Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Amyloidosis và ảnh hưởng lên thận

Thuật ngữ amyloid liên quan đến một loại protein bất thường, với đặc điểm và hình thái đặc biệt. Hình thái của nó chỉ được đánh giá đúng thông qua kính hiển vi và những lắng đọng bất thường của amyloid được gọi là bệnh Amyloidosis.

Loại protein này có thể có những đặc tính hóa học khác nhau, cấu trúc đặc hiệu và khá đồng nhất về hình dạng khi nhìn dưới kính hiển vi.

Sự lắng đọng bất thường của protein này làm tổn thương tới các cơ quan, trong đó thận là một trong những cơ quan hay bị nặng nhất, mặc dù các cơ quan khác như tim, gan, và dây thần kinh cũng bị ảnh hưởng. Do đó, amylodosis thể hiện trên lâm sàng như thế nào phụ thuộc vào cơ quan bị ảnh hưởng và mức độ nghiêm trọng của sự lắng đọng.

Những điều kiện dẫn đến amyloidosis ở thận

Như đã đề cập ở trên, thuật ngữ amylodosis liên quan đến sự lắng đọng bất thường của một loại protein (có hình thái đặc thù) gây tổn thương chức năng thận. Điều kiện gây bệnh có thể bao gồm:

  • Amyloidosis nguyên phát: là tình trạng thường gặp đi cùng với quá sản kháng thể do một dòng tế bào miễn dịch đặc hiệu là "tương bào" sản xuất. Một tình trạng phổ biến xảy ra  với bệnh u tủy, một loại ung thư máu, mặc dù amylodosis nguyên phát có thể xảy ra khi không có mặt của u tủy. Kháng thể có thể lắng đọng ở màng lọc thận (cầu thận) và gây giảm khả năng lọc của thận. Tương tự việc vỡ đường ống nước trong bồn rửa nhà bếp do đường ống bị nút tắc dần theo thời gian. Lâu dần cầu thận bị giảm chức năng lọc và tiến tới dừng hoạt động hoàn toàn. Ngoài thận bị ảnh hưởng, tình trạng bệnh lý có thể xảy ra tại ruột như kém hấp thu cá chất dinh dưỡng ở ruột, hoặc dẫn đến suy tim hoàn toàn, thậm chí xuất hiện hội chứng ống cổ tay.
  • Amyloidosis thứ phát: Như tên gọi, sự bất thường sản xuất protein amyloid do hậu quả của nhiều bệnh tật khác gây nên. Ví dụ là triệu chứng thực thể của bệnh viêm nhiễm mạn tính như viêm khớp dạng thấp, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, lao, lupus ban đỏ hệ thống,… Những triệu chứng khác có thể tương tự như amyloidosis nguyên phát. Protein bất thường nhìn giống như trong amyloidosis nguyên phát, và chỉ có thể nhìn qua sinh thiết có thể hoặc không hỗ trợ trong phân biệt giữa amyloidosis nguyên phát và thứ phát.
  • Lọc thận liên quan đến amylodosis là một hình ảnh đặc hiệu thường thấy ở bệnh nhân lọc thận. Một loại protein đặc hiệu được gọi là microglobulin -beta có nồng độ cao tích tụ lại trong máu màng lọc không loại bỏ được. Một khi lắng đọng, sẽ gây tình trnạg bệnh tương tự như amylodosis nguyên phát hoặc thứ phát.

Triệu chứng

Lắng đọng amyloid có thể xảy ra ở nhiều cơ quan và gây nên các triệu chứng khác nhau. Tuy nhiên, trong bài viết này chỉ đề cập đến triệu chứng tại thận.

Triệu chứng/dấu hiệu của sự lắng đọng bất thường của amyloid, đặc biệt là thận bao gồm:

  • Sự mất một lượng cao protein trong nước tiểu. Điều này được gọi protein niệu, và xảy ra do tổn thương màng lọc cầu thận. Trong trường hợp tệ nhất, điều này có thể biểu hiện thành hội chứng cầu thận.
  • Suy thận
  • Phù, hoặc sưng chân, thậm chí xung quanh mắt
  • Lượng cholesterol cao
  • Lượng albumin máu thấp
  • Đau khớp. Nếu sự lắng đọng xảy ra ở cổ tay, nó có thể gây hội chứng ống cổ tay

Điều trị

Khi những biến chứng từ việc suy các cơ quan cần được điều trị, phương pháp điều trị đặc hiệu có mục đích làm giảm sự sản xuất  protein bất thường-amyloid. Điều này có thể là hóa trị sử dụng thuốc như melphalan, cấy ghép tế bào lành cho cơ quan tổn thương.

Bạn cần tham khảo ý kiến từ bác sĩ chuyên khoa thận tiết niệu và bác sĩ ung bướu về phòng và điều trị bệnh.

Bình luận
Tin mới
  • 20/08/2025

    Thực hư tin đồn acid folic gây độc và dẫn đến ung thư

    Gần đây, trên mạng xã hội lan truyền thông tin cho rằng dùng quá nhiều thực phẩm bổ sung và thực phẩm tăng cường acid folic có thể gây độc, thậm chí dẫn đến ung thư. Thực hư thông tin này ra sao?

  • 20/08/2025

    Dị ứng có thể gây chảy máu mũi không?

    Người lớn và trẻ em bị dị ứng đường hô hấp, chẳng hạn như viêm mũi dị ứng (viêm đường mũi sau khi tiếp xúc với chất gây dị ứng), có nguy cơ cao bị chảy máu cam.

  • 19/08/2025

    Cách làm mờ và loại bỏ đốm đồi mồi một cách tự nhiên

    Đốm đồi mồi là những vết sẫm màu, phẳng do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thường xuất hiện trên mặt, tay và các vùng da hở khác. Hãy trao đổi với bác sĩ chuyên khoa da liễu trước khi sử dụng các biện pháp khắc phục tự nhiên.

  • 18/08/2025

    Sức khỏe tinh thần người cao tuổi tại Việt Nam: thực trạng, thách thức và giải pháp hướng tới một xã hội già hóa khỏe mạnh

    Sức khỏe tinh thần không chỉ đơn thuần là không mắc phải các bệnh tâm thần, mà còn là một trạng thái hạnh phúc, nơi mỗi cá nhân có thể nhận ra khả năng của mình, đối phó với những căng thẳng bình thường của cuộc sống, làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng.

  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Xem thêm