụ như phụ nữ có thai. Hai liều vaccin thủy đậu được khuyến cáo tiêm trong vòng 4 – 8 tuần cho những người từ 13 tuổi trở lên.

Bạn có thể đến các phòng tiêm chủng để tham khảo, được tư vấn và tiêm vaccin thủy đậu. 

Vaccin phòng zona: đặc biệt quan trọng cho những người trên 60 tuổi

Loại virus khiến bạn bị thủy đậu khi còn nhỏ có thể tái hoạt động và gây ra zona ở tuổi trưởng thành. Hầu hết những người trên 60 tuổi, có xuất hiện mụn nước và đau do zona có thể gây tổn thương mắt và gây ra chứng đau sau zona. Nếu bạn có những mụn nước này, bạn cũng có thể lây nhiễm thủy đậu cho người khác. Theo khuyến cáo, những người trên 60 tuổi nên tiêm một liều vaccin để phòng zona.

Vaccin HPV cho cả nam và nữ

Vaccin HPV giúp chống lại một số typ HPV gây ra hầu hết các trường hợp ung thư cổ tử cung ở phụ nữ và nhiều trường hợp ung thư họng ở nam giới. Vaccin này có thể phòng hầu hết những mụn cóc ở cả nam và nữ. HPV là loại virus lây truyền qua đường tình dục. Nên tiêm vaccin sớm cho những trẻ từ 9 tuổi nhưng những người lớn trẻ tuổi, đặc biệt là nếu chưa quan hệ tình dục cũng có thể tiêm vaccin. Vaccin có giá trị cho cả nam và nữ ở dưới 26 tuổi.

Viêm màng não do não mô cầu

Theo WHO, đây là một loại viêm màng não hết sức nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong cho khoảng một nửa số trường hợp nếu không được điều trị. Với việc chẩn đoán và điều trị sớm, tỷ lệ tử vong có thể giảm xuống còn 5-15%. Trong số những người sống sau nhiễm bệnh, thì cứ 5 người sẽ có 1 người có những hậu quả, di chứng vĩnh viễn, bao gồm tổn thương não bộ và mất đi thính lực.

Ở Việt Nam, bệnh viêm não, màng não do não mô cầu nhóm A lưu hành ở nhiều nơi, trước kia có thể gây thành dịch, tuy nhiên hiện nay bệnh chỉ xuất hiện rải rác trong năm

Hiện nay, có một số loại vắc xin có thể bảo vệ bạn khỏi một số loại viêm màng não do não mô cầu. Ở một số nước, ví dụ như Mỹ, Vacxin thường được khuyến cáo tiêm cho người trong độ tuổi từ 11 đến 18 và những người từ 19 đến 21 tuổi cũng nên được tiêm vacxin. Bạn cũng có thể được khuyến cáo tiêm vacxin nếu có kế hoạch du lịch đến một quốc gia là nơi có dịch não mô cầu lưu hành, hoặc bạn đã bị cắt bỏ lá lách hoặc nếu bạn có các bệnh mãn tính khác.

Ở Việt Nam, có 02 loại Vắc xin phòng bệnh Viêm màng não do não mô cầu sau đây:

  • Vắc-xin não mô cầu AC: Tên thương mại là Meningococcal polysaccharide vắc-xin AC, có thời gian bảo vệ khoảng 3 năm, được sử dụng để tiêm phòng bệnh cho trẻ em ở vùng có dịch bệnh lưu hành hoặc khi đang có dịch bùng phát. Thường tiêm một liều vắc-xin khi trẻ em được 18 tháng tuổi trở lên. 
  • Vắc-xin não mô cầu BC: Tên thương mại là VA-MENGOC-BC, được sử dụng để phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu nhóm huyết thanh B và C, dùng tiêm cho trẻ em từ tháng tuổi thứ ba và các đối tượng sống trong vùng dịch hay phải đi đến vùng dịch bệnh;những người sống tập thể như các trung tâm chăm sóc trẻ em nội trú, doanh trại quân đội, nhà tù...

Bạn có thể đến các phòng tiêm chủng để tham khảo, được tư vấn và tiêm vaccin

Không nên chủ quan với bệnh viêm gan

Bạn có thể bị viêm gan do virus mà không hề hay biết. Những yếu tố nguy cơ lây nhiễm của viêm gan A bao gồm tiêu thụ những thực phẩm hoặc nước bị nhiễm bẩn hoặc nam giới có quan hệ tình dục với người cùng giới. Nó có thể lây truyền từ người này sang người khác do không rửa tay sau khi đi vệ sinh. Viêm gan B có thể lây nhiễm qua tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch cơ thể của người bị nhiễm trùng, ví dụ như quan hệ tình dục không được bảo vệ hoặc sử dụng vật dụng cá nhân của người khác, chẳng hạn như dao cạo râu. Dùng chung bơm kim tiêm với người bị nhiễm virus khi tiêm thuốc cũng có thể bị lây nhiễm viêm gan B. Viêm gan, đặc biệt là viêm gan B có thể dẫn đến những tổn thương gan nghiêm trọng và thậm chí là tử vong.

Bạn có thể đến các phòng tiêm chủng để tham khảo, được tư vấn và tiêm vaccin phòng viêm gan A hoặc viêm gan B.

Vaccin cho những người đi du lịch nước ngoài

Tiêm vaccin trước khi đi du lịch không phải là một ý tưởng tồi. Bạn có thể được yêu cầu tiêm khi nhập cảnh vào một số nước. Hãy mang bên mình sổ tiêm chủng của bạn. Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ CDC khuyến cáo hoặc yêu cầu tiêm những vaccin khác tùy thuộc vào nơi mà bạn đến.

Hãy lên kế hoạch tiêm chủng trước chuyến đi 4-6 tuần, ngay cả khi bạn tiêm gần hơn 4 tuần thì bạn vẫn có thể được hưởng lợi từ vaccin hoặc những thuốc này. Bác sĩ có thể nói cho bạn biết những vaccin nào sẽ giúp bạn giữ được khỏe mạnh.

Phế cầu

Vaccin phòng phế cầu cho người lớn có thể bảo vệ bạn khỏi hầu như tất cả các loại phế cầu có thể gây ra viêm phổi, nhiễm trùng huyết và viêm màng não. Viêm phổi do phế cầu có thể nghiêm trọng và gây tử vong, nó lấy đi tính mạng của khoảng 50.000 người lớn mỗi năm. Phế cầu cũng có thể gây viêm màng não do vi khuẩn.

Vaccin được khuyến cáo tiêm nếu bạn trên 65 tuổi hoặc nếu bạn từ 2-64 tuổi và hút thuốc lá, hoặc có bệnh hen suyễn, các bệnh lí mạn tính hoặc suy giảm miễn dịch. Bác sĩ cũng có thể khuyên bạn nên tiêm vaccin khi bạn trên 50 tuổi và sống trong khu vực có nguy cơ cao về các bệnh do phế cầu.

Vaccin 3 trong 1: sởi, quai bị, rubella (MMR)

3 bệnh ở trẻ nhỏ là sởi, quai bị, rubella có thể khó bị đẩy lùi hơn khi bạn trưởng thành. Một loại vaccin có thể chống lại cả 3 bệnh này. Hầy hết những người lớn ở Mỹ đã từng bị sởi hoặc được tiêm phòng sởi. Nếu bạn chưa bị, bạn vẫn có nguy cơ cao nhiễm virus này. Và tệ hơn là bạn có thể có nguy cơ bị các biến chứng nặng như viêm phổi và viêm não.

Quai bị và các biến chứng

Vaccin quai bị cũng nằm trong MMR. Quai bị là một bệnh lây nhiễm và đặc trưng bởi sưng tuyến nước bọt mang tai. Ở người lớn, quai bị thường gây ra các biến chứng như viêm màng não và sưng đau tinh hoàn và buồng trứng. Bạn nên tiêm vaccin MMR, trừ khi bạn có bằng chứng của nhiễm sởi, quai bị, rubella trước đó hoặc các bệnh lí về y tế không được tiêm vaccin.

Rubella

Vaccin ruballa cũng là một phần của MMR. Có thể lây truyền qua không khí nên rubella đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ có thai. Nó có thể gây sảy thai, sinh non và hội chứng rubella bẩm sinh bao gồm một nhóm những dị tật nghiêm trọng. Hầu hết những phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nên tiêm phòng MMR. Nếu bạn chưa tiêm phòng nhưng đang có ý định mang thai, hãy chờ đợi 4 tuần sau khi chủng ngừa trước khi có thai. Nếu bạn đã có thai và không tiêm phòng rubella, bạn có thể tiêm sau khi sinh.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những lý do người trưởng thành cần tiêm vắc xin

Ths.Bs. Trần Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam
Bình luận
Tin mới
  • 02/07/2025

    Tất tần tật về trà thảo mộc

    Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.

  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

  • 30/06/2025

    Nhận biết và xử lý vết thương do côn trùng cắn khi đi du lịch

    Du lịch là dịp để khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Tuy nhiên, bên cạnh những điều thú vị, các chuyến đi đôi khi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhỏ nhưng phiền toái, chẳng hạn như những vết thương do côn trùng cắn

  • 29/06/2025

    Sữa nguyên chất có dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro gì?

    Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng nên có trong chế độ ăn hằng ngày, trong đó sữa nguyên chất được đánh giá là nguồn cung cấp protein tốt. Tìm hiểu về dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro khi tiêu thụ sữa nguyên chất.

  • 29/06/2025

    Làm thế nào để bỏ thói quen dùng điện thoại

    Một số ứng dụng có thể cho bạn biết bạn dành bao nhiêu thời gian cho điện thoại và bạn dành bao nhiêu thời gian cho từng ứng dụng. Ngay cả khi bạn không nghĩ rằng mình sử dụng điện thoại quá nhiều, việc nhìn thấy những con số thống kê tần suất sử dụng có thể khiến bạn muốn đặt điện thoại xuống.

Xem thêm