Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Nhận biết sớm chứng trầm cảm sau sinh

Trầm cảm sau sinh là tình trạng liên quan đến suy nghĩ và cảm giác mệt mỏi, buồn chán, lo lắng xuất hiện sau sinh, thường xuất hiện từ khoảng sau 1 tháng kéo dài đến 1 năm sau sinh.

Nhận biết sớm chứng trầm cảm sau sinh

Điều quan trọng là cả người vợ và người chồng cần nhận biết được các dấu hiệu của chứng trầm cảm sau sinh để có thể nhờ đến sự giúp đỡ của các chuyên gia nếu bạn không thể tự bản thân đương đầu với nó.

Mọi bậc cha mẹ đều sẽ phải trải qua một giai đoạn gọi là thời kỳ điều chỉnh để thích nghi với những thay đổi lớn khi lần đầu tiên phải chăm sóc một đứa trẻ. Đối với hầu hết mọi người, khoảng thời gian điều chỉnh này chỉ là tạm thời và nó sẽ không gây quá nhiều căng thẳng.

Nhiều phụ nữ lại gặp phải những cơn buồn thoáng qua trong vòng vài ngày sau khi sinh em bé (baby blues). Tình trạng này thường chỉ kéo dài trong vòng 2 – 3 ngày và bạn sẽ thường cảm thấy lo lắng, tâm trạng buồn phiền và muốn khóc trong khoảng thời gian đó. Tuy nhiên thường nó sẽ tự hết mà không cần phải điều trị.

Khi những cảm giác này kéo dài hơn và các triệu chứng có biểu hiện nặng hơn, đó có thể là dấu hiệu của chứng trầm cảm sau sinh.

Các triệu chứng trầm cảm sau sinh

Có rất nhiều dấu hiệu cho thấy một người nào đó có thể đang phải đương đầu với chứng trầm cảm sau sinh. Các dấu hiệu phổ biến nhất bao gồm:

  • Luôn trong tâm trạng tồi tệ
  • Cảm giác thất bại và không đủ tư cách làm mẹ
  • Cảm thấy vô vọng về tương lai
  • Luôn kiệt sức, mệt mỏi, buồn bã, trống rỗng
  • Cảm giác tội lỗi, xấu hổ và thấy bản thân vô dụng
  • Cảm thấy lo lắng và hoảng sợ
  • Khó ngủ, ngủ khó tỉnh giấc hoặc gặp ác mộng
  • Luôn lo lắng thái quá về con của mình
  • Sợ cảm giác cô đơn hoặc sợ đi ra ngoài

Trong một số trường hợp, một số phụ nữ thường nảy sinh suy nghĩ muốn rời bỏ gia đình hoặc lo sợ cảm giác bị người thân bỏ rơi. Họ thường có những ý nghĩ muốn làm hại bản thân hoặc làm gì đó có  hại cho người chồng và con cái. Trong những tình huống như vậy, việc điều trị là quan trọng và khẩn cấp.

Chẩn đoán chứng trầm cảm sau sinh

Nếu các triệu chứng nêu trên kéo dài trên 2 tuần, hãy thông báo cho bác sỹ hoặc nhân viên y tế. Chứng trầm cảm sau sinh cần phải được chẩn đoán đúng và điều trị bởi những chuyên gia y tế có kinh nghiệm.

Thang đo chỉ số trầm cảm sau sinh Edinburgh

Thang đo chỉ số trầm cảm sau sinh (Edinburgh Postnatal Depression Scale – EPDS) là một bộ câu hỏi về cảm xúc và các triệu chứng phụ nữ thường gặp phải sau sinh. Thang EPDS không được sử dụng để chẩn đoán nhưng có thể chỉ ra được liệu bạn có những triệu chứng tương tự với trầm cảm và lo lắng hay không.

Chứng rối loạn tâm thần hậu sản (puerperal psychosis)

Rối loạn tâm thần hậu sản là một hội chứng ít gặp hơn và có thể xuất hiện trong tuần đầu tiên và kéo dài tới 12 tuần sau sinh. Người mẹ mắc hội chứng này thường gặp khó khăn để có thể suy nghĩ thông suốt, và có thể mắc chứng hoang tưởng bộ phận (paranoia), thay đổi tính tình, áo giác, có thể tự làm hại bản thân, em bé của mình hay người khác. Tình trạng này cần ngay lập tức được trị liệu trong bệnh viện.

Chứng trầm cảm ở nam giới

Trầm cảm sau sinh không chỉ là một căn bệnh riêng của phụ nữ.Ngay cả nam giới cũng có thể mắc phải hội chứng này cùng thời điểm với người vợ hoặc chỉ bản thân người chồng gặp phải.

Điều trị trầm cảm sau sinh

Một số phương pháp điều trị khác nhau có thể được sử dụng trong điều trị chứng trầm cảm sau sinh bao gồm:

  • Tư vấn
  • Điều trị tâm lý
  • Điều trị theo nhóm
  • Các giải pháp hỗ trợ
  • Các loại thuốc chống trầm cảm

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng sự hỗ trợ từ gia đình và bạn bè là rất quan trọng trong giai đoạn này.

Hỗ trợ từ người thân

Bạn bè và gia đình chắc chắn rằng người mẹ bị trầm cảm đang được bác sĩ chỉ định điều trị. Nếu đơn thuốc không thích hợp thì phải động viên bệnh nhân trở lại bác sĩ và yêu cầu thay đổi đơn thuốc.

Gia đình nên hiểu rằng bệnh đang ở giai đoạn tạm thời và sự giúp đỡ của họ có thể giúp cho người mẹ phục hồi nhanh chóng.

Đừng quên rằng người mẹ không được khỏe và không nên quấy rầy. Hãy cố gắng đối xử với cô ấy như một người bình thường.

Hãy để người mẹ được nghỉ ngơi nhiều hơn, còn khi khỏe thì cô ấy có thể làm bất cứ việc gì yêu thích.

Hãy nhớ rằng trầm cảm không phải là một dấu hiệu của bệnh. Thường thì một người mẹ trầm cảm không thích sự cô độc, do vậy hãy cố gắng sắp xếp để lúc nào cũng có 1 người mà cô ấy có thể tin tưởng ở bên cạnh.

         

Điều trị bằng thuốc

Cố gắng báo với bác sĩ về tất cả các triệu chứng gây khó chịu, điều này sẽ giúp cho bác sỹ chẩn đoán chính xác về bệnh hơn. Thuốc được kê toa thông thường hoặc là thuốc an thần hoặc là thuốc chống trầm cảm.

Nếu dùng thuốc làm người bệnh cảm thấy khó chịu hơn thì nên đến bác sĩ đổi thuốc, nếu bạn dùng thuốc trong vài tuần mà không hiệu quả thì cũng nên đến bác sĩ thay đổi thuốc khác mạnh hơn hoặc tăng liều.

Bên cạnh việc dùng thuốc thì điều quan trọng là phải duy trì chế độ dinh dưỡng tốt, vitamin B6 hoặc vitamin tổng hợp nên được dùng.

Nếu thuốc thích hợp với bạn thì đừng nên rút ngắn thời gian điều trị bởi vì trầm cảm cần thời gian điều trị kéo dài để được phục hồi hoàn toàn. Nếu sau khi ngưng thuốc mà các triệu chứng tái phát thì đừng nên thất vọng mà nên đến bác sĩ tư vấn  thêm. Thông thường bác sĩ tiếp tục điều trị với thuốc trước đó. Sau đó nếu có hiệu quả thì giảm liều dần, và điều này dự phòng được việc tái phát. 

Tư vấn 

Nếu trầm cảm nhẹ thì việc tư vấn đơn thuần có thể giúp người bệnh vượt qua được. 

Nếu trầm cảm nặng có điều trị thuốc thì việc tư vấn cũng giúp ích cho bệnh nhân.

Tư vấn có  thể mỗi tuần 1 lần hoặc nhiều hơn.

Vai trò của bản thân

Điều quan trọng nhất là bạn phải tin tưởng rằng mình sẽ tốt hơn, bạn cần sự kiên nhẫn và nhận thức rằng sự phục hồi sẽ đến sớm. Bạn nên biết rằng triệu chứng đau và nhức xuất hiện khá nhiều ở phụ nữ bị bệnh trầm cảm sau sinh, và đó không phải là dấu hiệu của một bệnh nghiêm trọng. Nhiều phụ nữ nghĩ rằng nhức đầu do u não, đau ngực do bệnh  tim, vì vậy nó làm cho bệnh trầm cảm nặng nề hơn. Hãy thư giãn và quên đi đau đớn thì căn bệnh trầm cảm sẽ dần dần tan biến.

Hãy nghỉ ngơi nhiều bởi vì sự mệt mỏi sẽ làm cho bệnh trầm cảm trầm trọng hơn. Tránh thức khuya. Đừng quên ăn uống đầy đủ vì nếu hạ đường huyết cũng sẽ làm cho bệnh nặng nề hơn. Nên ăn nhiều trái cây và rau quả khi bạn cảm thấy đói. Nên uống viên đa vitamin mỗi ngày.

Đừng ép bản thân làm những điều mình không thích hoặc những điều gây khó chịu.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những hiểu lầm thường gặp về trầm cảm sau sinh

Bình luận
Tin mới
  • 02/07/2025

    Tất tần tật về trà thảo mộc

    Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.

  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

  • 30/06/2025

    Nhận biết và xử lý vết thương do côn trùng cắn khi đi du lịch

    Du lịch là dịp để khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Tuy nhiên, bên cạnh những điều thú vị, các chuyến đi đôi khi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhỏ nhưng phiền toái, chẳng hạn như những vết thương do côn trùng cắn

  • 29/06/2025

    Sữa nguyên chất có dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro gì?

    Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng nên có trong chế độ ăn hằng ngày, trong đó sữa nguyên chất được đánh giá là nguồn cung cấp protein tốt. Tìm hiểu về dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro khi tiêu thụ sữa nguyên chất.

  • 29/06/2025

    Làm thế nào để bỏ thói quen dùng điện thoại

    Một số ứng dụng có thể cho bạn biết bạn dành bao nhiêu thời gian cho điện thoại và bạn dành bao nhiêu thời gian cho từng ứng dụng. Ngay cả khi bạn không nghĩ rằng mình sử dụng điện thoại quá nhiều, việc nhìn thấy những con số thống kê tần suất sử dụng có thể khiến bạn muốn đặt điện thoại xuống.

Xem thêm