Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những điều cần biết về thuyên tắc phổi khi mang thai

Thuyên tắc phổi là tình trạng tắc nghẽn trong động mạch phổi. Đây là một tình trạng có khả năng đe dọa tính mạng cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Mang thai gây ra những thay đổi đối với nội tiết tố và lưu lượng máu, cả hai đều làm tăng nguy cơ bị thuyên tắc phổi. Bất kỳ ai gặp phải các triệu chứng của thuyên tắc phổi trong hoặc ngay sau khi mang thai nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức. Nếu không điều trị, thuyên tắc phổi có thể gây tử vong.

Trong bài viết này, hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu thuyên tắc phổi là gì và mối liên hệ giữa thuyên tắc phổi và thai kỳ. Chúng tôi cũng liệt kê các nguyên nhân và triệu chứng của thuyên tắc phổi và cung cấp thông tin về cách điều trị và ngăn ngừa tình trạng này trong và sau khi mang thai.

Thuyên tắc phổi là gì?

Thuyên tắc mạch là một thuật ngữ y tế để chỉ tình trạng tắc nghẽn trong động mạch. Phần lớn những tắc nghẽn này là do cục máu đông, phần lớn bắt nguồn từ các tĩnh mạch sâu của cánh tay, chân hoặc xương chậu. Các bác sĩ gọi những cục máu đông này là huyết khối tĩnh mạch sâu (DVTs). Thuyên tắc phổi xảy ra khi một cục máu đông hoặc một mảnh của cục máu đông vỡ ra và di chuyển đến phổi, làm tắc động mạch phổi. Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, bao gồm:

  • lưu lượng máu chậm và máu đọng lại trong các tĩnh mạch sâu do bất động hoặc ít vận động
  • tổn thương mạch máu do phẫu thuật hoặc chấn thương
  • tiền sử gia đình có cục máu đông
  • dùng thuốc làm tăng nguy cơ đông máu, chẳng hạn như thuốc tránh thai và liệu pháp thay thế hormone (HRT)

Mối liên hệ giữa thuyên tắc phổi và thai kỳ

Nguy cơ thuyên tắc phổi của một người tăng lên khi mang thai và trong 6 tuần đầu tiên của thai kỳ và sau khi sinh con. Nguy cơ gia tăng này là do sự thay đổi bình thường của nồng độ hormone và cách thức máu chảy qua các tĩnh mạch. Các yếu tố khác có thể góp phần vào nguy cơ bị thuyên tắc phổi trong và sau khi mang thai bao gồm:

  • thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)
  • tiền sản giật
  • sinh mổ
  • thai chết lưu
  • thiếu vận động do nghỉ ngơi trên giường
  • tổn thương mạch máu trong quá trình sinh nở
  • băng huyết sau sinh

Những ai có nguy cơ cao bị thuyên tắc phổi?

Các yếu tố sau đây có thể làm tăng thêm nguy cơ thuyên tắc phổi:

  • trên 40 tuổi
  • là người Mỹ gốc Phi
  • bị béo phì
  • hút thuốc
  • bị giãn tĩnh mạch
  • có tiền sử thuyên tắc phổi trước đây
  • có tình trạng di truyền ảnh hưởng đến quá trình đông máu, chẳng hạn như bệnh huyết khối khó đông di truyền
  • bệnh hồng cầu hình liềm
  • bệnh viêm ruột (IBD)
  • bệnh tim
  • ung thư
  • lupus ban đỏ hệ thống
  • hội chứng thận hư
  • liệt nửa người

Triệu chứng

Một số triệu chứng phổ biến nhất của thuyên tắc phổi bao gồm:

  • khó thở
  • thở nhanh
  • đau khi thở
  • ho, có hoặc không có máu
  • tăng nhịp tim
  • choáng váng hoặc ngất xỉu
  • đổ mồ hôi

Bất cứ ai gặp một hoặc nhiều triệu chứng trên trong hoặc sau khi mang thai nên liên hệ với bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.

Chẩn đoán

Vì thuyên tắc phổi là một tình trạng nghiêm trọng, quá trình chẩn đoán thường sẽ diễn ra trong bệnh viện. Khi chẩn đoán thuyên tắc phổi, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của người đó, bao gồm cả sự khởi phát và mức độ nghiêm trọng. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu một hoặc nhiều xét nghiệm chẩn đoán sau đây:

Xét nghiệm máu

  • D-dimer: Xét nghiệm này kiểm tra protein D-dimer, hình thành khi cục máu đông tan ra.
  • Peptide natri lợi niệu trong não (BNP): Các bác sĩ sử dụng xét nghiệm này để kiểm tra hormone BNP, với mức độ cao cho thấy tim đang bơm máu không hiệu quả.
  • Mức độ troponin: Troponin điều chỉnh sự co cơ. Nồng độ troponin trong máu cao hơn cho thấy tim bị tổn thương.

Nghiên cứu hình ảnh: Các xét nghiệm hình ảnh sau đây có thể giúp xác định cục máu đông và chỉ ra các vấn đề với lưu lượng máu trong phổi:

  • siêu âm quét
  • X-quang ngực
  • Chụp CT với chụp mạch phổi (CTPA)
  • quét thông khí/tưới máu (quét V/Q)

Khi sử dụng chẩn đoán hình ảnh để kiểm tra ai đó đang mang thai, bác sĩ sẽ cân nhắc những rủi ro mà bức xạ gây ra cho họ và thai nhi so với nguy cơ bỏ lỡ một chẩn đoán quan trọng. Các chuyên gia y tế sẽ đảm bảo rằng bất kỳ xét nghiệm hình ảnh cần thiết nào cũng sử dụng liều lượng bức xạ tối thiểu cần thiết để chẩn đoán.

Điều trị

  • Thuốc chống đông máu: Những loại thuốc này giúp ngăn ngừa hình thành cục máu đông. Bác sĩ có thể đề nghị một loại thuốc chống đông máu gọi là heparin trọng lượng phân tử thấp để sử dụng trong thời kỳ mang thai. Thuốc chống đông máu tiêm dưới da là lựa chọn ưu tiên do tính hiệu quả và an toàn của nó. Các chuyên gia khuyến cáo không nên sử dụng các loại thuốc chống đông máu khác, chẳng hạn như thuốc đối kháng vitamin K, thuốc ức chế thrombin trực tiếp đường uống hoặc chất ức chế chống Xa, trong khi mang thai.
  • Thuốc làm tan huyết khối: Những loại thuốc này giúp làm tan các cục máu đông hiện có. Do đó, ở những người đang mang thai hoặc mới sinh, bác sĩ sẽ dự trữ liệu pháp tiêu huyết khối cho những người bị thuyên tắc phổi cấp tính đe dọa tính mạng.

Một người có thể tiếp tục điều trị chống đông máu nhất định trong tối đa 6 tuần Mặc dù một số loại thuốc an toàn để sử dụng khi cho con bú, những loại thuốc khác có thể không có đủ thông tin an toàn để xác nhận điều này, vì vậy bạn cần lời khuyên của bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.

Thuyên tắc phổi là tình trạng tắc nghẽn trong động mạch phổi ở phổi. Hầu hết các thuyên tắc phổi là kết quả của cục máu đông bắt nguồn từ một tĩnh mạch sâu ở cánh tay, chân hoặc xương chậu. Các chuyên gia y tế gọi những cục máu đông này là huyết khối tĩnh mạch sâu. Mang thai gây ra những thay đổi đối với hormone và lưu lượng máu, cả hai đều làm tăng nguy cơ phát triển thuyên tắc phổi. Bất kỳ ai gặp phải các triệu chứng của thuyên tắc phổi trong hoặc một thời gian ngắn sau khi mang thai nên đi khám ngay lập tức. Nếu không được điều trị, thuyên tắc phổi có thể gây suy tim và thậm chí tử vong.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch trong phẫu thuật ung thư phụ khoa

 

Hà Linh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (Theo Medical News Today) -
Bình luận
Tin mới
  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

Xem thêm