Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Lang ben, bệnh phổ biến ở vùng nhiệt đới nóng ẩm

Lang ben là căn bệnh về da thường gặp, khá phổ biến ở vùng nhiệt đới nóng ẩm, nhất là ở nhóm tuổi thanh thiếu niên, tuy nhiên cũng có thể gặp ở trẻ em và một số trường hợp được báo cáo gặp ở trẻ nhũ nhi.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), lang benbệnh nhiễm nấm Pityrosporum ovale ngoài da phổ biến. Bệnh ảnh hưởng tới 30 - 40% dân số chung, có xu hướng lây lan từ người sang người thông qua tiếp xúc hoặc dùng chung vật dụng cá nhân như quần áo, khăn tắm, chăn màn... Bệnh không gây nguy hiểm nhưng lại ảnh hưởng đến thẩm mỹ bởi các mảng da sáng màu và có khả năng chữa được bằng các loại thuốc kháng nấm, tuy vậy nguy cơ tái nhiễm cũng rất cao.

Căn nguyên và yếu tố nguy cơ

Căn nguyên gây bệnh lang ben là do nấm họ Malassezia gây nên. M. globosa là nhóm gây bệnh chủ yếu, ngoài ra có thể gặp do: M. sympodialis, M.furfur,...

Nấm Malassezia là nấm lưỡng hình, phụ thuộc lipid, là thành phần của vi hệ trên da ở người bình thường. Sự chuyển đổi của Malassezia từ tế bào nấm men sang dạng nấm sợi có liên quan đến sự xuất hiện bệnh trên lâm sàng.

Các yếu tố có liên quan đến sự chuyển đổi này là: tiếp xúc với thời tiết nóng và ẩm ướt, tăng tiết mồ hôi (hyperhidrosis) và sử dụng các sản phẩm bôi ngoài da dạng dầu, mỡ.

Chưa có đủ bằng chứng chứng minh các đặc điểm về di truyền và miễn dịch của người bệnh có liên quan đến bệnh lang ben, tuy nhiên bệnh có thể có yếu tố gia đình và bệnh cũng gặp nhiều hơn và tổn thương lan rộng hơn ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch, uống thuốc tránh thai và suy dinh dưỡng.

Lang ben không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng đến thẩm mỹ.

Biểu hiện lâm sàng

Tổn thương khởi phát là dát, chấm đỏ hoặc hồng nâu, thường ở vị trí lỗ chân lông, tổn thương ban đầu thường nhỏ, rải rác, sau đó các dát này lan rộng dần lên và liên kết với nhau thành các mảng lớn, có hình tròn, ovan hoặc hình đa cung. Trên tổn thương có vảy da nhỏ, mịn, khi cạo vảy dễ bong và lớp thượng bì ở dưới bình thường (dấu hiệu vỏ bảo).

Tổn thương có thể tăng sắc tố, giảm sắc tố hoặc màu hồng. Màu sắc tổn thương thay đổi rất đa dạng giữa các cá thể có cùng màu da và đôi khi khác nhau ở từng vùng trên cùng một bệnh nhân. Có một số thuyết lý giải cho việc thay đổi màu sắc:

Những bệnh nhân có tổn thương giảm sắc tố thường rõ hơn vào mùa hè, do các vùng da không bị ảnh hưởng trở nên tăng sắc tố hơn sau khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Tổn thương giảm sắc tố có thể do sự cản ánh sáng mặt trời của nấm hoặc do sợi nấm tiết ra chất azelaic (một axit dicarboxylic do Malassezia sản xuất) làm giảm vận chuyển melanin đến các tế bào sừng, tác động ức chế và phá hủy tế bào melanocyte.

Các tổn thương tăng sắc tố và dát hồng có thể là kết quả của phản ứng viêm tại chỗ của cơ thể với nấm men. Tổn thương da không đau, không ngứa hoặc ngứa ít khi ra mồ hôi.

Lang ben ở người lớn thường gặp ở phần trên của thân mình, ít gặp ở vùng mặt và nếp gấp, trong khi đó lang ben ở trẻ em thường gặp ở vùng mặt. Sự phân bố của lang ben có thể ảnh hưởng bởi nhu cầu dinh dưỡng của nấm men. Malassezia là nấm phụ thuộc lipid, nấm gặp nhiều ở vùng da có sự sản xuất bã nhờn nhiều ở trên cơ thể. Vì vậy, lang ben ít gặp ở người già và trẻ em vì ở lứa tuổi này sự sản xuất bã ít hơn.

Về chữa trị

Một số ít trường hợp bệnh lang ben có thể tự thuyên giảm, nhưng đa số bệnh có thể kéo dài nếu không được điều trị.

Điều trị bệnh chủ yếu là điều trị tại chỗ. Điều trị toàn thân trong trường hợp tổn thương lan rộng, tái phát hoặc thất bại với điều trị tại chỗ. Có thể được lựa chọn các thuốc bôi tại chỗ hoặc đường uống. Điều trị đường uống được chỉ định trong trường hợp thất bại với điều trị tại chỗ, tổn thương lan rộng, bệnh hay tái phát (lưu ý: tổn thương thay đổi sắc tố sẽ tồn tại lâu sau khi đã điều trị khỏi bệnh, không có nghĩa là điều trị thất bại).

Lưu ý: Phải đánh giá chức năng gan trước điều trị và không điều trị thuốc toàn thân ở trẻ em.

Điều trị thất bại: Soi tươi trực tiếp vẫn tìm thấy hình ảnh nấm sau khi kết thúc điều trị, tái phát thường xuyên, tổn thương có xu hướng lan rộng hơn. Khi điều trị thất bại cần đánh giá tình trạng miễn dịch và sự tuân thủ điều trị của bệnh nhân, nuôi cấy nấm và làm kháng nấm đồ.

Lời khuyên thầy thuốc

Điều trị dự phòng được chỉ định ở bệnh nhân hay tái phát, đặc biệt trong thời tiết nóng ẩm.

Lang ben là bệnh nấm da phổ biến. Thanh thiếu niên là độ tuổi thường mắc bệnh. Bệnh đáp ứng tốt với điều trị thông thường, tuy nhiên tỷ lệ tái phát cao nên vấn đề điều trị dự phòng và tư vấn cho bệnh nhân đóng vai trò rất quan trọng.

Tham khảo thêm thông tin bài viết: Bệnh lang ben có di truyền không?

ThS.BS. Tạ Quốc Hưng - Theo suckhoedoisong.vn
Bình luận
Tin mới
  • 18/08/2025

    Sức khỏe tinh thần người cao tuổi tại Việt Nam: thực trạng, thách thức và giải pháp hướng tới một xã hội già hóa khỏe mạnh

    Sức khỏe tinh thần không chỉ đơn thuần là không mắc phải các bệnh tâm thần, mà còn là một trạng thái hạnh phúc, nơi mỗi cá nhân có thể nhận ra khả năng của mình, đối phó với những căng thẳng bình thường của cuộc sống, làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng.

  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 15/08/2025

    Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?

    Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?

  • 15/08/2025

    Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

    Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.

  • 15/08/2025

    Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da

    Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.

Xem thêm