Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Một số điều cần biết về amip ăn não

Nhiễm khuẩn amip ăn não tuy không phổ biến nhưng lại đặc biệt nguy hiểm với tỉ lệ tử vong cao.

Amip ăn não là gì?

Amip ăn não (Naegleria fowleri) là một loại amip phổ biến trên khắp thế giới, sống ở đất và nước ngọt. Khi điều kiện thích hợp, thường là mùa hè, chúng sinh sôi rất nhanh.

Amip ăn não gây nhiễm khuẩn khi nước chứa amip tràn vào mũi, xảy ra khi thực hiện các hoạt động với nước như bơi lội, nhảy, lặn hoặc các môn thế thao như lướt ván trên nước. Rửa mũi, sục mũi bằng nước chưa qua đun sôi cũng có thể mắc bệnh. Nuốt phải nước nhiễm khuẩn thì không mắc bệnh.

Amip khi vào cơ thể sẽ hoạt đọng tại não, gây ra viêm não-màng não do amip (VNMNA). Vì vậy chúng được gọi là Amip ăn não.

Viêm não-màng não do amip (VNMNA)

VNMNA ít gặp nhưng tỉ lệ tử vong là 99% và thường tác động đến người trẻ, khỏe mạnh, năng động. Tính đến tháng 8 năm 2016, 40 ca được báo cáo ở Mỹ, tính trung bình 8 người mắc mỗi năm. Với xu hướng nóng lên toàn cầu, môi trường sống của amip ăn não người được mở rộng, nhiều ca bệnh đã xảy ra ở những nơi không ngờ đến.  

Người mắc VNMNA có triệu chứng bệnh rầm rộ như sốt, đau đầu, cứng cổ, cuối cùng hôn mê và chết.

VNMNA có triệu chứng không khác viêm màng não do vi khuẩn hay virus. Vì viêm màng não do vi khuẩn thì phổ biến, xét nghiệm và điều trị thường tập trung vào vi khuẩn. VNMNA dễ bị chẩn đoán là viêm màng não vi khuẩn nhưng không tìm thấy vi khuẩn, trong khi kháng sinh không có tác dụng. 

Chẩn đoán amip ăn não cũng dễ bị bỏ sót ngay cả khi bác sĩ chủ đích tìm bằng chứng cho bệnh này. Giống viêm màng não vi khuẩn, chuẩn đoán đòi hỏi chọc dò dịch tủy ở thắt lưng. Dịch tủy sẽ được xét nghiệm amip đặc hiệu, tuy nhiên sẽ khó phát hiện nếu không có test có tính đặc hiệu cao, vốn không có sẵn ở hầu hết các bệnh viện.  

Chẩm đoán VNMNA phải dựa trên các yếu tố dịch tễ, đầu mối quan trọng nhất là phơi nhiễm với vùng nước ngọt và ấm trong vòng 2 tuần trước. Những người có yếu tố phơi nhiễm này và có triệu chứng của viêm naõ, màng não nên đến cơ sở y tế ngay lập tức và nói cho nhân viên y tế biết.

Điều trị: một trong những lựa chọn điều trị là amphotericin B truyền tĩnh mạch, là hỗn hợp các loại kháng sinh. Miltefosine (Impavido) là thuốc có nhiều hứa hẹn, hiện có sẵn và được khuyến cáo trong phác đồ. Việc điều trị phải được tiens hành ngay lập tức, không được trì hoãn. 

Phòng tránh VNMNA khá đơn giản. Nên tránh để mũi tiếp xúc với nước ngọt chưa được xử lý từ bất kì đâu, đặc biệt trong những tháng nhiệt độ nóng, hay suối nước nóng. Tránh tiếp xúc vùng nước vào những giai đoạn này. Khi bơi hoặc tắm, nên giữ đầu khô ráo ở trên mặt nước, hoặc sử dụng kẹp mũi.

Bình luận
Tin mới
  • 03/07/2025

    10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng

    Nhiễm ký sinh trùng có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe như các triệu chứng về tiêu hóa không rõ nguyên nhân, ngứa, thiếu máu, đau cơ và khớp, ăn không thấy no,… Cùng tìm hiểu về 10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng qua bài viết sau đây!

  • 02/07/2025

    Lý do nước dừa là thức uống tự nhiên kỳ diệu

    Nước dừa có thành phần dinh dưỡng đặc biệt và nhiều lợi ích cho sức khỏe như cung cấp chất điện giải, giúp hạ huyết áp... Đây là lý do nước dừa ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều người.

  • 02/07/2025

    Tất tần tật về trà thảo mộc

    Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.

  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

  • 30/06/2025

    Nhận biết và xử lý vết thương do côn trùng cắn khi đi du lịch

    Du lịch là dịp để khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Tuy nhiên, bên cạnh những điều thú vị, các chuyến đi đôi khi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhỏ nhưng phiền toái, chẳng hạn như những vết thương do côn trùng cắn

Xem thêm