Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Mụn nội tiết: Nguyên nhân và cách điều trị

Mụn trứng cá nội tiết chính xác như tên gọi của nó - mụn trứng cá gắn liền với sự biến động của nội tiết tố của bạn.

Nổi mụn do nội tiết tố có nghĩa là gì?

Mặc dù nó thường liên quan đến sự biến động hormone ở tuổi dậy thì, mụn trứng cá do nội tiết tố có thể ảnh hưởng đến người lớn ở mọi lứa tuổi. Nó đặc biệt phổ biến ở phụ nữ. Một số yếu tố có thể góp phần vào việc này, bao gồm kinh nguyệt và mãn kinh. Người ta ước tính rằng 50% phụ nữ từ 20 đến 29 tuổi bị mụn trứng cá. Nó ảnh hưởng đến khoảng 25 phần trăm phụ nữ từ 40 đến 49 tuổi. Các ý kiến ​​chuyên gia còn trái chiều khi nói đến mụn trứng cá do nội tiết tố. Mặc dù các chuyên gia cho biết nội tiết tố nói chung không phải là yếu tố gây ra mụn trứng cá ở người trưởng thành, nhưng sự mất cân bằng nội tiết tố có thể góp phần gây ra mụn trứng cá ở người lớn có các bệnh lý tiềm ẩn. Trong các trường hợp khác, người lớn bị mụn trứng cá có thể không có bất kỳ vấn đề nào về hormone “có thể đo lường được”. Điều này có thể làm cho việc chẩn đoán và điều trị trở nên khó khăn. Hãy tiếp tục đọc để tìm hiểu mụn nội tiết tố trông như thế nào, nguyên nhân gây ra nó và cách loại bỏ mụn.

Đặc điểm của mụn nội tiết tố là gì?

Ở tuổi dậy thì, mụn do nội tiết tố thường xuất hiện ở vùng chữ T. Bao gồm trán, mũi và cằm của bạn. Mụn trứng cá ở tuổi trưởng thành do nội tiết tố thường hình thành ở phần dưới của khuôn mặt. Điều này bao gồm phần dưới má và xung quanh đường viền hàm của bạn. Đối với một số người, mụn do nội tiết tố có dạng mụn đầu đen, mụn đầu trắng và mụn nhỏ mọc thành đầu hoặc mụn nang. U nang hình thành sâu dưới da và không có đầu trên bề mặt. Những vết sưng này thường mềm khi chạm vào. Mụn trứng cá do nội tiết tố có thể được gây ra bởi các bệnh lý sau:

  • hành kinh
  • hội chứng buồng trứng đa nang
  • thời kỳ mãn kinh
  • tăng mức androgen

Cụ thể, những biến động hormone này có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề về mụn bằng cách gia tăng:

  • viêm da tổng thể
  • sản xuất dầu (bã nhờn) trong lỗ chân lông
  • tắc nghẽn tế bào da trong nang lông
  • sản xuất vi khuẩn gây mụn gọi là Propionibacterium acnes

Mụn trứng cá trong thời kỳ mãn kinh có phải là một dạng của mụn nội tiết tố?

Nhiều phụ nữ bắt đầu trải qua thời kỳ mãn kinh ở độ tuổi 40 và 50. Điều này gây ra sự suy giảm tự nhiên của các hormone sinh sản của bạn, dẫn đến việc kết thúc kinh nguyệt. Một số phụ nữ bị mụn trứng cá trong thời kỳ mãn kinh. Điều này có thể là do sự sụt giảm nồng độ estrogen hoặc sự gia tăng các hormone androgen như testosterone. Bạn vẫn có thể gặp phải mụn trứng cá trong thời kỳ mãn kinh ngay cả khi bạn đang sử dụng các liệu pháp thay thế hormone (HRT) để giảm bớt các triệu chứng mãn kinh của mình. Điều này là do một số phương pháp thay thế hormone sẽ sử dụng dòng hormone progestin để thay thế estrogen và progesterone mà cơ thể bạn mất đi. Việc đưa hormone này vào cơ thể có thể khiến da bạn nổi mụn. Trong hầu hết các trường hợp, thuốc kê đơn có thể làm hết mụn trứng cá trong thời kỳ mãn kinh. Một số phụ nữ có thể thành công khi sử dụng các phương pháp điều trị tự nhiên. Hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về những lựa chọn có thể phù hợp với bạn.

Phương pháp điều trị truyền thống cho mụn nội tiết tố

Trừ khi mụn trứng cá do nội tiết tố của bạn nhẹ, các sản phẩm không kê đơn (OTC) thường không thành công. Điều này là do mụn nội tiết tố thường có dạng mụn nang. Những vết sưng này hình thành sâu dưới da, ngoài tầm với của hầu hết các loại thuốc bôi ngoài da. Thuốc uống có thể tác động từ trong ra ngoài để cân bằng nội tiết tố và làm sáng da. Các lựa chọn phổ biến bao gồm thuốc tránh thai và thuốc kháng androgen.

  • Thuốc uống tránh thai

Thuốc tránh thai đường uống được sử dụng đặc biệt để điều trị mụn trứng cá có chứa ethinylestradiol. Thuốc tránh thai nhắm vào các hormone có thể gây ra mụn trứng cá. Điều này có thể đặc biệt hữu ích trong thời kỳ cao điểm của hormone, chẳng hạn như trong thời kỳ rụng trứng. Thuốc tránh thai đường uống có thể không phải là lựa chọn cho bạn nếu bạn có tiền sử bị đông máu, cao huyết áp hoặc ung thư vú. Bạn cũng không nên uống những thứ này nếu bạn hút thuốc.

  • Thuốc kháng androgen

Thuốc kháng androgen hoạt động bằng cách giảm nội tiết tố nam androgen. Cả nam giới và phụ nữ đều có mức hormone này tự nhiên. Tuy nhiên, quá nhiều androgen có thể góp phần gây ra các vấn đề về mụn trứng cá bằng cách can thiệp vào các nang lông điều tiết tế bào da và tăng sản xuất dầu. Mặc dù spironolactone (Aldactone) chủ yếu được sử dụng để điều trị huyết áp cao, nhưng nó có tác dụng kháng androgen. Nói cách khác, nó có thể ngăn cơ thể bạn sản xuất nhiều androgen hơn và cho phép mức độ hormone của bạn ổn định.

  • Retinoids

Nếu mụn trứng cá do nội tiết tố của bạn nhẹ, bạn có thể sử dụng retinoids tại chỗ. Retinoids có nguồn gốc từ vitamin A. Nhiều loại kem, gel và lotion chứa retinoid không kê đơn. Một sản phẩm được kê đơn thường là cách hiệu quả nhất để giữ cho làn da của bạn luôn thông thoáng. Nếu bạn thêm retinoid tại chỗ vào chế độ điều trị của mình, điều quan trọng là phải thoa kem chống nắng hàng ngày. Retinoids có thể làm tăng nguy cơ bị cháy nắng.

Cách điều trị mụn nội tiết tố một cách tự nhiên

Trong một số trường hợp, các phương pháp điều trị dựa trên thực vật có thể được sử dụng để làm sạch mụn nội tiết nhẹ. Các phương pháp điều trị tự nhiên thường không có tác dụng phụ. Nhưng chúng có thể không hiệu quả. Nghiên cứu về các lựa chọn tự nhiên còn thiếu và tại thời điểm này chưa có gì được chứng minh là tạo ra kết quả. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về những rủi ro tiềm ẩn và để đảm bảo việc điều trị sẽ không tương tác với bất kỳ loại thuốc nào bạn đang dùng.

  • Axit alpha hydroxy

Axit alpha hydroxy (AHA) là axit thực vật có nguồn gốc chủ yếu từ trái cây họ cam quýt. AHA có thể giúp loại bỏ các tế bào da chết dư thừa làm tắc nghẽn lỗ chân lông. Ngoài ra, AHA có thể giúp giảm thiểu sự xuất hiện của sẹo mụn. AHA có thể được tìm thấy trong nhiều loại mặt nạ và kem không kê đơn. Cũng như retinoids, AHA có thể làm tăng độ nhạy cảm với ánh nắng mặt trời của da. Bạn nên luôn thoa kem chống nắng khi sử dụng các sản phẩm có AHA.

  • Trà xanh

Trà xanh được biết đến với tác dụng giảm viêm trong cơ thể. Để có một cách tiếp cận toàn diện hơn, hãy cân nhắc uống một vài cốc mỗi ngày bên cạnh việc thực hành chế độ chăm sóc da tại chỗ của bạn. Bạn có thể tìm thấy trà xanh trong rất nhiều loại sản phẩm chăm sóc da. Sữa tắm và gel có chứa ít nhất 2% chiết xuất trà xanh có thể có lợi.

Mụn do nội tiết tố: Nên và không nên ăn gì?

Vai trò chính xác giữa chế độ ăn uống và mụn nội tiết tố vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Một số thực phẩm có thể giúp ngăn ngừa mụn trứng cá - đặc biệt là thực phẩm chống viêm. Thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật chứa nhiều chất chống oxy hóa có thể giúp giảm viêm và giúp da sáng mịn hơn. Axit béo omega-3 cũng có thể làm giảm viêm da. Trái với suy nghĩ của nhiều người, chỉ riêng đồ ăn không gây ra mụn. Nhưng lạm dụng nó vào một số loại thực phẩm có thể dẫn đến tăng viêm. Bạn có thể cân nhắc hạn chế những thực phẩm sau:

  • đường
  • các sản phẩm từ sữa
  • carbs tinh chế, chẳng hạn như bánh mì trắng và mì ống
  • thịt đỏ

Mặc dù thời gian chính xác để điều trị mụn trứng cá do nội tiết tố thay đổi ở mỗi người, nhưng việc chủ động có thể giúp ngăn ngừa mụn liên quan. Thông thường, mất khoảng 8 đến 10 tuần để kế hoạch điều trị mụn trứng cá. Nếu mụn trứng cá của bạn vẫn tiếp tục, hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc bác sĩ da liễu của bạn về một kế hoạch điều trị lâu dài. Họ có thể sửa đổi chế độ hiện tại của bạn và kết hợp các phương pháp điều trị khác nhau để tối đa hóa kết quả trị mụn.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Vị trí mọc mụn trứng cá nói lên điều gì về sức khỏe của bạn

 

Hoàng Hà Linh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (Theo Healthline)
Bình luận
Tin mới
  • 31/10/2025

    Có nên quay lại ăn mỡ lợn hoàn toàn?

    Thời gian gần đây, do lo ngại về dầu ăn tái chế, dầu công nghiệp không rõ nguồn gốc nên nhiều gia đình có xu hướng quay lại dùng mỡ lợn với lý do 'ăn cho yên tâm'. Điều này là có cơ sở nhưng việc quay lại ăn hoàn toàn mỡ lợn thay thế dầu thực vật có phải là giải pháp tối ưu?

  • 31/10/2025

    Nước kiềm - lợi hay hại?

    Cân bằng độ pH trong cơ thể là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Nước kiềm, với độ pH thường dao động từ 8.0 đến 9.5, được cho là có khả năng trung hòa axit dư trong cơ thể và hỗ trợ quá trình điều hòa sinh lý.

  • 30/10/2025

    5 tác dụng phụ khi ăn trứng quá nhiều

    Ăn trứng quá nhiều có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn như tăng cholesterol, các vấn đề tiêu hóa. Tìm hiểu lượng trứng tiêu thụ hợp lý, an toàn để bảo vệ sức khỏe.

  • 29/10/2025

    Những thực phẩm dùng cùng cà phê dễ gây tăng cân

    Cà phê là thức uống nhiều người ưa thích. Tuy nhiên, khi kết hợp cà phê với một số loại thực phẩm lại có thể làm chậm quá trình chuyển hóa năng lượng, kích thích tích mỡ và tăng cân theo thời gian.

  • 29/10/2025

    Cách xây dựng thói quen tập thể dục cho người mới bắt đầu

    Trước khi bắt đầu tập thể dục, cần đánh giá tình trạng sức khỏe, đặc biệt là đối với nam trên 45 tuổi và nữ trên 55 tuổi, để đảm bảo an toàn và xác định giới hạn cơ thể. Ngoài ra, việc đặt mục tiêu cụ thể và khả thi là rất quan trọng để duy trì động lực, hãy bắt đầu với các mục tiêu nhỏ và tăng dần. Cuối cùng, hãy chọn các bài tập phù hợp với sở thích của bạn để duy trì thói quen và biến việc tập luyện thành niềm vui. Hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

  • 28/10/2025

    Liều omega-3 nào có thể gây hại cho tim?

    Mặc dù dầu cá chứa omega-3 nổi tiếng là có lợi cho tim mạch nhưng việc sử dụng liều lượng quá cao (thường là ≥4 gam/ngày) có thể dẫn đến các tác dụng phụ bất lợi, bao gồm tăng nguy cơ mắc hoặc tái phát rung nhĩ - một loại rối loạn nhịp tim.

  • 28/10/2025

    Tầm quan trọng của việc quản lý thời gian trong việc duy trì sức khỏe

    Trong nhịp sống hối hả hiện đại, thời gian không chỉ là tiền bạc mà còn là tài sản vô giá cho sức khỏe. Việc quản lý thời gian hiệu quả không chỉ giúp chúng ta làm chủ công việc mà còn là nền tảng để xây dựng một lối sống lành mạnh, giảm căng thẳng và nâng cao sức khỏe tổng thể.

  • 27/10/2025

    6 lợi ích khi uống nước chanh gừng trước khi đi ngủ

    Uống một cốc nước chanh gừng trước khi đi ngủ có thể giúp cải thiện sự tỉnh táo và bù nước. Nước chanh gừng cũng có thể làm giảm chứng khó tiêu, nghẹt mũi và một số lợi ích sức khỏe khác.

Xem thêm