Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

10 cách kích thích sự phát triển của trẻ

Sự phát triển của trẻ có thể bắt đầu từ trước giai đoạn sơ sinh, thậm chí là từ trước khi trẻ được sinh ra đời.

Hệ thần kinh của trẻ bắt đầu hình thành từ những tuần đầu tiên của thai kỳ và về cơ bản sẽ có thể tương đối hoàn thiện khi người mẹ mang thai đến tuần thứ 4. Tại tuần thứ 17 của thai kỳ, thai nhi cũng có thể nghe thấy các âm thanh. Do vậy, không bao giờ là quá sớm để bạn bắt đầu đọc và hát cho thiên thần bé nhỏ của mình nghe cả.

Để hướng dẫn những cách giúp trẻ phát triển khả năng ngôn ngữ và các kỹ năng vận động đạt tới các mốc phát triển thông thường, dưới đây là 10 cách đơn giản và tự nhiên nhất:

Kết nối với trẻ

Điều quan trọng nhất bạn có thể làm để giúp trẻ phát triển kỹ năng vận động và ngôn ngữ đó là thực hiện các hành vi kết nối với trẻ càng sớm càng tốt say khi sinh. Những hoạt động này bao gồm bế trẻ sát với người bạn, nói chuyện, hát cho trẻ nghe, hoặc làm bất cứ hoạt động gì khác để kích thích khả năng nghe. Những hoạt động này cũng rất quan trọng để kích thích thị giác của trẻ. Khi trẻ thức, hãy đảm bảo rằng trẻ có thể nhìn thấy mặt bạn. Các nghiên cứu đã chứng minh rằng, trẻ nhỏ sẽ thích các đồ vật và các thiết kế trông giống với gương mặt của con người hơn là các loại đồ chơi thông thường. Khi trẻ được 2-3 tháng, hãy cố gắng cười thật nhiều với trẻ vì trẻ có thể sẽ cười đáp lại bạn. Ngoài ra, một số chuyên gia bổ sung rằng, trẻ nhỏ sinh ra có thị lực nguyên thủy là 20/200, do vậy, việc bế trẻ thật gần để trẻ có thể nhìn rõ bạn là một việc rất quan trọng.

Phát triển các giác quan

Trong tháng thứ 2 và thứ 3, trẻ sơ sinh bắt đầu khám phá và học hỏi nhiều hơn về môi trường xung quanh. Vào giai đoạn này, hãy cho phép trẻ cảm nhận các cấu trúc khác nhau. Hãy để trẻ chạm vào nhiều loại bề mặt khác nhau và để trẻ tiếp xúc với nhiều loại hình ảnh cũng như mùi vị khác nhau. Hãy cầm tay trẻ và để trẻ sờ trên các bề mặt gồ ghề, mềm, phẳng, lạnh hoặc ấm và nói với trẻ rằng cảm giác đó như thế nào. Việc này khôgn chỉ dạy cho trẻ về môi trường sống bên ngoài mà cũng có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng vận động tinh và ngôn ngữ.

Cho trẻ đủ thời gian nằm sấp (tummy time)

Dành đủ thời gian nằm sấp cho trẻ là rất quan trọng để trẻ phát triển một cơ thể khỏe mạnh để vận động, bao gồm cả hoạt động kiểm soát đầu và thân  mình. Bạn có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng vận động tinh bằng cách bắt đầu cho trẻ tập nằm sấp vào cuối tháng thứ 2. Hãy bắt đầu bằng việc cho trẻ nằm sấp trên ngực hoặc nằm sấp trong lòng bạn hay giữ trẻ nằm sấp trên cánh tay. Sau khi đã quen, bạn có thể cho trẻ nằm sấp trên chăn hoặc trên sàn nhà. Thời gian tập nằm sấp không phải là khoảng thời gian yêu thích của trẻ, do vậy, nếu trẻ tỏ thái độ cáu gắt hoặc quấy khóc, thì bạn nên dừng khoảng thời gian luyện tập.

Nói chuyện với trẻ

Càng sớm càng tốt sau khi sinh, bạn có thể giúp trẻ phát triển khả năng ngôn ngữ. Trong vòng 1-2 tháng đầu, hãy bắt chước các âm thanh mà bé phát ra, lên xuống giọng khi nói chuyện với trẻ cùng với đó là biểu hiện cảm xúc trên gương mặt cũng như lắng nghe trẻ “nói” và khóc. Khi trẻ được 4-5 tháng, bạn có thể tiếp tục kích thích sự phát triển ngôn ngữ và giao tiếp của trẻ bằng cách lắng nghe và bắt chước các âm thanh mà trẻ tạo ra, ví dụ như “pa pa”, “da da”. Bạn có thể đặt tên riêng cho trẻ và bắt đầu gọi trẻ bằng cái tên này, để trẻ biết rằng bạn đang trực tiếp nói chuyện với trẻ. Trong giai đoạn này, trò chuyện với trẻ không cần thiết phải quá phức tạp mới có thể giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Hãy đơn giản hóa các câu chuyện bằng cách miêu tả những gì bạn nhìn, nghe và ngửi được hay nói về những việc bạn đang làm. Ví dụ, khi đi siêu thị, hãy nói với trẻ về việc bạn đang làm: “Mẹ sẽ cho nải chuối màu vàng này vào giỏ”, chẳng hạn như vậy.

Cho trẻ có cảm giác an toàn

Bắt đầu từ những tuần đầu tiên của trẻ, trẻ cần được đảm bảo rằng các nhu cầu của trẻ được đáp ứng, do vậy, nếu trẻ khóc, bạn nên đến bên trẻ. Việc cha mẹ phản hồi lại với những nhu cầu của trẻ là rất quan trọng để kích thích sự phát triển của trẻ. Bạn sẽ xây dựng được sự kết nối cũng như niềm tin của trẻ bằng cách tập cho trẻ các thói quen hàng ngày và thường xuyên chăm sóc trẻ. Lên một kế hoạch hoạt động hàng ngày cho trẻ, bao gồm các hoạt động như ăn uống và nghỉ ngơi sẽ giúp bạn kiểm soát được trẻ, trong khi trẻ lại có cảm giác an toàn và được sống độc lập.

Cải thiện các hoạt động vui chơi của trẻ bằng đồ chơi

Khi trẻ được khoảng 6 tháng, kỹ năng vận động tinh của trẻ đã phát triển đủ để trẻ có thể ngồi và cầm nắm các đồ vật, thì hãy cho trẻ được tiếp xúc với các loại đồ chơi tương tác hỗ trợ sự phát triển của trẻ. Ví dụ đó là các trò chơi có bánh xe, sẽ kích thích trẻ đi theo đồ chơi và khuyến khích trẻ vận động. Đây cũng là khoảng thời gian phù hợp để cho trẻ chơi các loại đồ chơi nhiều màu sắc hoặc các loại đồ chơi có tính bất ngờ như có các con thú lên xuống.

Chơi các trò chơi tương tác với trẻ

Khoảng 9 tháng tuổi, trẻ đã bắt đầu nhận thức được tính vững bền của đồ vật. Trẻ sẽ biết được nếu đồ vật gì đó không bị biến mất, tức là nó có thể sẽ tồn tại mãi mãi. Chơi ú òa là một hoạt động rất vui với trẻ ở độ tuổi này bởi trẻ sẽ rất phấn khích với việc bạn biến mất rồi lại xuất hiện. Với một số trẻ, ở độ tuổi này, khi trẻ nhắm mắt lại trẻ sẽ nghĩ rằng mình đang vô hình.

Tắt tivi

Khi trẻ được khoảng 12 tháng, trẻ không cần phải được tiếp xúc với tivi hay máy tính. Trên thực tế, những màn hình này có thể sẽ làm chậm sự phát triển của trẻ. Trẻ sẽ phát triển các kỹ năng ngôn ngữ và vận động tốt nhất thông qua việc tương tác trực tiếp với mọi người bởi trẻ cần có sự phản hồi ngay. Sự phản hồi mà trẻ nhận được thông qua tivi hay máy tính là phản hồi nhân tạo. Ví dụ, khi xem một chương trình tivi, nếu trẻ có gọi nhầm tên một đồ vật thì tivi cũng sẽ không phản hồi lại hoặc không sửa cho trẻ. Nhưng nếu trẻ đọc một quyển sách cùng cha mẹ, thì trẻ có thể nghe cha mẹ nói những câu kiểu như: “Đúng rồi, con giỏi quá” hoặc “Không phải, đó là con trâu chứ không phải con bò”.

Không ra lệnh với trẻ

Các nghiên cứu chỉ ra rằng, số lượng cũng như chất lượng các từ ngữ mà trẻ nghe được sẽ có thể tạo ra sự khác biệt rất lớn trong sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Khi nói về chất lượng từ ngữ, thì các từ ngữ ra lệnh (business word) là những từ ngữ mà cha mẹ thường dùng để đưa ra yêu cầu với trẻ, ví dụ như: Đi giầy vào hay Chải răng đi. Còn những từ ngữ không ra lệnh (nonbusiness word) là những từ ngữ thông thường hàng ngày hay sử dụng ví dụ như: Ồ, con đã đi giày đúng vào chân phải rồi đấy. Con có 2 chiếc giày và chúng đều có màu xanh. Và các nghiên cứu đã chứng minh rằng các từ ngữ không ra lệnh là những từ ngữ tốt nhất để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Có một mối liên quan trực tiếp giữa số lượng từ ngữ không ra lệnh mà trẻ nghe được và sự phát triển của trẻ ở nhà trẻ.

Điều trẻ cần nhất: chính là bạn

Các nghiên cứu vẫn chỉ ra rằng, tương tác cá nhân giữa cha mẹ và trẻ là rất quan trọng với sự phát triển của trẻ. Khi trẻ phát triển từ giai đoạn sơ sinh đến trẻ nhỏ và tập đi, bạn nên thường xuyên trò chuyện, bế trẻ và dành thời gian để trẻ tương tác trực tiếp mặt đối mặt với bạn. Trên tất cả, đây vẫn là những hoạt động quan trọng bậc nhất với trẻ.

Bình luận
Tin mới
  • 20/06/2025

    5 loại thực phẩm nên ăn để hỗ trợ giải độc thận

    Để giải độc thận, một chế độ ăn uống thông minh là chìa khóa. Ưu tiên thực phẩm tươi, giảm đồ ăn chế biến sẵn và nước ngọt để bảo vệ 'bộ lọc' quan trọng của cơ thể.

  • 20/06/2025

    Trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu ảnh hưởng đến trẻ khi trưởng thành như thế nào?

    Trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu là những sự kiện tiêu cực xảy ra trong độ tuổi từ 1 đến 17 tuổi. Những trải nghiệm tiêu cực này ảnh hưởng đến não bộ và sức khỏe của trẻ khi chúng lớn lên thành người trưởng thành và gây nên các vấn đề về sức khỏe tâm thần hoặc các bệnh lý mãn tính. Đọc bài viết sau để hiểu thêm về các vấn đề mà trẻ có thể gặp phải lúc trưởng thành khi có các trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu!

  • 19/06/2025

    Cập nhật nghiên cứu về mối liên quan giữa vitamin K2 và nguy cơ thấp còi

    Nói đến phát triển chiều cao, chắc chắc phải nói đến canxi và vitamin D – những thành phần cốt lõi cho sự phát triển và duy trì sức khỏe của xương. Các bằng chứng khoa học gần đây chứng minh rằng, cùng với canxi và vitamin D còn có vai trò vô cùng quan trọng của vitamin K2. Một số nghiên cứu gần đây đã cho thấy vitamin K2 có thể tác động trực tiếp đến sự tăng trưởng chiều cao của trẻ, đặt ra vấn đề cấp thiết cần cung cấp đủ K2 trong những giai đoạn vàng của sự phát triển ở trẻ nhỏ.

  • 19/06/2025

    Sử dụng D3K2 hiệu quả: Vai trò của công nghệ tiên tiến

    Vitamin D3 và K2 là hai vi chất thiết yếu giúp trẻ phát triển hệ xương chắc khỏe và tăng trưởng chiều cao tối ưu. Tuy nhiên, không phải cứ bổ sung là cơ thể sẽ hấp thu hiệu quả. Thực tế, cả vitamin D3 và K2 đều là vitamin tan trong dầu, và đặc tính này khiến chúng rất khó hấp thu qua đường tiêu hóa, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Việc bổ sung mà không có sự hỗ trợ của công nghệ có thể dẫn đến hấp thu kém, giảm hiệu quả và gây lãng phí.

  • 19/06/2025

    5 loại rau đặc biệt tốt cho gan

    Các bệnh về gan ngày càng gia tăng, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn cầu. Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của gan.

  • 19/06/2025

    Làm thế nào để trung hòa tác dụng của Caffeine?

    Có thể bạn uống quá liều cà phê hay uống một ly nước tăng lực, bạn gặp dấu hiệu run rẩy, nhịp tim không đều, đau bụng và các tác dụng phụ khác của caffeine. Từ việc uống nước đến ăn chuối, hãy tìm hiểu cách thực sự hiệu quả để trung hòa tác dụng của quá nhiều caffeine.

  • 19/06/2025

    Lựa chọn vitamin D3 K2: Đừng chỉ nhìn vào nhãn, hãy xem kỹ chất lượng nguyên liệu

    Vitamin D3 (cholecalciferol) và vitamin K2 (menaquinone) là hai vi chất dinh dưỡng đóng vai trò thiết yếu trong quá trình chuyển hóa canxi và phát triển hệ xương. Trong bối cảnh trẻ em có xu hướng giảm đáng kể tiếp xúc với ánh nắng tự nhiên (nguồn tổng hợp chính của vitamin D3) và chế độ ăn uống của trẻ không đảm bảo đủ lượng vitamin K2, việc bổ sung phối hợp hai vi chất này thông qua các sản phẩm bổ sung ngày càng được quan tâm của các chuyên gia dinh dưỡng nhi khoa cũng như các bậc cha mẹ.

  • 18/06/2025

    6 cách ăn uống để hạn chế suy thận ở người trẻ

    Suy thận thường được coi là bệnh của người lớn tuổi nhưng thực tế, các yếu tố nguy cơ và thói quen ăn uống không lành mạnh ở một bộ phận người trẻ có thể âm thầm dẫn đến suy thận.

Xem thêm