Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Lịch sử thú vị của phẫu thuật thẩm mỹ

Phẫu thuật thẩm mỹ có vẻ như là một hiện tượng của cuộc sống hiện đại. Nhưng nó đã xuất hiện từ rất lâu và có lịch sử phức tạp nằm ngoài sức tưởng tượng của phần lớn mọi người.

Một quảng cáo phẫu thuật thẩm mỹ đầu thế kỷ 20

Những ca phẫu thuật đầu tiên

Phẫu thuật thẩm mỹ bắt nguồn một phần từ việc chỉnh sửa những biến dạng do bệnh giang mai và chỉnh sửa theo những quan điểm mang tính sắc tộc về sức khỏe và đặc điểm khuôn mặt có thể chấp nhận cũng như quan điểm mang tính thẩm mỹ đơn thuần ví dụ về tính đối xứng.

Trong nghiên cứu về mối liên quan giữa vẻ đẹp với sự kỳ thị và thiên vị xã hội, nhà xã hội học Bonnie Berry ước tính rằng 50% người Mỹ không hạnh phúc với vẻ ngoài của họ. Berry liên kết tỷ lệ này với hình ảnh truyền thông đại chúng. Tuy nhiên, con người đã phải trải qua những phương pháp phẫu thuật đau đớn để chỉnh sửa lại các đặc điểm trên khuôn mặt và những bộ phận cơ thể rất lâu trước khi có sự phát triển như hiện nay, thậm chí, trước khi sử dụng thuốc gây mê và tìm ra các nguyên tắc khử trùng.

Một số phẫu thuật được ghi chép đầu tiên diễn ra vào thế kỷ 16 ở Anh và châu Âu. Các nhà phẫu thuật vương triều Tudo đã điều trị cho những tổn thương mặt mà theo quan điểm của nền văn hóa đó là phản ánh cho sự “méo mó” của tâm hồn. Nhưng những đau đớn và nguy cơ ảnh hưởng tới tính mạng vốn có trong bất cứ loại phẫu thuật nào vào thời điểm đó, phẫu thuật thẩm mỹ thường bị hạn chế chỉ dùng cho các trường hợp các biến dạng nặng và bị kỳ thị như mất mũi sau tai nạn hoặc bệnh giang mai.

Ghép vạt có cuống đầu tiên để tạo hình mũi mới được thực hiện ở châu Âu thế kỷ thứ 16. Một phần da sẽ được cắt ra từ trán, gập xuống và khâu hoặc nó sẽ được lấy từ cánh tay của bệnh nhân. Thủ thuật này sau đó được công bố trên tờ Iconografia d’anatomia xuất bản năm 1841 chỉ ra rằng bệnh nhân với cánh tay vẫn dính lên khuôn mặt anh ta trong giai đoạn liền ghép.

Khi những “méo mó” xã hội như những biến dạng trên khuôn mặt không còn hi vọng cứu chữa, phẫu thuật thẩm mỹ đơn thuần chưa phổ biến cho đến khi nó trở nên không quá đau và đe dọa sự sống.

Loại bỏ dần những cản trở

Năm 1846, ca phẫu thuật được mô tả là phẫu thuật đầu tiên không đau được thực hiện bởi nha sĩ người Mỹ William Morton, người đã gây mê cho bệnh nhân. Gây mê được thực hiện qua đường hô hấp thông qua một chiếc khăn tay hay ống thổi. Tuy nhiên, cả hai cách này đều không đúng có thể khiến bệnh nhân bị quá liều hoặc tử vong.

Việc loại bỏ cản trở chính thứ 2 cho phẫu thuật thẩm mỹ xuất hiện vào những năm 1860. Với mô hình vô trùng của bác sĩ người Anh, phẫu thuật được thực hiện ở Pháp, Đức, Úc và Italia làm giảm nguy cơ nhiễm trùng và tử vong.

Tới những năm 1880, với sự tinh tế hơn của gây mê, phẫu thuật thẩm mỹ trở nên tương đối an toàn và hứa hẹn không đau cho những người khỏe mạnh cảm thấy mình kém hấp dẫn.

Những quảng cáo hiếm hoi

Năm 1901, Công ty Derma Featural quảng cáo có thể khắc phục được mũi tẹt, xấu, tai vểnh, nếp nhăn trên tạp chí World of Dress

Phương pháp của họ ít thẩm mỹ. Một báo cáo từ một trường hợp năm 1908 liên quan tới công ty này chỉ ra rằng họ tiếp tục sử dụng da từ và gắn với cánh tay để chỉnh hình mũi.

Tệ hơn nữa, báo cáo này cũng đề cập đến một phương pháp chỉnh hình dùng sáp paraffin không phẫu thuật, trong đó sáp nóng, lỏng được tiêm vào mũi của bệnh nhân và sau đó được các nhà phẫu thuật tạo hình theo ý muốn. (Sáp này có thể di chuyển đến các bộ phận khác của khuôn mặt gây biến dạng hoặc u hoặc ung thư do sáp).

Những quảng cáo kiểu như của Công ty Derma-Featural thực sự khá hiếm trên những tạp chí dành cho phụ nữ trong khoảng thế kỷ 20. Nhưng thường có những quảng cáo về các thiết bị không có thật hứa hẹn mang đến những thay đổi ấn tượng trên khuôn mặt và cơ thể, có thể được trông đợi chỉ từ can thiệp phẫu thuật. Các mẫu dây đeo khác nhau ở cằm và trán như thương hiệu Ganesh quảng cáo là phương tiện loại bỏ cằm đôi và các nếp nhăn quanh mắt.

Máy thu nhỏ ngực và hông, dạ dày như JZ Hygienic Beauty Belt cũng hứa hẹn những cách không phẫu thuật để thay đổi hình dáng cơ thể.

Tần suất của những quảng cáo này trên các tạp chí phổ biến chỉ ra rằng việc sử dụng những thiết bị này được xã hội chấp nhận. Bằng cách so sánh, các mỹ phẩm có màu như phấn hồng, chì kẻ mắt kohl hiếm khi được quảng cáo.

Những quảng cáo về phấn thường nhấn mạnh vẻ tự nhiên của sản phẩm để tránh bất cứ mối liên quan tiêu cực nào giữa mỹ phẩm và kỹ xảo.

Mối liên quan với quan niệm chủng tộc

Phẫu thuật thẩm mỹ phổ biến nhất được yêu cầu trước thế kỷ 20 nhằm vào chỉnh sửa các đặc điểm như tai, mũi, ngực được cho là xấu vì chúng không phải là đặc trưng của người da trắng. Vào thời điểm này, khoa học về chủng tộc quan tâm tới cải thiện chủng tộc da trắng. Ở Mỹ, với sự phát triển gia tăng của người nhập cư Do Thái và Ailen và người Mỹ gốc Phi, mũi hếch, mũi lớn và mũi tẹt là dấu hiệu của sự khác biệt chủng tộc và do đó là bị coi là xấu xí.

Phát minh của bác sĩ tai họng người Mỹ John Orlando Roe’s về phương pháp thực hiện chỉnh hình bên trong mũi mà không để lại sẹo bên ngoài là phương pháp chủ yếu trong những năm 1880. Việc phẫu thuật của bệnh nhân sẽ không bị phát hiện. Kỹ thuật này vẫn tồn tại đến ngày hôm nay.

Tiêu chuẩn sắc đẹp thay đổi theo thời gian

Năm 2015, có tới 627.165 phụ nữ Mỹ hay cứ 250 người có 1 người phẫu thuật ngực. Nhưng khác biệt là trong những năm đầu của phẫu thuật thẩm mỹ, ngực không bao giờ được làm cho to lên. Ngực cũng đóng vai trò như một “dấu hiệu sắc tộc”. Ngực nhỏ và tròn được coi là trẻ trung và gợi cảm. Ngực lớn và chảy xệ được coi là cổ xưa và do vậy là khác thường.

Vào đầu thế kỷ 20, phẫu thuật giảm kích cỡ ngực là phổ biến. Mãi cho đến những năm 1950, những bộ ngực nhỏ trở thành vấn đề y học và khiến phụ nữ không hạnh phúc. Và sự chuyển đổi này chứng minh rằng tiêu chuẩn về cái đẹp thay đổi theo thời gian và không gian. Vẻ đẹp vốn được coi là Chúa ban cho, là tự nhiên hay mang dấu hiệu của sức khỏe hoặc đặc điểm tốt của một người.

Khi người ta hiểu ra rằng vẻ ngoài của mỗi người là có thể thay đổi, nhiều phụ nữ đã cố gắng cải thiện vẻ ngoài qua các sản phẩm chăm sóc sắc đẹp và theo thời gian là phẫu thuật.

Như nhà sử học Elizabeth Haiken nhấn mạnh trong Venus Envy, năm 1921 không chỉ đánh dấu cuộc hội thảo đầu tiên của hội các nhà phẫu thuật chỉnh hình Mỹ mà còn là năm đầu tiên cuộc thi Miss America được tổ chức tại thành phố Anlantic.

Tất cả những người vào chung kết đều là người da trắng. Người chiến thắng, Margaret Gorman, 16 tuổi có chiều cao 1,55m thấp hơn nhiều so với những người đẹp các hoa hậu hiện nay và số đo vòng ngực cũng nhỏ hơn số đo vòng hông. Rõ ràng có sự thay đổi trong quan niệm về sắc tộc, sức khỏe, độ nữ tính và tuổi tác và có mối liên quan chặt chẽ giữa các xu hướng phẫu thuật thẩm mỹ và những đặc trưng mà chúng ta đánh giá như một nền văn hóa.

Năm ngoái là năm kỷ niệm 100 năm ra đời của phẫu thuật thẩm mỹ hiện đại. TS Harold Gillies đã thành người tiên phong khi phát minh ra ghép vạt có cuống trong Chiến tranh thế giới thứ nhất để tái tạo lại khuôn mặt cho những người lính bị thương.

Hà Ngân - Theo Dân Trí / Independent
Bình luận
Tin mới
  • 04/12/2025

    Loãng xương ở phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh

    Loãng xương là tình trạng suy giảm nghiêm trọng lượng khoáng chất trong xương, làm thay đổi cấu trúc và giảm độ chắc khỏe của xương. Trong đó, phụ nữ ở giai đoạn mãn kinh là nhóm đối tượng có nguy cơ cao nhất mắc bệnh, dẫn đến nhiều hệ lụy khó lường đối với sức khỏe. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về loãng xương ở phụ nữ mãn kinh nhé!

  • 04/12/2025

    Ai không nên ăn thịt lợn nọng?

    Thịt lợn nọng ngon nhưng do hàm lượng chất béo bão hòa cao, một số nhóm người nên đặc biệt hạn chế tiêu thụ thịt nọng.

  • 04/12/2025

    Sự thật về tóc bạc

    Nang tóc của bạn có các tế bào sắc tố tạo ra melanin, một chất hóa học tạo nên màu tóc của bạn. Khi bạn già đi, các tế bào này bắt đầu chết. Không có sắc tố, các sợi tóc mới mọc ra nhạt hơn và có nhiều sắc thái khác nhau của màu xám, bạc và cuối cùng là màu trắng. Khi nang tóc ngừng tạo ra melanin, nó sẽ không tạo ra các sợi tóc màu nữa.

  • 03/12/2025

    Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

    Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?

  • 03/12/2025

    Viêm xoang trong mùa đông

    Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.

  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

Xem thêm