Làm thế nào để không còn sẹo mụn?

Khoảng 85% thanh thiếu niên bị một số loại mụn trứng cá, nhưng ngay cả mụn trứng cá do nội tiết tố ở người trưởng thành cũng xảy ra và thỉnh thoảng cũng có thể nổi mụn. Khoảng một nửa số thanh thiếu niên và thanh niên bị mụn trứng cá sẽ có các triệu chứng nghiêm trọng cần tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp từ bác sĩ da liễu.

Từ nhẹ đến nặng, mụn trứng cá có thể gây ra những đợt bùng phát mụn gây đau đớn và khó coi trên mặt, lưng, ngực và thậm chí cả cánh tay. Nếu không được điều trị, mụn trứng cá cũng có thể dẫn đến tăng sắc tố hoặc sẹo mụn kéo dài và khiến bạn tự ti hơn. Di truyền, thay đổi nội tiết tố, thiếu ngủ và căng thẳng đều là những yếu tố góp phần gây ra mụn trứng cá.

Tuy nhiên hiện nay có rất nhiều phương pháp điều trị sẹo mụn an toàn. Dưới đây là các biện pháp khắc phục mụn trứng cá sẹo mụn tại nhà mà bạn có thể tham khảo.

Mụn trứng cá là gì?

Mụn trứng cá là thuật ngữ chỉ một nhóm các tình trạng da gây ra mụn trứng cá. Mụn trứng cá thường được phân thành hai loại chính: mụn không viêm và mụn viêm. Mụn trứng cá cũng được phân loại là mụn trứng cá nhẹ, trung bình hoặc nặng, hoặc đôi khi được xếp vào loại mụn trứng cá cấp độ I, II, III hoặc IV.

Các loại mụn chính bao gồm:

• Mụn trứng cá không viêm đặc trưng bởi mụn đầu trắng và mụn đầu đen, nhưng không phải u nang/nốt sần.
• Mụn viêm thường do nhiễm trùng nhỏ do vi khuẩn P. Acnes  gây ra.
• Mụn bọc, mụn mủ là những loại mụn trứng cá nghiêm trọng hình thành các nốt mụn sâu bên dưới bề mặt da, dẫn đến các u nang và nốt sần lớn, bị viêm xuất hiện trên da, có mủ bên trong.
• Trứng cá sét đánh (Acne fulminans) một dạng mụn viêm nghiêm trọng thường ảnh hưởng đến nam giới vị thành niên hay xuất hiện ở vùng hàm, ngực và lưng.
• Mụn trứng cá kích thích- được kích hoạt bởi áp lực, nhiệt và ma sát quá mức. Thường ảnh hưởng đến các vận động viên, gây ra các vết sưng nhỏ và một số tổn thương bị viêm.

Phân loại mụn trứng cá phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng:

• Độ I: gây ra mụn đầu trắng nhẹ, mụn đầu đen và mụn nhỏ không bị viêm.
• Độ II: Mụn trứng cá vừa phải gây ra mụn mủ và sẩn thường xuyên.
• Độ III: số lượng viêm nhiễm lớn, nhiều sẩn và mụn mủ, và một số nốt sần.
• Độ IV: dạng nghiêm trọng nhất của mụn trứng cá, gây ra nhiều nốt sần, u nang, mụn mủ và sẩn thường xuất hiện trên mặt, lưng, ngực, cổ và mông.

Triệu chứng

Các triệu chứng mụn sẽ phụ thuộc vào loại mụn cụ thể mắc phải và nguyên nhân cơ bản gây kích ứng/viêm da, bao gồm:

• Mụn đầu đen, hoặc chấm đen nhỏ trên da, thường quanh mũi, trán hoặc cằm. Chúng còn được gọi là các “nút dầu” và là kết quả của bã nhờn và da chết bụi bẩn bị mắc kẹt bên trong nang trứng.
• Mụn đầu trắng, có thể hình thành khi mủ tích tụ dưới da và tạo thành “đầu” do các nang bị bít tắc bởi bã nhờn và tế bào da chết.
• Sẩn và mụn mủ (mụn nhọt) gây ra những vết sưng nhỏ hoặc vừa trên da, có hình tròn, màu đỏ và không phải lúc nào cũng có “đầu” có thể nhìn thấy được. Chúng được gây ra bởi các loại mụn trứng cá “vừa phải” và không nghiêm trọng như mụn bọc u nang nốt sần.
• U nang hoặc nốt sần, là những mụn nhọt nghiêm trọng bị nhiễm trùng và gây đau. Chúng có thể hình thành bên trong các lớp sâu hơn của da, có thể sưng hoặc mềm và mất nhiều thời gian hơn để chữa lành sau đó là mụn sẩn và mụn mủ.
• Đốm đen trên da (tăng sắc tố da).
• Các vết sẹo, thường để lại từ các nốt sần hoặc u nang, đặc biệt nếu chúng đã bị nặn hoặc khi mụn bị vỡ.
• Tăng nhạy cảm trên da với nhiệt, mồ hôi và ánh sáng mặt trời.
• Gây tự ti, lo lắng và trầm cảm.

Đọc thêm bài viết: Chế độ ăn ngừa mụn trứng cá

Nguyên nhân

Các nguyên nhân chính gây ra mụn trứng cá bao gồm:

• Lỗ chân lông bị tắc do dầu thừa và tế bào da chết. Bã nhờn được giải phóng vào nang lông có thể bị mắc kẹt bên dưới bề mặt da và làm tắc nghẽn lỗ chân lông.
• Vi khuẩn
• Mất cân bằng nội tiết tố. Ví dụ, khi nội tiết tố androgen tăng khiến da tăng tiết dầu. Điều này thường xảy ra ở thanh thiếu niên và thanh niên bị mụn trứng cá, đặc biệt là phụ nữ trước kì kinh nguyệt và những người có kinh nguyệt không đều, mang thai, mãn kinh sớm và các tình trạng rối loạn nội tiết tố khác như hội chứng buồng trứng đa nang.
• Chế độ ăn uống nghèo nàn, chẳng hạn như nhiều ngũ cốc tinh chế, đường và chất béo không lành mạnh.
• Căng thẳng stress và các vấn đề liên quan như rối loạn tâm thần như trầm cảm và lo lắng.
• Sử dụng một số loại thuốc như corticosteroid, androgen, thuốc tránh thai và lithium.
• Thiếu ngủ
• Da bị ma sát, kích ứng da, chẳng hạn như từ dụng cụ thể thao và ba lô có thể dẫn đến nổi mụn ở cằm, trán, quai hàm và lưng.
• Do di truyền
• Hút thuốc và các nguyên nhân gây viêm khác

Từng được cho là xuất hiện thường xuyên nhất trong những năm tuổi thiếu niên, mụn trứng cá hiện đang ảnh hưởng đến hàng triệu phụ nữ trưởng thành, nhiều người trong số họ chưa từng gặp vấn đề về mụn trứng cá trong quá khứ. Nghiên cứu cho thấy tình trạng thiếu ngủ, căng thẳng và các khía cạnh khác của “cuộc sống hiện đại” có liên quan đến mụn trứng cá ở phụ nữ trưởng thành.

Phương pháp điều trị mụn

Bác sĩ da liễu có thể kê đơn thuốc để điều trị mụn trứng cá, bao gồm gel, kem dưỡng da, sữa rửa mặt và thậm chí cả thuốc kháng sinh. Nhưng đôi khi các hóa chất mạnh được sử dụng trong các sản phẩm trị mụn kê đơn và không kê đơn có thể gây kích ứng thêm cho làn da vốn đã nhạy cảm hoặc bị viêm. Nói cách khác, hãy chú ý đến cách mỗi phương pháp điều trị có thể ảnh hưởng đến làn da của bạn.

Trong khi đó, hãy xem xét một số phương pháp điều trị mụn trứng cá hứa hẹn hơn trong những năm gần đây:

1. Lăn kim

Đây là một phương pháp điều trị da xâm lấn tối thiểu để tăng cường collagen trong da và là cách tự nhiên để cải thiện sẹo mụn, miễn là mụn không hoạt động. Một nghiên cứu năm 2009  đã xem xét tác động của nhiều phương pháp điều trị bằng lăn kim đối với 37 bệnh nhân bị sẹo trên mặt do mụn trứng cá. Hơn 80 % bệnh nhân đánh giá phương pháp điều trị lăn kim rất tốt trên thang điểm 10. Không có tác dụng phụ đáng kể nào được ghi nhận đối với bất kỳ bệnh nhân nào.

2. Lột da hóa học

Lột da hóa học là một quy trình tái tạo bề mặt da sử dụng dung dịch gồm nhiều loại hóa chất khác nhau được bôi lên da. Các giải pháp lột da hóa học khiến lớp trên cùng của da bong ra để hy vọng làm mịn bề mặt da và mang lại các lợi ích khác như làm mờ nếp nhăn và sẹo mụn. Người ta tiến hành làm thông thoáng lỗ chân lông, loại bỏ mụn đầu đen và lắng đọng các thành phần giúp làm mờ vết thâm sau mụn. Lột da sâu có thể được sử dụng để loại bỏ các khối u tiền ung thư, sẹo sâu hoặc nếp nhăn, sẹo mụn nghiêm trọng và các đốm đồi mồi cứng đầu.

Axit salicylic và axit lactic thường được sử dụng để lột da nhằm làm sạch mụn trứng cá, trong khi các axit như axit trichloroacetic có thể được sử dụng để làm mờ sẹo. Tuy nhiên lột da và các phương pháp điều trị mụn trứng cá khác có thể làm tăng độ nhạy cảm với ánh sáng, vì vậy bạn cần bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời.

3. Mài da vi điểm

Mài da vi điểm - Microdermabrasion là một phương pháp tẩy tế bào chết. Một thiết bị cầm tay được sử dụng để “loại bỏ” các tế bào da chết để nhường chỗ cho các tế bào khỏe mạnh hơn. Nó phù hợp hơn với sẹo nhẹ hơn là sẹo sâu, vì nó không hoạt động vượt ra ngoài lớp da đầu tiên. Quy trình không xâm lấn này đã được chứng minh là có tác dụng thúc đẩy trẻ hóa da, tăng độ dày của tế bào và tăng cường tổng hợp collagen, cải thiện sẹo mụn, đồi mồi, nếp nhăn và giúp thúc đẩy làm đều màu da và thu nhỏ lỗ chân lông.

4. Dermaplaning – cạo lông mặt

Đây là một dạng mài da, là một phương pháp điều trị tẩy tế bào chết do bác sĩ da liễu thực hiện bằng cách cạo nhẹ lớp trên cùng của da bằng dao phẫu thuật sạch. Nó có thể giúp giảm nếp nhăn, vết chân chim, sắc tố và sẹo - đồng thời kích thích quá trình tái tạo trẻ hóa da.

Ngoài ra, bằng cách loại bỏ các tế bào da chết khỏi da, cạo lông mặt có thể làm giảm lỗ chân lông bị tắc và nổi mụn do vi khuẩn bị mắc kẹt. Một lợi ích khác của các phương pháp điều trị này là khả năng giảm sự xuất hiện của các vết sẹo sau mụn và các đốm đen. Tuy nhiên lưu ý rằng những người bị mụn nang hoặc mụn trứng cá đang hoạt động nên tránh Dermaplaning vì nó có thể gây kích ứng và chảy máu.

5. Axit azelaic

Axit azelaic là một axit tự nhiên được gọi là axit dicarboxylic. Nó được thoa lên da vì khả năng giúp cải thiện tông màu và kết cấu da, điều trị mụn trứng cá và bệnh hồng ban. Axit này được tìm thấy trong các loại ngũ cốc như lúa mạch, lúa mì và lúa mạch đen - ngoài ra, nó cũng có thể được tạo ra trong phòng thí nghiệm từ men và có trong các sản phẩm chăm sóc da.

Axit salicylic và axit azelaic có một số điểm chung nhất định, có thể giúp ngăn ngừa mụn, nhưng axit azelaic còn mạnh hơn trong việc giảm chứng tăng sắc tố, bệnh hồng ban và các vấn đề khác liên quan đến viêm da.

Các sản phẩm có chứa Axit azelaic có thể giúp làm mờ các vết thâm trên da theo nhiều cách, tiêu diệt vi khuẩn (chẳng hạn như Proprionibacterium acnes  và  Staphylococcus cholermidis ) làm tắc nghẽn lỗ chân lông và giảm viêm. Tác dụng chống viêm của Axit azelaic làm cho nó trở thành một lựa chọn tốt cho những người đang đối phó với mụn trứng cá sâu, mụn bọc hoặc nhiều vết sưng đỏ, vì nó có thể giúp làm mờ các vết thâm, đỏ và đau.

Một số người cũng sử dụng axit azelaic để giúp ngăn ngừa và làm mờ các vết sẹo do mụn trứng cá. Có bằng chứng cho thấy nó có thể giúp cải thiện quá trình tái tạo tế bào và chữa lành da nhanh hơn, giúp da đều màu hơn sau khi vết thâm được chữa lành.

6. Axit salicylic

Axit salicylic đứng đầu trong danh sách các thành phần trị mụn của nhiều bác sĩ da liễu. Axit salicylic có nguồn gốc từ vỏ cây liễu, loại cây này có một số tác dụng làm dịu da. Axit salicylic cũng là một hoạt chất phổ biến trong một số loại kem trị mụn giúp loại bỏ các tế bào dư thừa bẫy bã nhờn và vi khuẩn bên trong lỗ chân lông.

Ngoài ra axit salicylic là một trong những thành phần tốt nhất trong việc loại bỏ tế bào da chết và làm mịn da, đây là một loại thuốc tiêu sừng, có khả năng cải thiện kết cấu da bằng cách tẩy tế bào chết ở cả lớp bên trong và bên ngoài của da, làm giảm sự không đồng đều về màu da và khuyến khích quá trình tái tạo tế bào da.

Vì Axit salicylic cũng có thể gây mẩn đỏ và khô da, đặc biệt là trên da nhạy cảm, nên hãy bắt đầu với sản phẩm có chứa 0,5% đến 3% axit salicylic.

Đọc thêm bài viết: 4 loại vitamin tốt nhất cho làn da của bạn

7. Tretinoin

Tretinoin là một trong những dẫn xuất retinol/retinoid mạnh nhất được sử dụng tại chỗ cho các tình trạng da như mụn dai dẳng và tổn thương do ánh nắng mặt trời. Dạng vitamin A này có tác dụng kích thích quá trình tái tạo tế bào, thúc đẩy quá trình mở lỗ chân lông và loại bỏ vi khuẩn gây ra mụn.

Tretinoin nổi tiếng với khả năng cải thiện tình trạng mụn dai dẳng. Các nghiên cứu cho thấy rằng Tretinoin có thể làm giảm các tổn thương có thể nhìn thấy và ức chế sự phát triển của các tổn thương mới. Tretinoin cũng ngăn chặn một số con đường gây viêm kích hoạt mụn trứng cá, thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào da và giúp kiểm soát quá trình sản xuất bã nhờn. Khi phân tích hình ảnh trước và sau khi sử dụng tretinoin, các nhà nghiên cứu nhận thấy các tổn thương do mụn giảm sau 12 tuần điều trị.

8. Bakuchiol

Bakuchiol là một chất chiết xuất từ ​​lá và hạt của cây babchi, thường được sử dụng trong y học ấn độ và y học cổ truyền Trung Quốc. Bakuchiol được biết đến là một giải pháp thay thế nhẹ nhàng hơn retinol nhưng có nhiều lợi ích tương tự. Mặc dù retinol đôi khi có thể gây mẩn đỏ, nóng rát và châm chích, nhưng các nghiên cứu  cho  thấy bakuchiol nguyên chất có thể cải thiện mụn trứng cá, nám, lão hóa do ánh nắng và tăng sắc tố da mà không có tác dụng phụ.

Một nghiên cứu cho thấy rằng một phức hợp chứa bakuchiol, bạch quả và mannitol có thể cải thiện hiệu quả của adapalene, một dẫn xuất vitamin A, trong điều trị mụn trứng cá. Một nghiên cứu thí điểm lưu ý rằng bakuchiol làm giảm mụn trứng cá khoảng 57%, trong khi  axit salicylic làm giảm mụn trứng cá tới 48%. Khi hai thành phần được sử dụng cùng nhau, chúng làm giảm các tổn thương và viêm do mụn trứng cá lên đến 70%.

9. Benzoyl peroxide

Benzoyl peroxide là một phương pháp điều trị kháng khuẩn tại chỗ thường được sử dụng để điều trị mụn trứng cá. Benzoyl peroxide được bán không cần kê đơn với nhiều nồng độ khác nhau, vì vậy bạn không cần đến bác sĩ da liễu để bắt đầu sử dụng. Benzoyl peroxide cũng có sẵn theo toa ở dạng cô đặc hơn và đôi khi được kết hợp với các phương pháp điều trị khác như thuốc kháng sinh hoặc retinoids.

Benzoyl peroxide giúp tiêu diệt vi khuẩn trong lỗ chân lông, giúp ngăn ngừa tắc nghẽn lỗ chân lông. Điều này có thể làm giảm nhiễm trùng, đỏ và viêm, nhưng đôi khi gây ra các phản ứng tiêu cực như khô, rát và bong tróc. Bạn nên bắt đầu với nồng độ thấp hơn để kiểm tra phản ứng của bạn, chẳng hạn như kem dưỡng da có 2,5% benzoyl peroxide.

10. Axit alpha hydroxy

Axit alpha hydroxy là một nhóm axit có nguồn gốc từ thực vật và động vật. Chúng được sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc da vì đặc tính chống lão hóa. Nghiên cứu chỉ ra rằng chúng rất hữu ích trong việc cải thiện mụn trứng cá, sẹo, tăng sắc tố và nám.

Các axit alpha hydroxy này giúp tẩy tế bào chết cho da, tăng cường collagen và cũng có tác dụng loại bỏ bụi bẩn và mảnh vụn tích tụ có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông. Nghiên cứu cho thấy dung dịch axit glycolic và axit lactic 4% giúp cải thiện đáng kể mụn đầu trắng và mụn đầu đen.

11. Thuốc kháng sinh

Các bác sĩ da liễu đôi khi kê toa thuốc kháng sinh để giúp giảm lượng vi khuẩn bị mắc kẹt bên trong lỗ chân lông. Các loại kháng sinh được kê đơn để điều trị mụn trứng cá bao gồm clindamycin, doxycycline, erythromycin và tetracycline. Tuy nhiên bạn không nên lạm dụng quá nhiều thuốc kháng sinh.

12. Liệu pháp ánh sáng xanh

Ánh sáng xanh được sử dụng phổ biến hơn ở nhà từ các thiết bị phát sáng, đặc biệt là để điều trị mụn trứng cá. Người ta phát hiện ra rằng ánh sáng xanh khi được chiếu vào tuyến bã nhờn (dầu) trên da và có thể giúp tiêu diệt porphyrin - hợp chất bên trong vi khuẩn mụn trứng cá.

Biện pháp khắc phục sẹo do mụn tại nhà

Làn da của mỗi người là khác nhau, vì vậy hãy nhớ rằng điều trị sẹo mụn hiệu quả tại nhà đòi hỏi một phương pháp đa ngành. Các biện pháp khắc phục mụn trứng cá tại nhà được mô tả dưới đây có thể được sử dụng kết hợp với các phương pháp điều trị ở trên để mang lại kết quả tốt nhất cho sẹo mụn.

Tuy nhiên, hãy nhớ rằng trong khi bạn điều trị mụn trứng cá, điều rất quan trọng là phải tránh những sai lầm lớn nhất có thể làm cho kích ứng da hoặc sẹo trở nên tồi tệ hơn:

• Làm sạch quá mức với hóa chất mạnh và chất tẩy rửa
• Chỉ chăm sóc da tại chỗ để chống lại mụn trứng cá mà quên các biện pháp toàn thân khác
• Không cho da cơ hội thích nghi với cách chăm sóc mới
• Không uống đủ nước cấp ẩm tốt cho da
• Không trị mụn đúng cách

Chìa khóa để giữ cho làn da của bạn sạch sẽ:

• Rửa mặt bằng chất tẩy rửa nhẹ nhàng, như các sản phẩm sữa rửa mặt có men vi sinh, hai lần mỗi ngày.
• Thoa kem dưỡng ẩm dịu nhẹ không chứa hương liệu và hóa chất lên da.
• Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời một cách vừa phải, tránh để bị bỏng da
• Loại bỏ tất cả lớp trang điểm trước khi đi ngủ.
• Cân nhắc sử dụng toner - chẳng hạn như toner giấm táo tự làm - để khôi phục độ pH tự nhiên của da.
• Sử dụng mặt nạ đất sét hàng tuần hay một số loại tinh dầu có tác dụng hỗ trợ chữa lành da.
• Giặt vỏ gối thường xuyên.
• Hạn chế trang điểm và tẩy trang đúng cách để tránh làm tắc nghẽn lỗ chân lông.

Nếu bạn muốn có một làn da đẹp nhờ các phương pháp tự nhiên, trong đó đơn giản nhất là qua chế độ dinh dưỡng thì hãy tới Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM trực thuộc Viện Y học ứng dụng Việt Nam để được tư vấn cùng các chuyên gia dinh dưỡng đầu ngành. Liên hệ đặt lịch TẠI ĐÂY hoặc qua Hotline 0935183939 hoặc 02436335678.