Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Thuyên tắc - huyết khối tĩnh mạch: “Kẻ giết người” thầm lặng

Thống kê cho thấy chết sau mổ do thuyên tắc - huyết khối tĩnh mạch mỗi năm ở châu Âu nhiều hơn do ung thư vú, tai nạn giao thông và AIDS cộng lại.

Nguyên nhân gây ra huyết khối tĩnh mạch

Thuyên tắc - huyết khối tĩnh mạch không mới khi nhà bác học Rudolf Virchow (1821 - 1902) đã đưa ra lý thuyết hình thành cục máu đông trong tĩnh mạch bao gồm yếu tố tăng đông, sự lưu thông tĩnh mạch bị chậm lại, và tổn thương mạch máu. Lý thuyết này được biết dưới tên tam giác Virchow. Theo ông, những bệnh nhân có hội tụ cả ba yếu tố trên sẽ có nguy cơ bị cục máu đông trong tĩnh mạch và cục máu đông này có thể di chuyển và sẽ gây triệu chứng khi làm tắc nghẽn mạch máu. Thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch bao gồm hai biểu hiện là huyết khối tĩnh mạch nghĩa là trong tĩnh mạch của bệnh nhân có 1 cục máu đông và thuyên tắc động mạch phổi nghĩa là cục máu đông trong tĩnh mạch sẽ theo dòng máu trôi về tim và được đưa lên động mạch phổi gây tắc động mạch phổi. Cả hai biểu hiện này đều là của 1 bệnh vì 79% số bệnh nhân thuyên tắc động mạch phổi có bằng chứng huyết khối tĩnh mạch sâu và 50% bệnh nhân huyết khối tĩnh mạch sâu bị thuyên tắc động mạch phổi.

thuyen-tac-huyet-khoi-tinh-mach-ke-giet-nguoi-tham-lang-1

Thuyên tắc huyết khối tình mạch: từ trái qua phải máu lưu thông trong tĩnh mạch bình thường, hình thành cục máu đông do tổn thương thành mạch, máu chảy chậm và có yếu tố tăng đông. Cục máu đông rời ra và theo tĩnh mạch về tim đi lên động mạch phổi gây thuyên tắc động mạch phổi.

Thuyên tắc - huyết khối tĩnh mạch có nguy hiểm không?

Bệnh lý này rất nguy hiểm. Nếu bệnh nhân may mắn chỉ bị huyết khối tĩnh mạch sẽ gây ra hiện tượng phù nề vùng cẳng chân, loét mạn tính vùng cẳng chân vì rối loạn dinh dưỡng do phù nề. Việc điều trị rất tốn kém. Vì tầm quan trọng như vậy nên tất cả các cuộc phẫu thuật có nguy cơ gây ra thuyên tắc - huyết khối tĩnh mạch các bác sĩ đều dùng thuốc dự phòng huyết khối cho bệnh nhân.

Ai có nguy cơ bị huyết khối tình mạch?

Những bệnh nhân phải trải qua các cuộc phẫu thuật như phẫu thuật vùng bụng, vùng chậu, phẫu thuật chi dưới của ngành chấn thương chỉnh hình.

Phẫu thuật chấn thương chỉnh hình đặc biệt là phẫu thuật thay khớp vùng háng có đầy đủ ba yếu tố mà tác giả Virchow đã đề ra vì đó là phẫu thuật lớn nên gây tổn thương mạch máu, tổn thương mô gây yếu tố tăng đông, dòng máu sẽ chảy chậm do hồi lưu tĩnh mạch bị cản trở. Chính vì yếu tố nguy cơ cao nên tất cả các bệnh nhân sau mổ thay khớp háng đều được dùng thuốc chống đông trong vòng 35 ngày.

thuyen-tac-huyet-khoi-tinh-mach-ke-giet-nguoi-tham-lang-2

Một bệnh nhân đã được phẫu thuật mổ kết hợp xương liên mấu chuyển và bị huyết khối tĩnh mạch

Những phụ nữ có tiền căn dùng thuốc ngừa thai nếu gặp điều kiện ít vận động hai chi dưới cũng dễ bị thuyên tắc - huyết khối tĩnh mạch, ví dụ ngồi tàu xe hay nhất là máy bay trong 1 thời gian dài; những người béo phì, những người có bệnh lý tĩnh mạch từ trước… Lời khuyên cho những người đi máy bay đường dài là nên đứng dậy và tập các bài tập căng cơ cẳng chân bằng cách đứng nhón gót, gồng cơ đùi và cẳng chân mỗi 4 giờ ngồi liên tục.

Làm thế  nào để tránh biến chứng thuyên tắc - huyết khối tĩnh mạch?

Khi bạn phải trải qua một cuộc mổ vùng bụng, vùng chậu, mổ sản phụ khoa các bác sĩ sẽ cho bạn dùng thuốc ngăn ngừa huyết khối tĩnh mạch. Các bạn nên tự vận động hai chi dưới bằng cách gồng cơ. Hãy hỏi nhân viên vật lý trị liệu hay bác sĩ của bạn để được hướng dẫn cách gồng cơ. Hãy bước ra khỏi giường càng sớm càng tốt để đi lại sớm. bạn có thể dùng vớ ép tĩnh mạch để tránh huyết khối.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Nhận biết huyết khối tại các vị trí khác nhau trên cơ thể

TS.BS. Tăng Hà Nam Anh - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 19/05/2025

    Chế độ ăn cho người mắc lỵ trực trùng (lỵ trực khuẩn)

    Lỵ trực khuẩn là tình trạng nhiễm khuẩn đường tiêu hóa cấp tính và cần được điều trị kịp thời để phòng tránh những biến chứng nguy hiểm.

  • 19/05/2025

    10 loại thực phẩm giúp học sinh đạt kết quả tốt trong mùa thi

    Khi mùa thi đến gần, học sinh bước vào giai đoạn căng thẳng và áp lực cao, đòi hỏi sự tập trung tối đa cũng như khả năng ghi nhớ và tư duy sắc bén. Bên cạnh việc học tập chăm chỉ, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức khỏe não bộ, giúp kiểm soát lo âu và tối ưu hóa hiệu suất học tập.

  • 18/05/2025

    Lycopene có giúp giảm nguy cơ ung thư?

    Trong bối cảnh các nhà khoa học không ngừng tìm kiếm các biện pháp phòng ngừa ung thư, chế độ ăn uống, đặc biệt là việc tiêu thụ trái cây và rau quả, được xem là một yếu tố quan trọng. Cà chua, với thành phần lycopene nổi bật, đang thu hút sự chú ý đặc biệt.

  • 18/05/2025

    Cách để thức dậy đúng giờ vào buổi sáng

    Việc thiết lập lịch trình ngủ và thói quen trước khi đi ngủ, đặt đồng hồ báo thức và điều chỉnh chế độ ăn uống là một số phương pháp có thể giúp bạn ngủ ngon hơn và thức dậy dễ dàng vào buổi sáng.

  • 17/05/2025

    Chế độ ăn tham khảo với người mắc hội chứng thiên thần

    Tuy không có chế độ ăn kiêng đặc biệt nào có thể chữa khỏi hội chứng thiên thần nhưng dinh dưỡng hợp lý có thể giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện giấc ngủ, quản lý táo bón và hỗ trợ phát triển nhận thức.

  • 17/05/2025

    Thanh thiếu niên và tuổi dậy thì

    Dậy thì là một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời mỗi người, đánh dấu sự chuyển đổi từ trẻ em sang người trưởng thành. Đây là giai đoạn cơ thể có nhiều thay đổi về mặt thể chất và tâm sinh lý, đặt nền móng cho sức khỏe sinh sản và sức khỏe tổng quát trong tương lai. Việc thấu hiểu những biến đổi này, cùng với sự quan tâm, hỗ trợ từ gia đình và xã hội, sẽ giúp thanh thiếu niên vượt qua giai đoạn dậy thì một cách an toàn và khỏe mạnh.

  • 16/05/2025

    Chế độ ăn uống tốt cho bệnh nhân lao hạch

    Bệnh lao hạch gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và khả năng ăn uống. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng phác đồ và có chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp người bệnh nhanh phục hồi sức khỏe.

  • 16/05/2025

    Lý do bạn bị đầy hơi sau khi ăn salad

    Bạn có thể dùng salad như một bữa ăn lành mạnh hoặc món ăn kèm, nhưng salad có thể gây ra một số vấn đề về tiêu hóa tùy thuộc vào thành phần của nó. Rau và trái cây sống là những thực phẩm có thể gây đầy hơi và chướng bụng do một số hợp chất và vi khuẩn, và chúng có thể là lý do tại sao bạn có thể bị đau bụng dữ dội sau khi ăn salad.

Xem thêm