Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Mẹ bầu đãng trí: Sự thật hay tin đồn?

Dường như mang thai và sinh nở khiến cho nhiều chị em được nhận thêm một biệt danh mới: "não cá vàng". Liệu có phải mang thai đã chiếm hết tâm trí của phụ nữa, khiến trí nhớ và não bộ bị ảnh hưởng nghiêm trọng?

Thật mừng là đãng trí trong thai kỳ chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng. Phân tích tổng hợp của một nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Tâm lý học lâm sàng và Thực nghiệm cho rằng não bộ thực hiện nhiều chức năng khác nhau khi mang thai. Thử thách lớn nhất đối với phụ nữ mang thai là trí nhớ đòi hỏi kiểm soát nhận thức chỉ đạo (executive cognitive control), hay còn gọi là trí nhớ làm việc. Đây là trí nhớ ngắn hạn dành cho việc tiếp nhận và ghi nhớ những kỹ năng và thông tin mới. Do đó, mang thai không ảnh hưởng tới việc nhớ ngày sinh của mẹ bạn, ngày mà bạn sẽ nhớ suốt cuộc đời. Nhưng nhớ tên của cô bạn mới ở phòng tập yoga trước sinh sẽ khó khăn hơn.
Theo một nghiên cứu được trình bày tại Hiệp hội Nột tiết Hoa Kỳ, mang thai cũng ảnh hưởng tới bộ nhớ không gian. Trí nhớ về không gian là khả năng ghi nhớ thời điểm bạn nhìn thấy một sự vật, cũng như sự nhận thức của bạn về vị trí của mình trong không gian nào đó. Tức là bạn có thể thoải mái đổ lỗi cho thai kỳ khi bạn làm mất chìa khóa và va vào góc nào đó trong ngôi nhà quen thuộc của mình. Tình trạng này có thể ảnh hưởng tới bà mẹ cho đến khi con bạn được ít nhất 3 tháng tuổi hoặc đôi khi nhiều hơn, đến vài tuổi.

Tại sao mẹ bầu lại đãng trí?

Hầu hết các triệu chứng xuất hiện trong thai kỳ đều do thay đổi hormone khi mang thai gây nên và đó có thể là thủ phạm chính gây nên mất trí nhớ. Hormone ảnh hưởng tới trí nhớ của bạn là oxytocin, đặc biệt tăng nhiều trong quá trình mang thai. Đôi khi oxytocin được gọi là “hormone tình yêu”, vì làm tăng cường mối liên kết cảm xúc, khiến bạn hưng phấn hơn. Nhưng không may, oxytocin lại không tốt cho trí nhớ của mẹ bầu một tẹo nào.
Hormone thai kỳ có thể là thủ phạm gây nên tình trạng mất trí nhớ 
Một lời bào chữa khác cho bệnh đãng trí khi mang thai đó là vì não bạn trở nên nhỏ hơn. Các nhà nghiên cứu vẫn chưa xác định được nguyên nhân đích thực của tình trạng này và sẽ ảnh hưởng tới chức năng của não thế nào. Nhưng có giả thuyết cho rằng đây là những điều chỉnh của cơ thể nhằm tạo ra những thay đổi về tinh thần để chuẩn bị cho việc làm mẹ. Theo một nghiên cứu trên tạp chí Neuroradiology Hoa Kỳ, khối lượng tế bào não giảm trong suốt thai kỳ. Rất mà là kích thước não bộ sẽ tăng trở lại sau thai kỳ. Ngay khi con bạn được 6 tháng tuổi, não sẽ trở lại kích thước bình thường hoặc lớn hơn.
Sự thay đổi hormone trong thai kỳ cũng có thể gián tiếp ảnh hưởng đến tình trạng đãng trí thai kỳ. Thiếu ngủ chính là thủ phạm đích thực. Thiếu ngủ khi mang thai rất thường gặp, một phần vì hormone thay đổi và một phần vì sự thay đổi về vật lý khi thai lớn dần. Nếu bạn ngủ không đủ, bạn càng dễ bị đãng trí.

Đãng trí thai kỳ có lợi ích gì không?

Đãng trí thai kỳ sẽ khiến bạn nhanh quên trong một thời gian, nhưng về lâu về dài, bạn sẽ thông minh hơn sau khi làm mẹ. Hàng loạt nghiên cứu thử nghiệm trên động vật chỉ ra rằng mang thai có thể khiến chuột học nhanh hơn.
Mặc dù các nhà nghiên cứu vẫn đang tìm hiểu sự thay đổi của não bộ trong thai kỳ ảnh hưởng tới các bà mẹ thế nào trong thời gian dài, nhưng một nghiên cứu khác của trường đại học Carlos Albizu (Mỹ) đã chỉ ra rằng hiệu quả chung của lên chức năng thần kinh có thể khá tốt. Sau khi sinh con, có thể bạn sẽ tiếp nhận thông tin nhanh hơn, cũng như trí nhớ không gian sẽ khá hơn – sự thay đổi này rất phù hợp với những bà mẹ đa-zi-năng ngày nay.

Vậy mẹ bầu phải làm sao?

Bạn hầu như không thể làm gì để ngăn chặn sự đãng trí phổ biến trong thai kỳ. Nhưng bạn có thể làm một số việc để khiến đãng trí trở nên nhẹ nhàng hơn.
Đầu tiên, hãy ngủ nhiều hơn và thư giãn ngay khi có thể. Thiếu ngủ có thể làm giảm trí nhớ và chức năng thần kinh, đặc biệt là trí nhớ ngắn hạn. Cố gắng tạo ra một thói quen ngủ và lên giường nghỉ ngơi trước khi chìm sâu vào giấc ngủ. Cũng giống như cơ thể, não bộ cũng cần nghỉ ngơi thêm.
Thứ hai, chấp nhận rằng đãng trí thai kỳ là bình thường. Nếu bạn thấy mình nhận thức chậm hơn bình thường thì cũng không sao cả. Đây là tác dụng phụ của thai kỳ và sẽ không kéo dài mãi. Vui vẻ bỏ qua sự đãng trí này, yên tâm với thai kỳ sẽ khiến quãng thời gian 9 tháng 10 ngày trở nên khỏe mạnh hơn, và như vậy, việc hồi phục sau đó của bạn cũng sẽ tốt hơn.
Cuối cùng, nếu bạn cần nhớ thông tin quan trọng, hãy sử dụng một số thủ thuật để ghi nhớ kỹ hơn. Một cách rất đơn giản là ghi những điều cần thiết vào trong một cuốn sổ nhỏ, tạo một lịch nhắc việc đơn giản trên điện thoại, máy tính. Hoặc, hãy nhờ chồng, người thân giúp đỡ, ghi nhớ cùng bạn, vừa hạn chế được tác hại của chứng "não cá vàng" lại vừa gắn kết mối quan hệ trong gia đình!
Và nếu bạn có quên hết những điều chúng ta vừa cùng trao đổi, hãy mỉm cười và nghĩ đến em bé trong bụng nhé! Chúc bạn một thai kỳ khỏe mạnh!
Thông tin thêm tham khảo tại bài viết: Liệu có cần bổ sung hormone khi mang thai?
Ths.Bs.Trần Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam
Bình luận
Tin mới
  • 29/03/2024

    Cảnh báo nguy hiểm khi thiếu vitamin B12: Đau đầu, thiếu máu ác tính

    Vitamin B12 là dưỡng chất rất cần thiết cho các tế bào thần kinh và tế bào máu đỏ và cũng cần thiết cho sự hình thành ADN.

  • 29/03/2024

    Tác dụng phụ có thể xảy ra sau mổ đẻ

    Mổ đẻ là phẫu thuật lấy thai ra ngoài qua đường cắt ở vùng bụng và tử cung, được thực hiện khi sinh thường qua âm đạo có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của mẹ hoặc thai nhi. Mặc dù sinh mổ ngày nay đã an toàn hơn nhờ sự tiến bộ của y học, phương pháp này vẫn tiềm ẩn một số rủi ro và tác dụng phụ đối với cả người mẹ và trẻ sơ sinh.

  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

  • 27/03/2024

    Những triệu chứng và biến chứng điển hình của bệnh sởi

    Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng do virus sởi gây ra, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng như sốt cao, ho, chảy nước mũi và phát ban da đặc trưng là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Hiểu rõ các triệu chứng sởi còn giúp phòng ngừa sự lây lan của căn bệnh này.

Xem thêm