Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Giúp bé phát triển thị lực trong năm đầu đời

Khi mới sinh và trong suốt tuần đầu, bé chưa nhìn rõ chi tiết của người và vật xung quanh mà chỉ nhận biết màu trắng, đen và các gam màu xám. Tuy nhiên, kể cả khi thị lực còn rất hạn chế, bé vẫn thích nhìn khuôn mặt mẹ hơn mặt người lạ.

Nắm bắt các mốc phát triển thị lực trong năm đầu đời của con giúp cha mẹ hiểu rõ và biết cách áp dụng các biện pháp bảo vệ và kích thích sự phát triển của cơ quan thị giác.  
Thời kỳ bào thai
  • Thị lực của trẻ phát triển ngay từ giai đoạn bào thai. Cách bạn chăm sóc cơ thể trong thai kỳ có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của mắt và trung tâm thị lực ở não của thai nhi. Hãy tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ về dinh dưỡng và chế độ nghỉ ngơi. Tránh hút thuốc và uống rượu vì các thói quen này có thể gây rắc rối nghiêm trọng cho thị lực của trẻ. Khói thuốc chứa khoảng 2.000 hóa chất gây hại, trong đó thành phần khí CO đặc biệt nguy hiểm cho thai nhi.   
  • Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc vì ngay cả các thuốc thông thường như aspirin cũng có thể gây nguy hiểm cho thai nhi. Aspirin làm tăng nguy cơ sinh con nhẹ cân - tình trạng bệnh lý thường đi kèm một số rắc rối thị lực ở trẻ nhỏ.
 
 
 
Để duy trì sự phát triển bình thường của thị lực cho thai nhi, mẹ cần thực hiện chăm sóc tiền sản, ăn uống uống và nghỉ ngơi đầy đủ.
Mới sinh 
  • Ngay sau khi sinh, bác sĩ sẽ khám cho bé để loại trừ dấu hiệu đục thủy tinh thể bẩm sinh hay các bệnh mắt nghiêm trọng khác. Tuy các bệnh này hiếm gặp nhưng chúng cần được phát hiện và điều trị kịp thời để giảm thiểu ảnh hưởng xấu tới sự phát triển thị lực của bé sau này.   
  • Mắt bé trông có vẻ to so với khuôn mặt vì trẻ phát triển lần lượt từ đầu đến chân. Mắt trẻ sơ sinh có kích thước bằng 70% mắt người lớn và sẽ tiếp tục phát triển trong hai năm đầu đời.
  • Khi mới sinh bé chỉ nhận biết màu trắng, đen và các gam màu xám vì các tế bào thần kinh ở võng mạc và trung tâm thị lực ở não chưa phát triển đầy đủ. Mắt trẻ sơ sinh cũng chưa có khả năng điều tiết (tập trung nhìn vào vật ở gần), vì vậy bạn đừng lo nếu bé chưa biết nhìn chăm chú vào các đồ vật hay khuôn mặt của bạn. Hãy cho bé thêm thời gian. 
  • Kể cả khi thị lực còn rất hạn chế, trong vài ngày sau khi sinh, bé vẫn thích nhìn khuôn mặt mẹ hơn mặt người lạ. Các nhà nghiên cứu cho rằng bé thích nhìn mặt mẹ vì nhận được kích thích tương phản từ đường mép tóc (ranh giới giữa mái tóc và khuôn mặt của bạn). Nghiên cứu cho thấy nếu dùng mũ hoặc khăn che đường mép tóc này thì trẻ sẽ chỉ thích nhìn theo khuôn mặt đang rời xa của mẹ. 
 
Mẹ nên giữ nguyên kiểu tóc để bé dễ nhận ra.    
 
Để khuyến khích tương tác mắt với bé: 
  • Mẹ nên giữ kiểu tóc ổn định.
  • Tránh thay đổi diện mạo nói chung. 
1 tháng 
  • Mắt của trẻ kém nhạy cảm với ánh sáng, bé 1 tháng tuổi nhận biết ánh sáng khó khăn hơn người trưởng thành do ngưỡng phát hiện ánh sáng lúc này cao hơn 50 lần so với của người lớn. Vì vậy giấc ngủ của trẻ sơ sinh sẽ không bị ảnh hưởng nếu bạn để đèn đêm trong phòng. 
  • Khả năng nhận biết màu sắc của trẻ phát triển rất nhanh. Một tuần sau khi sinh, bé có thể nhận biết màu đỏ, da cam vàng và xanh lá cây. Nhưng phải mất nhiều thời gian hơn trẻ mới nhìn được màu xanh da trời. Đó là do ánh sáng xanh da trời có bước sóng ngắn hơn và võng mạc cũng có ít thụ thể cảm nhận loại màu này hơn. 
  • Đừng quá lo lắng nếu đôi khi bạn nhận thấy hai mắt bé không cân xứng, một mắt lệch vào trong hay ra ngoài so với đường giữa. Điều này là bình thường. Nhưng nếu sự lệch lạc rất rõ nét và duy trì thường xuyên, bạn nên đưa con đi khám bác sĩ.  
Treo đồ chơi màu sắc rực rỡ phía trên cũi. 
 
  Để kích thích thị lực của bé:
  • Trang trí phòng bằng các màu tươi sáng.
  • Treo tranh hoặc bày biện đồ gỗ có độ tương phản lớn về màu sắc và hình dáng. 
  • Treo các đồ chơi màu sắc rực rỡ phía trên hay bên cạnh cũi của bé, chọn các đồ vật  đa dạng về màu sắc và hình dáng.
2-3 tháng 
  • Thị lực tiến bộ nhiều trong tháng thứ 2 và tháng thứ 3. Bé nhìn rõ nét hơn, hai mắt phối hợp đồng bộ hơn. Khi 3 tháng, bé biết nhìn theo vật chuyển động và có thể với tay lấy các vật mình nhìn thấy.
  • Bé học cách di chuyển mắt từ vật này sang vật khác mà không xê dịch đầu.
  • Mắt bắt đầu nhạy hơn với ánh sáng, khi được 3 tháng ngưỡng phát hiện ánh sáng của bé chỉ còn cao gấp 10 lần của người lớn. Vì vậy lúc bé ngủ bạn nên vặn đèn đêm nhỏ đi.   
Nằm sấp cho bé những trải nghiệm thú vị về thị giác. 
 
Để kích thích thị lực của bé:
  • Bày biện thêm đồ đạc mới hoặc thường xuyên thay đổi vị trí cũi hay các đồ vật có sẵn trong phòng.
  • Nói chuyện với bé khi mẹ di chuyển trong phòng.
  • Bật đèn đêm trong suốt 4 tháng đầu để duy trì kích thích ánh sáng cho mắt. 
  • Khi ngủ cần đặt bé nằm ngửa để phòng ngừa đột tử trẻ sơ sinh, nhưng khi thức và bụng đói, nên đặt bé nằm sấp dưới sự giám sát của người lớn. Tư thế này giúp bé có những trải nghiệm quan trọng về thị lực và vận động.
4-6 tháng 
  • Khi được 6 tháng tuổi, trung tâm thị lực ở não đã phát triển đáng kể, cho phép bé nhìn rõ nét hơn, chuyển động mắt nhanh hơn và chính xác hơn để theo dõi đồ vật di chuyển.
  • Thị lực được cải thiện từ 20/400 khi mới sinh lên thành 20/25 khi 6 tháng tuổi. Lúc này bé có thể nhìn màu sắc rõ như người lớn, thấy được toàn bộ các màu của cầu vồng.
  • Sự phối hợp mắt-tay được cải thiện, cho phép bé nhanh chóng định vị và nhặt đồ vật hay đưa đồ vật vào miệng một cách chính xác.
 
Để kích thích thị lực của bé: Treo đồ chơi di động trong tầm với để bé có thể nắm bắt, kéo, đẩy. 
 
7 tháng - 12 tháng
  • Lúc này bé không còn ngồi yên một chỗ mà bắt đầu bò lung tung và di chuyển rất xa. Bé giỏi phán đoán khoảng cách hơn và cầm nắm cũng như ném các đồ vật chính xác hơn.
  • Đây là giai đoạn phát triển quan trọng đối với trẻ. Bé ý thức hơn về toàn bộ cơ thể và học cách phối hợp thị lực với chuyển động của thân. Bé cần được bảo vệ đặc biệt vì rất dễ xảy ra va đụng gây bầm dập, chấn thương mắt. Khóa kín ngăn tủ đựng đồ cọ rửa bồn tắm, nhà vệ sinh. Đặt tấm chắn ở chỗ lên xuống cầu thang.
 
Để kích thích sự phát triển phối hợp mắt tay của trẻ: 
  • Thả bé xuống sàn và khuyến khích con bò về phía một đồ vật nào đó. 
  • Đặt đồ chơi bé yêu thích, chẳng hạn chiếc ô tô, trên sàn nhà ngoài tầm với của bé và khuyến khích con lấy ô tô. 
  • Khuyến khích trẻ chơi các đồ chơi có thể lắp ráp. 
  • Chơi trò trốn tìm để khuyến khích sự phát triển trí nhớ thị giác. 
BS Trần Thu Thủy - Theo Bv Nhi TW
Bình luận
Tin mới
  • 23/11/2024

    Cách giảm đau mỏi chân khi đứng lâu

    Đau chân khi đứng lâu là tình trạng mà nhiều người gặp phải. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể khắc phục vấn đề này bằng một vài thay đổi nhỏ trong thói quen sinh hoạt hàng ngày

  • 23/11/2024

    Triệu chứng và biến chứng của bệnh vẩy nến

    Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh vẩy nến khác nhau tùy thuộc vào từng người và loại bệnh vẩy nến. Mặc dù bệnh vẩy nến là tình trạng mãn tính kéo dài suốt đời, một số người có thể thấy các triệu chứng biến mất trong nhiều tháng hoặc nhiều năm.

  • 22/11/2024

    Thuốc xịt mũi ngừa cúm

    Bạn có bỏ qua mũi tiêm phòng cúm hàng năm vì bạn ghét bị tiêm không? Điều đó có thể hiểu được. Nhưng đừng để điều đó ngăn cản bạn tiêm vắc-xin. Có một lựa chọn khác: dành cho bạn: vắc-xin xịt mũi.

  • 22/11/2024

    Loại tiếng ồn nào tốt cho giấc ngủ?

    Chắc hẳn ai cũng đã từng nghe qua câu chuyện dùng tiếng ồn trắng giúp các bé sơ sinh ngủ ngon và sâu giấc. Vậy đã bao giờ bạn thắc mắc, có những loại tiếng ồn nào và đâu là tiếng ồn dành cho người lớn? Mọi câu hỏi sẽ được giải đáp ngay sau đây.

  • 22/11/2024

    Cách cải thiện triệu chứng đau thần kinh tọa

    Ngày càng nhiều người trẻ bị đau thần kinh tọa với biểu hiện đau phần lưng dưới lan xuống chân. Để kiểm soát cơn đau thần kinh tọa, người bệnh cần điều chỉnh từ thói quen sinh hoạt hàng ngày.

  • 21/11/2024

    Trị bệnh Parkinson bằng Đông y có hiệu quả không?

    Do các loại thuốc Tây y điều trị bệnh Parkinson thường đi kèm với tác dụng phụ và nguy cơ “nhờn thuốc” khi dùng lâu dài, nhiều người tìm tới các phương pháp Đông y với hy vọng các loại thảo dược tự nhiên sẽ an toàn hơn với cơ thể.

  • 21/11/2024

    Tăng cường sức khỏe xương khớp cho người cao tuổi trong mùa đông

    Khi bước vào giai đoạn lão hóa, cơ thể con người trải qua nhiều thay đổi sinh lý, suy giảm chức năng của hệ cơ xương khớp và dễ mắc phải các bệnh lý về xương khớp, đặc biệt là trong mùa đông lạnh

  • 21/11/2024

    Tức giận - Kẻ thù thầm lặng của sức khỏe

    Tức giận là một cảm xúc bình thường mà ai cũng sẽ trải qua, bởi hiếm ai có thể giữ được bình tĩnh khi bị tấn công, xúc phạm, phản bội hay thất bại... Tuy nhiên, tức giận quá thường xuyên hoặc kéo dài có thể gây ra nhiều vấn đề đối với sức khỏe.

Xem thêm