Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Nhiễm độc thị thần kinh do rượu

Chuyện thân tàn ma dại vì rượu đã quá phổ biến. Bao nhiêu cảnh nhà tan cửa nát, tai nạn chết người, tội phạm do rượu mà nên vẫn không làm nhiều con men nản chí. Uống phải rượu giả làm người ta tàn phế, mất mạng, mù mắt đang dậy sóng trên phương tiện thông tin đại chúng. Kẻ vô lương sản xuất rượu giả, người vô tâm vẫn uống tràn lan, quản lý lỏng lẻo…chẳng biết bao giờ người ta mới hết khổ vì rượu giả lẫn rượu thật. Với trách nhiệm của một bác sĩ mắt xin một lần nữa vạch tội của rượu với thị lực, với đôi mắt.

Nhiễm độc thị thần kinh do rượu  

 

Tại phòng khám của bệnh viện chúng tôi gặp nhiều những quí ông bị ngộ độc rượu mạn tính. Họ thường than phiền mắt nhìn mờ như nhìn qua sương khói. Không hề đau nhức. Khám xét không phát hiện ra bất thường nào. Nhìn bề ngoài gày gò, hơi thở có khi đã có mùi rượu ngay từ sáng sớm, đôi mắt vằn sọc, giọng nói run run lung búng, tay chân run rẩy có khi như bắt chuồn chuồn…chúng tôi hay ngầm định đó là những bệnh nhân bị NHIỄM ĐỘC THỊ THẦN KINH do rượu. Thị lực giảm không nhiều nhưng trường nhìn bị hẹp nhiều, sắc giác rối loạn mạnh. Các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh đôi khi cũng được chúng tôi dùng tới để phân biệt với các tổn hại thần kinh thị giác khác do thiếu máu, chèn ép hay viêm nhiễm. Những đàn ông trung niên thường được các bà vợ rất yêu chồng tháp tùng đi khám bệnh. Họ tranh thủ phàn nàn và nhờ chúng tôi bắt chồng họ phải bỏ rượu. Mỗi bữa vài chén nhưng một ngày vài bữa. Thâm niên từ chục năm đến vài chục năm. Mắt kém, không thể lao động, trí nhớ suy giảm, yếu và run chân tay khiến họ như tàn phế ở tuổi phải làm lụng, chăm con và đóng góp xã hội. Bỏ được rượu có thể giúp họ lấy lại phần nào thị lực. Chúng tôi cũng kê những thuốc giải rượu đông y, sinh tố nhóm B: B1-B6-B12 dùng lâu dài. Hy vọng với nghị lực và trợ giúp y tế họ có thể bỏ được rượu và trở lại thành người có ích. Phần đông những bệnh nhân này không khám lại lần hai. Có lẽ bởi họ đã hiểu rõ mù hay sáng là do họ có bỏ rượu được hay không. Đáng ngại nữa nếu ai đó lại thêm nghiện thuốc lá, thuốc lào. Ăn uống không ngon miệng, không đủ chất do chỉ thích uống và hút, nhiễm độc nicotin từ khói thuốc làm nhóm bệnh nhân này bị hủy hoại sức khỏe kể cả thể chất và tinh thần quá sớm, rất đáng tiếc.

Báo chí đang lên án những vụ ngộ độc rượu giả chứa Methanol. Đây là dạng thức ngộ độc cấp tính. Đừng quên là dù không lẫn Methanol nhưng dùng rượu như “nước giải khát” thì hậu quả cũng tương tự. Methanol- CH3OH hay còn gọi là cồn gỗ vốn là dung môi của nhiều loại dung dịch dùng trong sinh hoạt hàng ngày: pha vào nhiên liệu, dịch tẩy rửa, sơn công nghiệp, mực photocopy…không hiểu vì sao lại lẫn vào rượu uống. Có thể do công nghệ hay những kẻ vô lương, hám lợi nhưng hậu quả vẫn là người lành phải chịu khổ. Năm 1904 ở Mỹ chứng kiến vụ ngộ độc Methanol đầu tiên với 153 người mù không thể cứu vãn. Năm 1953 vụ ngộ độc nữa do Benton và Calhoun phát giác với 323 người mù đột ngột. Gần đây nhất vụ ngộ độc tại Indonesia năm 2000 làm cả thế giới rúng động. Ngộ độc rượu len lỏi khắp các nước nghèo và đang phát triển: Ấn độ, Việt Nam, Bangladesh, Philippine… Methanol gây toan chuyển hóa trầm trọng và tăng đột biến lượng acid formic trong máu. Tác động ngay lên hệ thống thần kinh làm bệnh nhân đau đầu, buồn nôn và nôn mửa, đau bụng. Thị thần kinh cũng bị nhiễm độc acide formic gây ra dấu hiệu chớp sáng trong mắt, ám điểm nhấp nháy, thị lực sụt giảm nghiêm trọng do chuyển hóa tại ti lạp thể ở các tế bào thần kinh thị giác bị gián đoạn, gai thị thoạt đầu phù nề cương tụ sau đó chuyển sang trạng thái teo. Đồng tử mất phản xạ. Tuy nhiên hiếm gặp hiện tượng tổn hại phải xạ đồng tử hướng tâm- RAPD. Một số bệnh nhân có thể phải làm thêm xét nghiệm về thị trường, sắc giác, ám điểm, điện chẩm kích thích, OCT nếu cần. Xét nghiệm nồng độ rượu thường >20mg/dL qua sắc khí khí, pH<7,2 do toan chuyển hóa. 

Điều trị cứu sinh mạng vẫn phải đặt lên hàng đầu: thở máy, rửa dạ dày, kiềm hóa dịch thể, thẩm phân màng bụng hoặc lọc máu nếu cần. Thường bệnh nhân được truyền dịch kiềm và cortizol liều trung bình để cứu vãn thị lực sớm. Fomepizole làm hoạt hóa men ADH lên 10-20 lần, do vậy giúp tăng chuyển hóa acide formic. Photobiomodulation- điều hòa quang sinh học là những vũ khí mới điều trị ngộ độc Methanol. Dùng acide forlic hoặc acide forlinic sớm và liều cao - 1mg/1 ngày, uống và tiêm vitamin B12, vitamine B1-100mg/ngày cùng các hoạt chất chống oxi hóa khác cũng rất quan trọng để giải độc cho thị thần kinh.

Tiên lượng cho cả ngộ độc rượu và ngộ độc Methanol phụ thuộc rất nhiều yếu tố: tuổi đời, lượng và nồng độ độc chất, chức năng gan, chất lượng của sơ cứu…nhưng với chuyên khoa mắt thì chúng ta sẽ phải dựa vào:

-  Thị lực có khá hơn sau 6 ngày đầu điều trị ?

-  Nồng độ vitamine B12 trong máu

-  Với điều trị giải độc và dinh dưỡng thần kính 3-4 tuần sau đó có làm cải thiện tình hình?

-  Một số trường hợp phải sau 6-9 tháng mới có kết quả cuối cùng

Bỏ rượu, nếu không thì dùng đúng mức có lưu ý đến dinh dưỡng và vitamin bổ sung là lời khuyên cho những ai đang dùng rượu triền miên. Kiểm soát rượu độc, rượu giả cũng là mong mỏi của cả người tiêu dùng và giới blouse  trắng chúng tôi.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những tác hại khôn lường của rượu đối với cơ thể

Bs Hoàng Cương - Theo Bệnh viện Mắt Trung ương
Bình luận
Tin mới
  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

  • 27/03/2024

    Những triệu chứng và biến chứng điển hình của bệnh sởi

    Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng do virus sởi gây ra, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng như sốt cao, ho, chảy nước mũi và phát ban da đặc trưng là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Hiểu rõ các triệu chứng sởi còn giúp phòng ngừa sự lây lan của căn bệnh này.

  • 27/03/2024

    5 loại thảo mộc giúp tăng cường sức khoẻ hô hấp

    Khi gặp các vấn đề hô hấp, nhiều người có xu hướng tìm các giải pháp từ thiên nhiên để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu cũng như tăng cường sức khoẻ đường thở. Dưới đây là 5 loại thảo mộc bạn có thể thử áp dụng.

  • 27/03/2024

    Biện pháp cải thiện triệu chứng viêm họng

    Viêm họng là vấn đề hô hấp có thể xảy ra quanh năm, nhất là trong thời tiết giao mùa do virus, vi khuẩn tấn công đường thở. Cần làm gì để cải thiện triệu chứng viêm họng hiệu quả?

Xem thêm