Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Thuyên tắc - huyết khối tĩnh mạch: “Kẻ giết người” thầm lặng

Thống kê cho thấy chết sau mổ do thuyên tắc - huyết khối tĩnh mạch mỗi năm ở châu Âu nhiều hơn do ung thư vú, tai nạn giao thông và AIDS cộng lại.

Nguyên nhân gây ra huyết khối tĩnh mạch

Thuyên tắc - huyết khối tĩnh mạch không mới khi nhà bác học Rudolf Virchow (1821 - 1902) đã đưa ra lý thuyết hình thành cục máu đông trong tĩnh mạch bao gồm yếu tố tăng đông, sự lưu thông tĩnh mạch bị chậm lại, và tổn thương mạch máu. Lý thuyết này được biết dưới tên tam giác Virchow. Theo ông, những bệnh nhân có hội tụ cả ba yếu tố trên sẽ có nguy cơ bị cục máu đông trong tĩnh mạch và cục máu đông này có thể di chuyển và sẽ gây triệu chứng khi làm tắc nghẽn mạch máu. Thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch bao gồm hai biểu hiện là huyết khối tĩnh mạch nghĩa là trong tĩnh mạch của bệnh nhân có 1 cục máu đông và thuyên tắc động mạch phổi nghĩa là cục máu đông trong tĩnh mạch sẽ theo dòng máu trôi về tim và được đưa lên động mạch phổi gây tắc động mạch phổi. Cả hai biểu hiện này đều là của 1 bệnh vì 79% số bệnh nhân thuyên tắc động mạch phổi có bằng chứng huyết khối tĩnh mạch sâu và 50% bệnh nhân huyết khối tĩnh mạch sâu bị thuyên tắc động mạch phổi.

thuyen-tac-huyet-khoi-tinh-mach-ke-giet-nguoi-tham-lang-1

Thuyên tắc huyết khối tình mạch: từ trái qua phải máu lưu thông trong tĩnh mạch bình thường, hình thành cục máu đông do tổn thương thành mạch, máu chảy chậm và có yếu tố tăng đông. Cục máu đông rời ra và theo tĩnh mạch về tim đi lên động mạch phổi gây thuyên tắc động mạch phổi.

Thuyên tắc - huyết khối tĩnh mạch có nguy hiểm không?

Bệnh lý này rất nguy hiểm. Nếu bệnh nhân may mắn chỉ bị huyết khối tĩnh mạch sẽ gây ra hiện tượng phù nề vùng cẳng chân, loét mạn tính vùng cẳng chân vì rối loạn dinh dưỡng do phù nề. Việc điều trị rất tốn kém. Vì tầm quan trọng như vậy nên tất cả các cuộc phẫu thuật có nguy cơ gây ra thuyên tắc - huyết khối tĩnh mạch các bác sĩ đều dùng thuốc dự phòng huyết khối cho bệnh nhân.

Ai có nguy cơ bị huyết khối tình mạch?

Những bệnh nhân phải trải qua các cuộc phẫu thuật như phẫu thuật vùng bụng, vùng chậu, phẫu thuật chi dưới của ngành chấn thương chỉnh hình.

Phẫu thuật chấn thương chỉnh hình đặc biệt là phẫu thuật thay khớp vùng háng có đầy đủ ba yếu tố mà tác giả Virchow đã đề ra vì đó là phẫu thuật lớn nên gây tổn thương mạch máu, tổn thương mô gây yếu tố tăng đông, dòng máu sẽ chảy chậm do hồi lưu tĩnh mạch bị cản trở. Chính vì yếu tố nguy cơ cao nên tất cả các bệnh nhân sau mổ thay khớp háng đều được dùng thuốc chống đông trong vòng 35 ngày.

thuyen-tac-huyet-khoi-tinh-mach-ke-giet-nguoi-tham-lang-2

Một bệnh nhân đã được phẫu thuật mổ kết hợp xương liên mấu chuyển và bị huyết khối tĩnh mạch

Những phụ nữ có tiền căn dùng thuốc ngừa thai nếu gặp điều kiện ít vận động hai chi dưới cũng dễ bị thuyên tắc - huyết khối tĩnh mạch, ví dụ ngồi tàu xe hay nhất là máy bay trong 1 thời gian dài; những người béo phì, những người có bệnh lý tĩnh mạch từ trước… Lời khuyên cho những người đi máy bay đường dài là nên đứng dậy và tập các bài tập căng cơ cẳng chân bằng cách đứng nhón gót, gồng cơ đùi và cẳng chân mỗi 4 giờ ngồi liên tục.

Làm thế  nào để tránh biến chứng thuyên tắc - huyết khối tĩnh mạch?

Khi bạn phải trải qua một cuộc mổ vùng bụng, vùng chậu, mổ sản phụ khoa các bác sĩ sẽ cho bạn dùng thuốc ngăn ngừa huyết khối tĩnh mạch. Các bạn nên tự vận động hai chi dưới bằng cách gồng cơ. Hãy hỏi nhân viên vật lý trị liệu hay bác sĩ của bạn để được hướng dẫn cách gồng cơ. Hãy bước ra khỏi giường càng sớm càng tốt để đi lại sớm. bạn có thể dùng vớ ép tĩnh mạch để tránh huyết khối.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Nhận biết huyết khối tại các vị trí khác nhau trên cơ thể

TS.BS. Tăng Hà Nam Anh - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 04/07/2025

    Tìm hiểu về các loại bệnh võng mạc

    Có rất nhiều loại bệnh võng mạc khác nhau. Những bệnh này có thể do gen di truyền từ cha mẹ hoặc từ tổn thương võng mạc tích lũy trong suốt cuộc đời. Một số loại bệnh võng mạc phổ biến hơn các bệnh khác.

  • 03/07/2025

    5 lợi ích tiềm năng khi ăn chuối luộc

    Chuối là một trong những loại thực phẩm có lợi ích dinh dưỡng đáng kể. Vậy khi ăn chuối luộc có tác dụng gì?

  • 03/07/2025

    10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng

    Nhiễm ký sinh trùng có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe như các triệu chứng về tiêu hóa không rõ nguyên nhân, ngứa, thiếu máu, đau cơ và khớp, ăn không thấy no,… Cùng tìm hiểu về 10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng qua bài viết sau đây!

  • 02/07/2025

    Lý do nước dừa là thức uống tự nhiên kỳ diệu

    Nước dừa có thành phần dinh dưỡng đặc biệt và nhiều lợi ích cho sức khỏe như cung cấp chất điện giải, giúp hạ huyết áp... Đây là lý do nước dừa ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều người.

  • 02/07/2025

    Tất tần tật về trà thảo mộc

    Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.

  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa giúp làm dịu triệu chứng bệnh chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

Xem thêm