Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Cách xử trí các ca bệnh đột quỵ cấp liên quan tới COVID-19

Trong bối cảnh dịch bệnh COVD-19 phức tạp, đặc biệt là tại các vùng đang có dịch, việc xử lý các ca đột quỵ trên nền bệnh nhân COVID-19 cần được thực hiện nhanh chóng, chính xác, an toàn.

Theo nghiên cứu, tỷ lệ các ca đột quỵ cấp trên bệnh nhân COVID-19 không nhỏ. Việc xử trí ca bệnh nặng phải tuân thủ theo hướng dẫn y tế, vừa phải đảm bảo giảm thiểu thấp nhất nguy cơ lây nhiễm cho nhân viên y tế. Sau đây là những hướng dẫn trong các trường hợp khác nhau.

Xử trí bệnh nhân đột quỵ âm tính với COVID-19

Hầu hết bệnh nhân đột quỵ có chỉ định lấy bỏ huyết khối cơ học gần như không thể chứng minh âm tính với COVID-19. Tại các khu vực mà dịch bệnh đang diễn biến phức tạp, bệnh nhân âm tính giả cũng đã được báo cáo. Trong những trường hợp như vậy, khuyến cáo sử dụng trang bị bảo hộ cá nhân tiêu chuẩn (PPE) cho êkip can thiệp (bao gồm mũ phẫu thuật, bảo vệ mắt, áo choàng / găng tay bảo hộ, bao giày, và v.v.).

Thiếu máu cục bộ do huyết khối gây đột quỵ cần được xử lý cấp cứu.

Xử trí bệnh nhân dương tính với COVID-19

Bệnh nhân đã được xác định dương tính với COVID (hoặc những người được cho là dương tính) nên được điều trị với những biện pháp an toàn tối đa. Các thủ thuật đặt / rút ống nội khí quản, hút đờm dãi và hồi sức tim phổi, ...có thể làm vung vãi dịch tiết đường hô hấp, tăng nguy cơ phơi nhiễm cho nhân viên y tế.

Trong khi đó, bệnh nhân đã được đặt nội khí quản ít gây nguy cơ lây truyền sang êkip can thiệp hơn vì sự thông khí của họ được quản lý trong một mạch kín. Tuy nhiên, một sự gián đoạn nào đó của mạch kín này (như do rò rỉ, thao tác hút đờm ống nội khí quản,...) có thể giải phóng thêm dịch tiết.

Virus SARS- CoV-2 có khả năng gây ra đột quỵ ở người trưởng thành trong độ tuổi 30- 40 và nhiễm COVID-19.

Do đó, khuyến cáo nên sử dụng các quy trình chuẩn với ngưỡng thấp để đặt sớm ống nội khí quản cho những bệnh nhân đột quỵ dương tính với COVID-19 trước khi vận chuyển đến phòng chụp mạch để lấy bỏ huyết khối, lý tưởng là trong môi trường áp lực âm.

Ví dụ, bệnh nhân bị tắc nghẽn bán cầu não ưu thế với chỉ số NIHSS rất cao hoặc điểm Glasgow thấp, hoặc tắc nghẽn tuần hoàn sau (cũng như bất kỳ bệnh nhân nào có triệu chứng khó thở đáng kể) nên được xem xét đặt nội khí quản bởi vì nguy cơ của đặt nội khí quản trong lúc làm thủ thuật là cao.

Một khi bệnh nhân đã đặt nội khí quản được chuyển vào phòng can thiệp, tất cả êkip can thiệp nên mặc PPE nâng cao tại mọi thời điểm, bao gồm mũ phẫu thuật, bảo vệ mắt (kính bảo hộ và tấm chắn mặt), bộ áo choàng, găng tay, bao giày, mặt nạ N95 hoặc mang máy cung cấp không khí sạch (PAPR). Khuyến cáo bác sĩ can thiệp và kỹ thuật viên X quang can thiệp nên mang giày bốt nếu có thể để giảm thiểu lây nhiễm.

Hình ảnh đột quỵ do xuất huyết não và đột quỵ do thiếu máu cục bộ.

Tốt nhất, êkip can thiệp nên sử dụng khẩu trang N95 hoặc PAPR còn mới cho mỗi lần xử trí bệnh nhân COVID dương tính. Trong điều kiện thiếu hụt trang bị bảo hộ, có thể là hợp lý khi đeo khẩu trang phẫu thuật chuẩn bên ngoài khẩu trang N95, giảm thiểu số lượng nhân viên tham gia thủ thuật, và nên thực hiện theo các hướng dẫn chuẩn về sử dụng / tái sử dụng mặt nạ N95.

Không nên rút nội khí quản cho bệnh nhân trong phòng can thiệp mạch (trừ khi trong môi trường có luồng khí áp lực âm), bệnh nhân nên được đưa đến phòng ICU cách ly để rút nội khí quản theo kế hoạch với các biện pháp phòng ngừa tiếp xúc.

Đối với bệnh nhân chưa được chứng minh dương tính với COVID-19

Tầm soát sốt và các triệu chứng hô hấp nên là một phần của nội dung sàng lọc cho tất cả bệnh nhân có thể được can thiệp thần kinh. Cần xem xét đặt nội khí quản cho những bệnh nhân này trước khi chuyển đến phòng can thiệp mạch, đặc biệt những bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ của đặt nội khí quản trong can thiệp.

Do thủ thuật lấy bỏ huyết khối là một kỹ thuật phụ thuộc thời gian nên người nhà của bệnh nhân thường không sẵn sàng để cung cấp đầy đủ tiền sử bệnh tật, và bệnh nhân bị suy giảm tri giác không thể trả lời các câu hỏi sàng lọc, nên đối với những trường hợp chưa rõ nhiễm virus hay không nên được xử lý như bệnh nhân có nguy cơ cao dương tính với COVID-19.

Đột quỵ cấp sau nhiễm COVID-19 xảy ra ở 5,9% bệnh nhân.

Chăm sóc tích cực sớm và các quy trình liên quan

Một số chiến lược bổ sung sau thủ thuật lấy bỏ huyết khối có thể được xem xét để hỗ trợ và tối đa hóa công việc chăm sóc cho tất cả bệnh nhân trong bối cảnh quá tải ở khoa ICU, và đồng thời giảm nguy cơ cho nhân viên y tế.

Có thể sẽ không có đủ giường ICU trong các vùng dịch có tỷ lệ nhiễm COVID-19 cao, nên một khi tình trạng nhiễm COVID đã được xác định và bệnh nhân được rút nội khí quản (nếu cần thiết), nên chuyển bệnh nhân hậu thủ thuật không biến chứng ra khỏi ICU càng sớm càng tốt. Sau đó, nguyên nhân đột quỵ, đánh giá dự phòng và áp dụng các quy trình tích cực nhưng an toàn để phục hồi bệnh nhân sau thủ thuật (phác đồ chăm sóc tích cực / liệu pháp xuống thang) có thể được thực hiện ở các khu điều trị nội trú khác để tối đa hóa công suất giường ICU. Do vậy, khả năng hồi phục của bệnh nhân sau thủ thuật lấy huyết khối sẽ phụ thuộc nhiều vào bối cảnh ngoài ICU.

Tham khảo thêm thông tin bài viết: Covid-19 có thể gây biến chứng đột quỵ nguy hiểm ở những người trẻ tuổi.

BS.CKI Trần Minh Thiệu - Theo suckhoedoisong.vn
Bình luận
Tin mới
  • 19/05/2025

    Chế độ ăn cho người mắc lỵ trực trùng (lỵ trực khuẩn)

    Lỵ trực khuẩn là tình trạng nhiễm khuẩn đường tiêu hóa cấp tính và cần được điều trị kịp thời để phòng tránh những biến chứng nguy hiểm.

  • 19/05/2025

    10 loại thực phẩm giúp học sinh đạt kết quả tốt trong mùa thi

    Khi mùa thi đến gần, học sinh bước vào giai đoạn căng thẳng và áp lực cao, đòi hỏi sự tập trung tối đa cũng như khả năng ghi nhớ và tư duy sắc bén. Bên cạnh việc học tập chăm chỉ, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức khỏe não bộ, giúp kiểm soát lo âu và tối ưu hóa hiệu suất học tập.

  • 18/05/2025

    Lycopene có giúp giảm nguy cơ ung thư?

    Trong bối cảnh các nhà khoa học không ngừng tìm kiếm các biện pháp phòng ngừa ung thư, chế độ ăn uống, đặc biệt là việc tiêu thụ trái cây và rau quả, được xem là một yếu tố quan trọng. Cà chua, với thành phần lycopene nổi bật, đang thu hút sự chú ý đặc biệt.

  • 18/05/2025

    Cách để thức dậy đúng giờ vào buổi sáng

    Việc thiết lập lịch trình ngủ và thói quen trước khi đi ngủ, đặt đồng hồ báo thức và điều chỉnh chế độ ăn uống là một số phương pháp có thể giúp bạn ngủ ngon hơn và thức dậy dễ dàng vào buổi sáng.

  • 17/05/2025

    Chế độ ăn tham khảo với người mắc hội chứng thiên thần

    Tuy không có chế độ ăn kiêng đặc biệt nào có thể chữa khỏi hội chứng thiên thần nhưng dinh dưỡng hợp lý có thể giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện giấc ngủ, quản lý táo bón và hỗ trợ phát triển nhận thức.

  • 17/05/2025

    Thanh thiếu niên và tuổi dậy thì

    Dậy thì là một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời mỗi người, đánh dấu sự chuyển đổi từ trẻ em sang người trưởng thành. Đây là giai đoạn cơ thể có nhiều thay đổi về mặt thể chất và tâm sinh lý, đặt nền móng cho sức khỏe sinh sản và sức khỏe tổng quát trong tương lai. Việc thấu hiểu những biến đổi này, cùng với sự quan tâm, hỗ trợ từ gia đình và xã hội, sẽ giúp thanh thiếu niên vượt qua giai đoạn dậy thì một cách an toàn và khỏe mạnh.

  • 16/05/2025

    Chế độ ăn uống tốt cho bệnh nhân lao hạch

    Bệnh lao hạch gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và khả năng ăn uống. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng phác đồ và có chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp người bệnh nhanh phục hồi sức khỏe.

  • 16/05/2025

    Lý do bạn bị đầy hơi sau khi ăn salad

    Bạn có thể dùng salad như một bữa ăn lành mạnh hoặc món ăn kèm, nhưng salad có thể gây ra một số vấn đề về tiêu hóa tùy thuộc vào thành phần của nó. Rau và trái cây sống là những thực phẩm có thể gây đầy hơi và chướng bụng do một số hợp chất và vi khuẩn, và chúng có thể là lý do tại sao bạn có thể bị đau bụng dữ dội sau khi ăn salad.

Xem thêm