Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Nhiễm độc thị thần kinh do rượu

Chuyện thân tàn ma dại vì rượu đã quá phổ biến. Bao nhiêu cảnh nhà tan cửa nát, tai nạn chết người, tội phạm do rượu mà nên vẫn không làm nhiều con men nản chí. Uống phải rượu giả làm người ta tàn phế, mất mạng, mù mắt đang dậy sóng trên phương tiện thông tin đại chúng. Kẻ vô lương sản xuất rượu giả, người vô tâm vẫn uống tràn lan, quản lý lỏng lẻo…chẳng biết bao giờ người ta mới hết khổ vì rượu giả lẫn rượu thật. Với trách nhiệm của một bác sĩ mắt xin một lần nữa vạch tội của rượu với thị lực, với đôi mắt.

Nhiễm độc thị thần kinh do rượu  

 

Tại phòng khám của bệnh viện chúng tôi gặp nhiều những quí ông bị ngộ độc rượu mạn tính. Họ thường than phiền mắt nhìn mờ như nhìn qua sương khói. Không hề đau nhức. Khám xét không phát hiện ra bất thường nào. Nhìn bề ngoài gày gò, hơi thở có khi đã có mùi rượu ngay từ sáng sớm, đôi mắt vằn sọc, giọng nói run run lung búng, tay chân run rẩy có khi như bắt chuồn chuồn…chúng tôi hay ngầm định đó là những bệnh nhân bị NHIỄM ĐỘC THỊ THẦN KINH do rượu. Thị lực giảm không nhiều nhưng trường nhìn bị hẹp nhiều, sắc giác rối loạn mạnh. Các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh đôi khi cũng được chúng tôi dùng tới để phân biệt với các tổn hại thần kinh thị giác khác do thiếu máu, chèn ép hay viêm nhiễm. Những đàn ông trung niên thường được các bà vợ rất yêu chồng tháp tùng đi khám bệnh. Họ tranh thủ phàn nàn và nhờ chúng tôi bắt chồng họ phải bỏ rượu. Mỗi bữa vài chén nhưng một ngày vài bữa. Thâm niên từ chục năm đến vài chục năm. Mắt kém, không thể lao động, trí nhớ suy giảm, yếu và run chân tay khiến họ như tàn phế ở tuổi phải làm lụng, chăm con và đóng góp xã hội. Bỏ được rượu có thể giúp họ lấy lại phần nào thị lực. Chúng tôi cũng kê những thuốc giải rượu đông y, sinh tố nhóm B: B1-B6-B12 dùng lâu dài. Hy vọng với nghị lực và trợ giúp y tế họ có thể bỏ được rượu và trở lại thành người có ích. Phần đông những bệnh nhân này không khám lại lần hai. Có lẽ bởi họ đã hiểu rõ mù hay sáng là do họ có bỏ rượu được hay không. Đáng ngại nữa nếu ai đó lại thêm nghiện thuốc lá, thuốc lào. Ăn uống không ngon miệng, không đủ chất do chỉ thích uống và hút, nhiễm độc nicotin từ khói thuốc làm nhóm bệnh nhân này bị hủy hoại sức khỏe kể cả thể chất và tinh thần quá sớm, rất đáng tiếc.

Báo chí đang lên án những vụ ngộ độc rượu giả chứa Methanol. Đây là dạng thức ngộ độc cấp tính. Đừng quên là dù không lẫn Methanol nhưng dùng rượu như “nước giải khát” thì hậu quả cũng tương tự. Methanol- CH3OH hay còn gọi là cồn gỗ vốn là dung môi của nhiều loại dung dịch dùng trong sinh hoạt hàng ngày: pha vào nhiên liệu, dịch tẩy rửa, sơn công nghiệp, mực photocopy…không hiểu vì sao lại lẫn vào rượu uống. Có thể do công nghệ hay những kẻ vô lương, hám lợi nhưng hậu quả vẫn là người lành phải chịu khổ. Năm 1904 ở Mỹ chứng kiến vụ ngộ độc Methanol đầu tiên với 153 người mù không thể cứu vãn. Năm 1953 vụ ngộ độc nữa do Benton và Calhoun phát giác với 323 người mù đột ngột. Gần đây nhất vụ ngộ độc tại Indonesia năm 2000 làm cả thế giới rúng động. Ngộ độc rượu len lỏi khắp các nước nghèo và đang phát triển: Ấn độ, Việt Nam, Bangladesh, Philippine… Methanol gây toan chuyển hóa trầm trọng và tăng đột biến lượng acid formic trong máu. Tác động ngay lên hệ thống thần kinh làm bệnh nhân đau đầu, buồn nôn và nôn mửa, đau bụng. Thị thần kinh cũng bị nhiễm độc acide formic gây ra dấu hiệu chớp sáng trong mắt, ám điểm nhấp nháy, thị lực sụt giảm nghiêm trọng do chuyển hóa tại ti lạp thể ở các tế bào thần kinh thị giác bị gián đoạn, gai thị thoạt đầu phù nề cương tụ sau đó chuyển sang trạng thái teo. Đồng tử mất phản xạ. Tuy nhiên hiếm gặp hiện tượng tổn hại phải xạ đồng tử hướng tâm- RAPD. Một số bệnh nhân có thể phải làm thêm xét nghiệm về thị trường, sắc giác, ám điểm, điện chẩm kích thích, OCT nếu cần. Xét nghiệm nồng độ rượu thường >20mg/dL qua sắc khí khí, pH<7,2 do toan chuyển hóa. 

Điều trị cứu sinh mạng vẫn phải đặt lên hàng đầu: thở máy, rửa dạ dày, kiềm hóa dịch thể, thẩm phân màng bụng hoặc lọc máu nếu cần. Thường bệnh nhân được truyền dịch kiềm và cortizol liều trung bình để cứu vãn thị lực sớm. Fomepizole làm hoạt hóa men ADH lên 10-20 lần, do vậy giúp tăng chuyển hóa acide formic. Photobiomodulation- điều hòa quang sinh học là những vũ khí mới điều trị ngộ độc Methanol. Dùng acide forlic hoặc acide forlinic sớm và liều cao - 1mg/1 ngày, uống và tiêm vitamin B12, vitamine B1-100mg/ngày cùng các hoạt chất chống oxi hóa khác cũng rất quan trọng để giải độc cho thị thần kinh.

Tiên lượng cho cả ngộ độc rượu và ngộ độc Methanol phụ thuộc rất nhiều yếu tố: tuổi đời, lượng và nồng độ độc chất, chức năng gan, chất lượng của sơ cứu…nhưng với chuyên khoa mắt thì chúng ta sẽ phải dựa vào:

-  Thị lực có khá hơn sau 6 ngày đầu điều trị ?

-  Nồng độ vitamine B12 trong máu

-  Với điều trị giải độc và dinh dưỡng thần kính 3-4 tuần sau đó có làm cải thiện tình hình?

-  Một số trường hợp phải sau 6-9 tháng mới có kết quả cuối cùng

Bỏ rượu, nếu không thì dùng đúng mức có lưu ý đến dinh dưỡng và vitamin bổ sung là lời khuyên cho những ai đang dùng rượu triền miên. Kiểm soát rượu độc, rượu giả cũng là mong mỏi của cả người tiêu dùng và giới blouse  trắng chúng tôi.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những tác hại khôn lường của rượu đối với cơ thể

Bs Hoàng Cương - Theo Bệnh viện Mắt Trung ương
Bình luận
Tin mới
  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

Xem thêm