Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Viêm mũi họng cấp ở trẻ em vào mùa lạnh: Nguyên nhân - triệu chứng và hướng dẫn chăm sóc

Viêm mũi họng cấp là viêm cấp tính niêm mạc vùng mũi và họng, thường kết hợp với viêm Amidan, VA,…

Viêm mũi họng cấp là bệnh lý cấp tính hay gặp trong chuyên khoa Tai Mũi Họng, có thể xuất hiện đơn thuần hoặc là biểu hiện viêm long đường hô hấp trên trong giai đoạn đầu của một số bệnh nhiễm trùng lây. Bệnh thường do virus gây ra và thường sẽ tự khỏi sau 7 – 10 ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên một số trường hợp bội nhiễm vi khuẩn và phải được điều trị để tránh các biến chứng.

1. Nguyên nhân

Viêm mũi họng cấp thường gặp vào mùa lạnh, khi thời tiết thay đổi, khởi đầu là một nhiễm virus, dưới tác dụng của độc tố thì sức đề kháng giảm sút, tạo điều kiện cho bội nhiễm vi khuẩn như liên cầu, phế cầu,…. ( là các vi khuẩn nằm vùng có sẵn trong mũi họng) có thể lây lan trong cộng đồng từ nước bọt, nước mũi, khi nói hay hắt hơi,….

Viêm mũi họng đỏ cấp: Có thể do vi khuẩn hoặc virus.

- Do vi khuẩn: Chiếm 20 - 40% tổng số viêm mũi họng, bao gồm:

  • Liên cầu beta tan huyết nhóm A ( phổ biến), B, C, G

  • Heamophilus influenza

  • Tụ cầu vàng

  • Moraxella catarrhalis

  • Các vi khuẩn kị khí

- Do virus: Chiếm 60 – 80 %, gồm:

  • Adenovirus

  • Virus cúm

  • Virus para – influenza

  • Virus Herpes : gây viêm họng có bóng nước nhưng gây viêm miệng nhiều hơn ở họng

  • Virus Zona: Gây viêm họng có bóng nước

Viêm mũi họng loét: Chiếm khoảng 5%.

- Thường bị một bên như viêm họng cấp săng giang mai

- Bị hai bên như viêm họng do các bệnh về máu ( bệnh bạch cầu cấp,…)

- Viêm họng có giả mạc như viêm họng bạch hầu,…

Viêm mũi họng cấp thường gặp vào mùa lạnh, khi thời tiết thay đổi.

2. Cách triệu chứng của viêm mũi họng cấp

- Trẻ có thể sốt: Có thể chỉ sốt vừa 38 – 39 độ C, nhưng cũng có khi sốt cao 40 độ C ở trẻ em, gai rét , đau đầu, đau mình mẩy, chán ăn, mệt mỏi,….

- Nuốt đau, đau lan lên tai, ho kích ứng, ho khan sau chuyển sang ho đờm, giọng nói mất trong hoặc khàn nhẹ,…

- Kèm theo các biểu hiện ở mũi như: hắt hơi, ngạt mũi, chảy dịch mũi. Dịch mũi lúc đầu trong sau đục dần, chuyển vàng xanh,..

- Trẻ mệt mỏi nên hay quấy khóc, ăn kém, bú kém.

Bác sĩ thăm khám sẽ thấy:

  • Niêm mạc họng đỏ rực, xuất tiết, ở trẻ em có thể thấy 2 Amidan sưng to, xung huyết hay có những chấm mủ trắng, giả mạc trắng ở bề mặt Amidan

  • Mũi: Niêm mạc xung huyết, xuất tiết nhiều nhầy,..

  • Có thể có hạch góc hàm sưng to và ấn đau,…

- Cận lâm sàng: Đa số không cần làm xét nghiệm. Tuy nhiên, với viêm mũi họng có xu hướng nặng kéo dài dễ gây biến chứng  thì phải lấy dịch mũi họng làm kháng sinh đồ thì việc điều trị sẽ hiệu quả và nhanh hơn.

Với các trường hợp nghi bệnh lây nhiễm nguy hiểm (bạch hầu, lao, giang mai, nhiễm liên cầu beta tan huyết nhóm A,….) cần làm thêm Công thức máu, phản ứng ASLO,….

3. Chẩn đoán phân biệt

Cần loại trừ các nguyên nhân gây viêm mũi họng như:

- Viêm mũi chỉ ở 1 bên (thường gặp trong trường hợp có dị vật mũi bị bỏ qua nên gây viêm ): Cần lấy dị vật mũi rồi điều trị như 1 viêm mũi cấp.

- Giai đoạn viêm long đường hô hấp của các bệnh nhiễm trùng lây như: Sởi, thủy đậu, cúm,…. Thì phải điều trị các bệnh chính gây ra mới là quan trọng chứ không chỉ triệu chứng về mũi họng.

4. Điều trị

Dùng kháng sinh khi có bội nhiễm hoặc bằng chứng nhiễm khuẩn ( nếu có kết quả kháng sinh đồ thì càng tốt), hạ sốt, giảm đau, kháng viêm, súc họng, nhỏ mũi co mạch, chống dị ứng,…

5. Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị viêm mũi họng cấp

- Giữ ấm cơ thể, nhất là cổ, ngực, gan bàn chân.

- Nên tắm bằng nước ấm trong phòng kín gió.

- Chườm ấm cho trẻ khi sốt vừa. Kết hợp dùng thuốc hạ sốt nếu trẻ sốt cao >=38.5 độ C.

- Mặc quần áo mỏng, thoáng. Ở phòng thoáng mát, thông gió, không đóng kín cửa.

- Tránh bụi, khói thuốc lào, thuốc lá, các đồ ăn lạnh, nước đá...

- Vệ sinh mũi sạch: Dùng nước muối sinh lí nhỏ mũi hoặc nước muối biển dạng phun sương xịt mũi (ngâm ấm nếu trời lạnh). Dùng ống hút 2 đầu để hút sạch dịch mũi. Nên làm ngày 3-4 lần.

- Vệ sinh họng sạch: Súc họng bằng nước muối sinh lí, dung dịch xúc họng.

Cần giữ ấm cơ thể, đeo khẩu trang cho trẻ để phòng tránh viêm họng cấp.

6. Khi nào cần đưa trẻ đi khám tại cơ sở y tế?

- Sốt cao khó hạ, sốt kéo dài.

- Ho nhiều.

- Khò khè, khó thở.

- Quấy khóc nhiều.

- Li bì, bỏ chơi.

Tham khảo thêm thông tin bài viết: 8 lưu ý khi chăm sóc cho trẻ em bị viêm họng cấp trong thời tiết giao mùa.

Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Diệp Anh - Theo suckhoedoisong.vn
Bình luận
Tin mới
  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

Xem thêm