Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Ngày Thế Giới Phòng Chống Sốt Rét: Chung tay loại trừ bệnh sốt rét

Sốt rét từ lâu đã là một trong những mối đe dọa lớn đối với sức khỏe con người, đặc biệt tại các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Mỗi năm, hàng triệu người trên thế giới phải đối mặt với căn bệnh này, và hàng trăm nghìn người không qua khỏi do thiếu sự can thiệp kịp thời.

Ngày Thế giới Phòng Chống Sốt Rét, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ấn định vào ngày 25 tháng 4 hàng năm, không chỉ là dịp để nâng cao nhận thức mà còn là lời kêu gọi hành động nhằm đẩy lùi và tiến tới loại trừ bệnh sốt rét.

Tại Việt Nam, với những thành tựu đáng ghi nhận trong ba thập kỷ qua, mục tiêu không còn sốt rét vào năm 2030 đang dần trở thành hiện thực. Tuy nhiên, chặng đường phía trước vẫn còn nhiều thách thức đòi hỏi sự chung tay của toàn xã hội.

Bệnh sốt rét: Nguyên nhân và mức độ nguy hiểm

Bệnh sốt rét là một bệnh truyền nhiễm do ký sinh trùng thuộc chi Plasmodium gây ra, lây lan qua vết đốt của muỗi Anopheles. Có 5 loài ký sinh trùng chính gây bệnh ở người, trong đó Plasmodium falciparum được xem là nguy hiểm nhất do khả năng gây biến chứng nặng và tử vong nhanh chóng.

Bệnh đặc biệt phổ biến ở các khu vực nhiệt đới như châu Phi, châu Á và một phần châu Mỹ, nơi điều kiện khí hậu thuận lợi cho muỗi sinh sản và phát triển. Theo WHO, chỉ riêng năm 2020, toàn cầu ghi nhận khoảng 241 triệu ca mắc mới và hơn 627.000 ca tử vong, với châu Phi chiếm tỷ lệ áp đảo (94,95% vào năm 2022).

Tại Việt Nam, bệnh sốt rét từng là nỗi ám ảnh với hơn 1 triệu ca mỗi năm vào đầu thập niên 1990. Dù số ca đã giảm đáng kể xuống còn 448 trường hợp trong năm 2023, bệnh vẫn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát ở các vùng sâu, vùng xa như Lai Châu, Bình Phước và Tây Nguyên. Những triệu chứng điển hình như sốt cao, rét run, đau cơ và mệt mỏi có thể tiến triển nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, đặc biệt ở trẻ em dưới 5 tuổi, phụ nữ mang thai và các nhóm dân di cư.

Tầm quan trọng của Ngày phòng chống sốt rét

Ngày phòng chống sốt rét (25/4) được WHO khởi xướng từ năm 2007 nhằm nhấn mạnh nỗ lực toàn cầu trong việc kiểm soát và tiến tới loại trừ căn bệnh nguy hiểm này. Đây là cơ hội để các quốc gia chia sẻ kinh nghiệm, huy động nguồn lực và nâng cao ý thức cộng đồng về mối đe dọa của sốt rét.

Tại Việt Nam, sự kiện năm 2024 mang chủ đề “Dồn tổng lực về đích để loại trừ sốt rét tại Việt Nam”, phản ánh quyết tâm của chính phủ và người dân trong việc đạt mục tiêu không còn ca nhiễm Plasmodium falciparum vào năm 2025 và loại trừ hoàn toàn sốt rét vào năm 2030.

Sự kiện này không chỉ là lời nhắc nhở về những thành tựu đã đạt được mà còn là động lực để các địa phương, đặc biệt là những vùng đã được công nhận loại trừ sốt rét như Tây Ninh, không chủ quan trước nguy cơ dịch bệnh quay lại. Việc duy trì các biện pháp phòng ngừa và giám sát chặt chẽ là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giữ vững những kết quả đã đạt được.

Đọc thêm tại bài viết:  Các thể gây nhiễm của ký sinh trùng sốt rét

Các biện pháp phòng chống bệnh sốt rét hiệu quả

Để loại trừ sốt rét, việc phòng chống muỗi truyền bệnh đóng vai trò cốt lõi, đặc biệt khi hiện nay vẫn chưa có vắc xin phòng ngừa.

Một trong những biện pháp hiệu quả nhất là sử dụng màn tẩm hóa chất diệt côn trùng (ITN), giúp giảm nguy cơ bị muỗi đốt vào ban đêm – thời điểm muỗi Anopheles hoạt động mạnh. Ngoài ra, mặc quần áo dài tay, bôi thuốc chống côn trùng chứa DEET hoặc picaridin lên da, và hạn chế ra ngoài vào lúc bình minh hoặc hoàng hôn cũng là những cách bảo vệ cá nhân đơn giản nhưng hiệu quả.

Cấp độ cộng đồng, việc giữ gìn vệ sinh môi trường đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát quần thể muỗi. Loại bỏ nước đọng – nơi muỗi sinh sản – bằng cách phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh và dọn dẹp nhà cửa gọn gàng là những hành động thiết thực. Các chiến dịch phun hóa chất tồn lưu trong nhà (IRS) cũng được khuyến khích nhằm giảm mật độ muỗi trong khu dân cư.

Đối với những người thường xuyên làm việc ở vùng rừng núi hoặc di chuyển qua các khu vực có sốt rét lưu hành, việc uống thuốc dự phòng theo chỉ định của bác sĩ trước, trong và sau hành trình là cần thiết để giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh.

Truyền thông phòng bệnh Sốt rét

Thách thức trong hành trình loại trừ sốt rét tại Việt Nam

Mặc dù Việt Nam đã đạt được những bước tiến lớn trong việc giảm thiểu gánh nặng của bệnh sốt rét, vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua. Các khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa với địa hình hiểm trở và điều kiện kinh tế khó khăn là nơi bệnh vẫn âm thầm lây lan.

Những nhóm dân cư như người đi rừng, thợ mỏ, hoặc lao động di cư thường thiếu tiếp cận với dịch vụ y tế, khiến việc chẩn đoán và điều trị sớm trở nên khó khăn. Số liệu cho thấy từ tháng 10 đến tháng 12 năm 2022, số ca mắc tăng 21% so với cùng kỳ năm trước, minh chứng cho sự phức tạp của tình hình.

Bên cạnh đó, nguy cơ ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc ngày càng gia tăng, đe dọa hiệu quả của các phương pháp điều trị hiện hành. Sự biến động dân cư qua biên giới và sự chủ quan của một số địa phương đã loại trừ sốt rét cũng là những rào cản lớn. Để vượt qua những thử thách này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành y tế, chính quyền địa phương và cộng đồng, cùng với sự hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế như WHO và Quỹ Toàn cầu.

Đọc thêm tại bài viết:  Cách phân biệt sốt rét và sốt xuất huyết để điều trị đúng

Kết luận

Ngày Thế giới Phòng Chống Sốt Rét không chỉ là dịp để nhìn lại những nỗ lực trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét mà còn là lời kêu gọi hành động để đạt được mục tiêu loại trừ hoàn toàn căn bệnh này. Việt Nam, với những thành tựu ấn tượng trong 30 năm qua, đang đứng trước cơ hội lịch sử để trở thành quốc gia không còn sốt rét.

Tuy nhiên, để biến điều đó thành hiện thực, mỗi cá nhân, cộng đồng và chính quyền cần chung tay thực hiện các biện pháp phòng chống hiệu quả, từ việc đơn giản như ngủ màn, giữ vệ sinh môi trường, đến việc đầu tư vào y tế và giáo dục cộng đồng. Chỉ khi tất cả cùng nỗ lực, chúng ta mới có thể tiến tới một tương lai không còn bóng dáng của bệnh sốt rét.

Bình luận
Tin mới
  • 12/05/2025

    Chế độ ăn cho người bệnh dại

    Chế độ ăn phù hợp với người bệnh dại (nhiễm virus dại) giúp giảm bớt sự khó chịu. Việc lựa chọn thức ăn mềm, dễ nuốt, giàu dinh dưỡng và tránh các chất kích thích là rất cần thiết.

  • 12/05/2025

    Tìm hiểu về xuyên tâm liên

    Xuyên tâm liên là một loại thảo dược được trồng ở Nam Á. Thực phẩm bổ sung có chứa thành phần xuyên tâm liên thường được sử dụng để làm giảm các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, giảm tình trạng viêm và giảm các triệu chứng của bệnh cảm lạnh thông thường nhờ chất andrographolide – hoạt chất có trong lá và thân cây xuyên tâm liên.

  • 11/05/2025

    Hướng dẫn chế độ ăn cho người mắc chứng lùn

    Chứng lùn bao gồm một loạt các tình trạng đặc trưng bởi vóc dáng thấp bé. Mặc dù mỗi loại chứng lùn có nguyên nhân khác nhau nhưng việc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh rất quan trọng đối với sức khỏe tổng thể, khả năng vận động và kiểm soát các biến chứng sức khỏe tiềm ẩn.

  • 11/05/2025

    Myoglobin là gì?

    Cơ thể bạn là một hệ thống phức tạp gồm xương, da, các cơ quan, chất sinh học,… Trong số các chất sinh học có các protein đặc biệt được gọi là hemeprotein (hay hemoprotein), được tạo thành từ axit amin và sắt. Bạn có thể tìm thấy các protein này trong cơ và máu nơi chúng liên kết với oxy. Các protein trong máu của bạn được gọi là hemoglobin và các protein trong cơ của bạn được gọi là myoglobin. Cùng tìm hiểu về myoglobin qua bài viết sau đây!

  • 10/05/2025

    Mỡ lợn chữa bệnh gì, các bài thuốc từ mỡ lợn

    Mỡ lợn từ xa xưa được con người xem là một thực phẩm rất phổ biến trong cách chế biến món ăn của đại đa số dân tộc trên thế giới, nhưng đây cũng là một vị thuốc quý được dùng chữa một số bệnh trong Đông y.

  • 10/05/2025

    Những điều cần biết về nứt gót chân

    Nứt gót chân thường không nguy hiểm, nhưng đôi khi có thể dẫn đến nhiễm trùng da. Nứt gót chân xảy ra khi da ở dưới gót chân của bạn trở nên cứng và khô. Bất kể nguyên nhân gây nứt gót chân của bạn là gì, bạn đều có thể thực hiện một số bước để điều trị, hoặc ngăn gót chân của bạn không bị nứt ngay từ đầu.

  • 09/05/2025

    Nuôi dưỡng trẻ sơ sinh bị hạ thân nhiệt

    Dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ trẻ sơ sinh bị hạ thân nhiệt vượt qua giai đoạn nguy hiểm này, giúp duy trì đường huyết ổn định, cung cấp năng lượng cần thiết cho cơ thể và tăng cường hệ miễn dịch.

  • 09/05/2025

    Bí quyết chăm sóc sức khỏe toàn diện cho mẹ

    Trong mỗi gia đình, người mẹ không chỉ là trái tim mà còn là nguồn cảm hứng, mang lại sự gắn kết và hạnh phúc cho mọi thành viên. Sức khỏe mẹ không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến bản thân mà còn là nền tảng cho sự phát triển của cả gia đình.

Xem thêm