Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Chăm sóc trẻ tự kỷ

Tự kỷ là rối loạn phát triển lan tỏa xuất hiện sớm ở trẻ nhỏ và kéo dài với các dấu hiệu ở 3 lĩnh vực: giảm tương tác xã hội, giảm giao tiếp và hành vi bất thường.

Chăm sóc trẻ tự kỷ

 

- Giảm tương tác xã hội: ít nhìn mắt, ít chỉ tay, ít cử chỉ giao tiếp, không chơi với bạn, gọi ít quay đầu lại, không khoe, không chia sẻ quan tâm với người khác.
- Giảm giao tiếp: chậm nói, nhại lời, phát âm vô nghĩa, nếu nói được lại không biết duy trì hội thoại, giọng nói khác thường, không biết chơi giả vờ.
- Hành vi bất thường: hành động rập khuôn, cầm lâu một thứ, cuốn hút quá mức với tivi, quảng cáo, logo, sách, chữ, số, bấm nút đồ điện, đi kiễng gót, chạy vòng quanh, nhìn tay, ăn ít nhai…
 1. Phân loại
-  Tự kỷ điển hình: xuất hiện trước 3 tuổi ở cả 3 lĩnh vực nói trên.
-  Tự kỷ không điển hình: xuất hiện sau 3 tuổi, không đủ cả 3 lĩnh vực.
-  Tự kỷ chức năng cao: biết chữ số sớm, trí nhớ máy móc tốt nhưng kém giao tiếp và tương tác xã hội.
-  Hội chứng phân rã ở trẻ nhỏ: bình thường trước 3-4 tuổi, sau đó xuất hiện các dấu hiệu tự kỷ mức nặng.
2. Triệu chứng (ở trẻ trước 24 tháng tuổi)
-  Không bập bẹ nói khi 12 tháng tuổi.
-  Không có cử chỉ khi 12 tháng tuổi: chỉ tay, vẫy tay, bắt tay, nhìn mắt, cười đáp,
-  Không nói được từ đơn khi 16 tháng tuổi.
-  Không tự nói câu 2 từ khi 24 tháng tuổi.
-  Mất kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp ở bất kỳ lứa tuổi nào.
* Các trẻ có nguy cơ cao
  • Mẹ mang thai bị nhiễm một số loại virus.
  • Khi sinh bị ngạt, sang chấn não, can thiệp sản khoa, sinh non.
  • Khuyết tật tâm thần, tổn thương hệ thần kinh bẩm sinh.
  • Các tình trạng nhiễm sắc thể bất thường.
  • Gia đình ít quan tâm, xem tivi nhiều làm mức độ tự kỷ nặng thêm, đây không phải là nguyên nhân tự kỷ. 
3. Các bước chẩn đoán
- Khám thần kinh, nội khoa, tâm thần, đánh giá theo DSM-IV.
- Khám răng hàm mặt, tai mũi họng, đo thính lực …
- Test tâm lý: Denver II, M – CHAT, CARS, thang hành vi cảm xúc.
- Các bác sỹ chuyên khoa Nhi, Thần kinh, Tâm thần có thể sàng lọc các dấu hiệu để xác định trẻ có mắc tự kỷ không, tiến hành đánh giá chuyên khoa xác định chẩn đoán.
4. Chăm sóc và can thiệp
- Can thiệp sớm: ngay từ khi trẻ có biểu hiện bất thường, chẩn đoán xác định rõ từ 24 – 30 tháng, cần:
  • Trị liệu hành vi, dạy ngôn ngữ và giao tiếp, trị liệu tâm vận động và điều hoà cảm giác, tự phục vụ, chơi tương tác, kỹ năng xã hội, tư vấn gia đình.
  • Các kỹ năng cơ bản dạy trẻ: chú ý bằng nhìn, lắng nghe, bắt chước, giao tiếp bằng cử chỉ, chơi phù hợp, hiểu lời, kỹ năng phát âm.

-  Thái độ và vai trò của cha mẹ:

  • Cần đưa trẻ đi khám ngay khi phát hiện các biểu hiện nghi ngờ trẻ bị tự kỷ
  • Tích cực tìm hiểu tự kỷ, điểu chỉnh cảm xúc bản thân.
  • Tạo môi trường sống an toàn, ổn định cho trẻ.
  • Dành nhiều thời gian cho trẻ: quan sát, hiểu, tương tác và dạy trẻ phù hợp.
  • Dạy trẻ mọi lúc mọi nơi bằng vật thật, đồ chơi, tranh ảnh, biểu tượng.
  • Kết hợp với các nhà chuyên môn: bác sỹ nhi khoa, cán bộ tâm lý, giáo viên giáo dục đặc biệt, bác sỹ chuyên khoa tâm thần.
  • Chia sẻ kinh nghiệm, cảm xúc, phương tiện dạy trẻ với các cha mẹ khác.
  • Ghi nhật ký về diễn biến của trẻ và cách can thiệp để rút kinh nghiệm.
-  Hướng dẫn cha mẹ can thiệp sớm tại nhà.
  • Chơi và dạy trẻ mọi lúc, mọi nơi. Ít nhất 3 giờ/ngày.
  • Đi lớp, hạn chế xem tivi.
  • Gọi tên, nhìn mắt, nhìn theo tay chỉ, gây sự chú ý của trẻ, tạo nhu cầu cho trẻ.
  • Dạy trẻ chỉ ngón trỏ vào bộ phận cơ thể, đồ vật, tranh ảnh.
  • Dạy cử chỉ giao tiếp: chào, ạ, xin, bye, bắt tay, hoan hô,…
  • Dạy cách chơi đồ chơi và chơi với người khác: chi chành, ú oà, kiến bò,…
  • Bắt chước các động tác môi miệng, nét mặt, tiếng kêu con vật, đồ vật, từ đơn giản.
  • Nói ngắn, rõ, nhấn mạnh từ chính kèm theo cử chỉ, điệu bộ, tranh ảnh, đồ vật.
  • Giao tiếp bằng tranh để đổi lấy thứ trẻ cần (PECS).
  • Sai việc đơn giản, thực hiện mệnh lệnh.
  • Vận động tinh: xếp, ghép, vẽ tô, xâu, cắm, xé, cắt dán,…
  • Vận động thô: đi bộ, bò, lăn, nhảy, trượt, thể dục, đạp xe, lăn bóng, …
  • Kích thích cảm giác khác nhau vào da, cơ, khớp: mát xa, chải, xoa bóp, ép khớp…
  • Tự tập xúc ăn, cầm cốc, đi vệ sinh, mặc quần áo, đi dép, …
  • Khuyến khích trẻ chơi cùng trẻ khác.
  • Dứt khoát hành vi sai, lờ đi khi trẻ ăn vạ.
  • Luôn khuyến khích, động viên, khen ngợi với tiến bộ nhỏ nhất.
  • Hiện chưa có thuốc chữa khỏi tự kỷ mà chỉ có thuốc điều trị rối loạn đi kèm như tăng động, hung tính, động kinh,…

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Dấu hiệu tự kỷ ở trẻ nhỏ

CN Đào Thị Thủy - Theo Bệnh lý Nhi khoa
Bình luận
Tin mới
  • 27/07/2024

    Ảo giác và chóng mặt trong bệnh đa xơ cứng

    Bệnh đa xơ cứng (MS) là một bệnh miễn dịch mãn tính ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương. Một số người có thể bị ảo giác, choáng váng hoặc chóng mặt.

  • 27/07/2024

    9 lời khuyên vàng khi chăm sóc da cho bé

    Trẻ nhỏ có làn da rất mềm mại và mỏng manh. Vì vậy, các bé có thể gặp phải nhiều vấn đề và bệnh lý về da. Cùng tham khảo một vài gợi ý cũng như lời khuyên hữu ích dưới đây để chăm sóc và bảo vệ làn da nhạy cảm của em bé nhà bạn.

  • 26/07/2024

    Hiện tượng co giật cơ có thể là dấu hiệu bạn đang thiếu chất

    Hầu hết mọi người đều trải qua tình trạng co giật cơ ở bắp thịt trên tay, chân, vai, mi mắt, lưng, cơ mặt một vài lần trong đời. Biểu hiện này có thể là dấu hiệu cơ thể đang thiếu một số vitamin, khoáng chất thiết yếu.

  • 26/07/2024

    Cách làm màu thực phẩm tự nhiên

    Màu thực phẩm tự nhiên là một cách tuyệt vời để thêm màu sắc vào công thức nấu ăn bằng cách sử dụng các nguyên liệu đã có sẵn trong tủ đựng thức ăn, giá đựng gia vị hoặc rau củ trong nhà. Màu thực phẩm tự nhiên được coi là sự thay thế lành mạnh hơn cho màu thực phẩm nhân tạo vì nó có nguồn gốc từ thực vật hoặc động vật và không chứa các hóa chất độc hại mà màu nhân tạo có thể có.

  • 26/07/2024

    6 bài tập cải thiện cơ bắp toàn thân không cần dụng cụ

    Sử dụng chính trọng lượng cơ thể mình, bạn có thể rèn luyện cơ bắp toàn thân với 6 bài tập thể dục không cần có thêm dụng cụ hỗ trợ.

  • 26/07/2024

    Tổng kết Khóa đào tạo "Chăm sóc và theo dõi sức khỏe cơ bản tại nhà"

    Khóa đào tạo "Chăm sóc và theo dõi sức khỏe cơ bản tại nhà" do Trung tâm Đào tạo Y học ứng dụng - Viện Y học ứng dụng Việt Nam phối hợp cùng Công ty cổ phần Tập đoàn Vesta-B Việt Nam tổ chức từ ngày 12 - 13/6/ đã kết thúc tốt đẹp

  • 26/07/2024

    Lý do khiến cân nặng của bạn thay đổi trong ngày

    Cân nặng của chúng ta khi cân vào buổi sáng sẽ không giống với khi cân vào buổi tối. Vậy đâu mới là cân nặng chính xác của chúng ta? Hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

  • 26/07/2024

    5 mẹo đơn giản để ngủ nhanh và ngon hơn

    Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe tổng thể. Một giấc ngủ ngon sẽ giúp bạn có một ngày mới tràn đầy năng lượng và làm việc hiệu quả hơn.

Xem thêm