Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Giải tỏa xáo trộn tâm lý cho trẻ có người thân bệnh nặng

Giúp trẻ giải tỏa những xáo trộn tâm lý khi người thân ốm nặng là trách nhiệm mới mẻ với nhiều bậc phụ huynh.

Khi một đứa trẻ trong gia đình đổ bệnh, mọi sự chú ý đổ dồn vào đó. Nếu con phải nằm viện lâu hay điều trị gấp rút, cha mẹ sẽ chẳng còn mấy thời gian hay tâm trí cho anh chị em của bé ở nhà. Đừng quên rằng những đứa con này cũng rất cần sự quan tâm của bạn. 

Cảm giác lạc lõng, bị bỏ rơi

Khi trong gia đình có trẻ ốm nặng, các anh chị em còn lại thường cảm thấy hẫng hụt vì không được quan tâm. Để những đứa trẻ này thấy mình vẫn có ích và là thành viên không thể thiếu của gia đình, cha mẹ cần: 

Nhờ con giúp việc nhà và hỗ trợ trong bệnh viện: Điều này không có nghĩa bạn sẽ yêu cầu con làm thay mọi việc của bố mẹ. Nhiệm vụ được giao phải đơn giản, phù hợp lứa tuổi, là những công việc thường nhật trong gia đình.

Trả lời các câu hỏi của con: Dù cha mẹ có cố công che giấu sự thật, sớm hay muộn trẻ cũng nhận ra chuyện bất thường và đặt nhiều câu hỏi. Lảng tránh không trả lời chỉ khiến con càng cảm thấy bị bỏ rơi. Bé muốn mọi người coi trọng câu hỏi của mình. Hãy chọn thông tin phù hợp với lứa tuổi, trả lời cụ thể, thấu đáo nhưng không cần giải thích nhiều hơn những gì con hỏi.

Xem trọng mối quan hệ giữa các con với nhau: Khi gia đình buồn phiền vì mất đi một người con, anh chị em của chúng phần nào cảm thấy bất công. Dường như chỉ nỗi buồn của bố mẹ là đáng kể, trong khi tình cảm sâu nặng mà chúng dành cho người đã mất không được nhìn nhận đúng mức. Để khắc phục, cha mẹ nên dặn các con giữ lại một vài kỷ vật mà chúng yêu thích về người đã đi xa.

Mặc cảm tội lỗi

Cảm giác bị bỏ rơi ươm mầm cho sự ghen tị. Một số trẻ thậm chí còn mong anh chị hoặc em mình chết cho rồi. Nhưng nếu sức khỏe của người bệnh không cải thiện hoặc xấu đi, đứa trẻ lại cảm thấy có lỗi và nhận về mình trách nhiệm gây ra chuyện này. 

Trẻ từ 3-6 tuổi đặc biệt nhạy cảm. Được các chuyên gia tâm lý mệnh danh là người ‘huyễn tưởng’, trẻ ở độ tuổi này tin rằng ý nghĩ của mình có thể mang lại điều tốt hay điều xấu cho người khác. Trẻ ‘huyễn tưởng’ từng ghen tị hoặc ước ao về cái chết của anh/chị/em mình có thể bị dằn vặt nếu sức khỏe người bệnh không cải thiện. Với bé, bệnh tật của người thân có thể là sự trừng phạt cho một lỗi lầm do mình mắc phải. Bé có thể nghĩ ‘Hôm qua mình lấy trộm đồ chơi của anh nên hôm nay anh ốm nặng hơn. Lỗi tại mình’. 

Để loại bỏ sự ghen tị và mặc cảm tội lỗi, cha mẹ cần giúp trẻ cảm thấy mình là người cần thiết, được yêu thương, khiến trẻ yên lòng rằng những cảm xúc này là hoàn toàn bình thường. Cha mẹ cần nói rõ với các con, đặc biệt là trẻ ‘huyễn tưởng’, rằng chúng hoàn toàn không có lỗi với bệnh tình của người thân. 

Muốn mọi thứ trở lại bình thường

Phần lớn trẻ chỉ muốn mọi chuyện sớm trở lại bình thường. Cha mẹ cần cố gắng duy trì một thời gian biểu ổn định về giờ học, giờ ăn, giờ ngủ… cho con. Đừng ngại nhờ người thân hay bạn bè giúp đỡ.

Khi nhất định phải đưa trẻ ra khỏi vùng an toàn, chẳng hạn để tới thăm anh chị hoặc em bị ốm nặng ở bệnh viện, bạn nên tạo điều kiện để con rời khỏi phòng bệnh khi muốn. Cũng tương tự như vậy, tại đám tang của người thân, trẻ cần được đưa ra ngoài ngay khi chúng yêu cầu.

Cha mẹ có thể cảm thấy tổn thương khi con muốn rời giường bệnh hay lễ tang của anh chị hay em mình, nhưng đây là một phản ứng bình thường, không hàm ý sự vô cảm của trẻ. Khác với người lớn, trẻ em không đủ khả năng ngay lập tức thẩm thấu những đau đớn đến dồn dập. Chúng chưa hiểu các quy tắc ứng xử mà kinh nghiệm cuộc đời mang lại. Khi đối mặt với hiện thực, trẻ muốn quay trở lại nhịp sống bình thường.

Điều tương tự cũng có thể xảy ra khi cha mẹ muốn nói chuyện nghiêm túc với con. Chẳng hạn, sau khi nghe bố mẹ giải thích căn bệnh mà anh chị hay em mình mắc phải, trẻ có thể đòi quay lại trò chơi đang bỏ dở. Điều này không có nghĩa con bỏ ngoài tai những lời của bạn. Hãy tôn trọng yêu cầu của trẻ và tham gia trò chơi nếu con yêu cầu. 

Hành vi điển hình của trẻ có anh chị em ốm nặng

Những xáo trộn về cảm xúc trong thời gian người thân ốm nặng có thể khiến bé cảm thấy vô cùng bất an. Cha mẹ nên coi các hành vi dưới đây là biểu hiện trẻ gặp khó khăn lớn về tâm lý và cần được quan tâm thích đáng. Hãy trao đổi với giáo viên về hoàn cảnh của con để thầy cô kịp thời phát hiện và hiểu thấu dấu hiệu bất an của trẻ.  

Ở mọi lứa tuổi:

Trẻ ở lứa tuổi nào cũng có thể tái diễn những hành vi trước đây, ví dụ: đái dầm, mút tay hoặc đòi ngủ cùng bố mẹ.

6-9 tuổi

Gặp ác mộng

Chơi trò chơi bạo lực

Hung hăng

Đóng vai trẻ ốm hoặc người đã mất trong gia đình

Bối rối về ngôi thứ hiện tại của mình, chẳng hạn “ Giờ mình là anh cả hay vẫn là anh hai?”

9-12 tuổi

Học kém hoặc gây rối ở trường

Thái độ hung hăng

Trốn tránh các hoạt động thường ngày

Tăng hoặc giảm cân đột ngột, rối loạn hành vi ăn uống

Nghĩ đến việc tự tử.

Tuổi thiếu niên

Giận dữ

Dằn vặt

Tăng hoặc giảm cân và rối loạn hành vi ăn uống

Lạm dụng chất kích thích

Chống đối cha mẹ, cố tách mình khỏi gia đình trong khi cha mẹ tìm cách gần gũi.

Nghĩ đến việc tự tử.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 6 phương pháp trị chứng khóc dạ đề - Hội chứng Colic ở trẻ

BS Trần Thu Thủy - Theo Bệnh viện Nhi TW
Bình luận
Tin mới
  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

  • 08/07/2025

    Điểm danh 5 loại dầu thực vật mang lại lợi ích sức khỏe tuyệt vời

    Chất béo thường bị hiểu lầm là “kẻ thù” của sức khỏe, đặc biệt là đối với tim mạch và cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả chất béo đều có hại. Ngược lại, một số loại chất béo tốt lại đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì năng lượng, hấp thụ vitamin và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Trong đó, dầu ăn có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè... không chỉ mang lại hương vị phong phú cho món ăn mà còn cung cấp các acid béo có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch.

  • 07/07/2025

    Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý cảm nắng nhanh chóng

    Mùa hè với những ngày nắng gay gắt không chỉ mang đến niềm vui của những chuyến đi chơi mà còn ẩn chứa nguy cơ sức khỏe mà ít ai để ý: cảm nắng. Đây là một tình trạng nghiêm trọng xảy ra khi cơ thể không thể tự điều hòa nhiệt độ trong môi trường nóng bức, dẫn đến những hậu quả khôn lường nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

  • 07/07/2025

    8 thực phẩm nên tránh để bảo vệ gan khỏe mạnh

    Gan đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể. Lựa chọn đúng loại thực phẩm cũng như tránh những chất có hại góp phần bảo vệ chức năng gan khỏe mạnh.

  • 07/07/2025

    Liệu bạn có đang lo lắng về hiệu suất tình dục?

    Tình dục được cho là một hoạt động thú vị, nhưng thật khó để vui vẻ nếu bạn liên tục lo lắng về việc mình đang làm tốt như thế nào. Nếu bạn muốn làm cho cuộc sống tình yêu của mình trở nên hấp dẫn trở lại, hãy tìm hiểu lý do tại sao bạn có thể bị lo lắng về hiệu suất tình dục và nhận một số mẹo để giúp bạn thoải mái.

Xem thêm