Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Chứng thoát vị màng tủy – tủy sống ở trẻ em

Nứt đốt sống là một khuyết tật của ống thần kinh (neural tube defect - NTD). Thuật ngữ này mô tả gai xương bị hở hay cột sống có phần không kín hoàn toàn. Hình thức nghiêm trọng nhất của nứt đốt sống có thể bao gồm cơ suy yếu hoặc liệt ở phần hở, mất cảm giác dưới phần hở và mất khả năng kiểm soát bàng quang và đại tràng. Trong đó, thoát vị màng tủy – tủy sống là dạng phổ biến nhất của dị tật này.

Thoát vị màng tủy  -  tủy sống là gì?

Thoát vị màng tủy – tủy sống là một dạng của dị tật nứt đốt sống. Nứt đốt sống là một khuyết tật ống thần kinh bẩm sinh trong đó một vài đốt xương cột sống không khép kín làm lộ tủy sống, màng và dịch não tủy dưới dạng một "túi thần kinh" mềm sẫm màu, nổi lên ở trên lưng dọc theo cột sống.

Dị tật nứt đốt sống có 3 dạng:

  • Tật nứt đốt sống ẩn (spina bifida occulta)
  • Thoát vị màng não (meningoceles)
  • Thoát vị màng tủy – tủy sống (meningomyelocele)

Trong số 3 dạng này, thoát vị màng tủy – tủy sống là dạng phổ biến nhất.

Các triệu chứng của thoát vị màng tủy – tủy sống

Trẻ mắc hội chứng này khi sinh ra sẽ có tủy sống lộ ra ngoài. Một túi thần kinh ở phần lưng giữa tới lưng dưới có thể bao phủ phần cột sống lộ ra.

Các triệu chứng cụ thể và mức độ nghiêm trọng của bệnh phụ thuộc vào từng trường hợp. Thoát vị màng tủy – tủy sống thường là một căn bệnh nghiêm trọng do tủy sống không được phát triển hoàn chỉnh.

Bất thường về tủy sống thường gây nên những vấn đề về chức năng của chân, bàng quang và ruột. Một số trẻ có thể bị mất khả năng kiểm soát việc đi tiểu tiện, đại tiện. Chân của trẻ có thể bị tê liệt hay mất cảm giác một phần hoặc hoàn toàn. Một vài trường hợp khác, các phần cơ thể này chỉ bị ảnh hưởng mức độ nhẹ.

Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

  • Dị tật bên ngoài
  • Tràn dịch não (sự tích tụ các dịch lỏng trong hộp sọ dẫn tới sưng phồng não)
  • Dị dạng Chiari loại II (dị tật ở phần não bộ kiểm soát chức năng giữ thăng bằng)

Do tủy sống bị lộ ra ngoài, trẻ bị thoát vị não tủy – tủy sống cũng thường có nguy cơ cao bị mắc viêm màng não do vi khuẩn.

Nguyên nhân gây thoát vị màng tủy – tủy sống

Hiện tại vẫn chưa biết cơ chế chính xác gây ra hội chứng này. Nguyên nhân có thể là do bổ sung thiếu acid folic trước và trong khi mang thai đã làm rối loạn sự phát triển của tủy sống. Bệnh này có thể một phần là do gien. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp yếu tố gia đình không có liên quan.

Chẩn đoán

Thoát vị màng tủy – tủy sống thường được chẩn đoán trước sinh trong 3 tháng giữa thai kỳ bằng một xét nghiệm gọi là Quad test (Quad test là xét nghiệm nhằm kiểm tra 4 yếu tố từ máu của người mẹ bao gồm: AFP, hCG, Estriol và Inhibin-A.) Xét nghiệm này có thể phát hiện một số căn bệnh bẩm sinh trong đó có thoát vị màng tủy – tủy sống, hội chứng Down và các bệnh khác ở trẻ em. Hầu hết phụ nữ mang thai mà thai nhi bị mắc dị tật nứt đốt sống đều có nồng độ maternal alpha fetoprotein (AFP) tăng cao.

Nếu xét nghiệm sàng lọc này cho kết quả dương tính, bác sỹ sẽ chỉ định siêu âm hoặc chọc dò dịch ối để xác nhận chẩn đoán.

Điều trị

Bệnh này thường được chẩn đoán vào giai đoạn sớm của thai kỳ. Một số phụ nữ sẽ lựa chọn đình chỉ thai nghén.

Nếu không, trẻ sẽ cần được điều trị sau khi sinh ra. Việc phẫu thuật có thể giúp bảo vệ trẻ khỏi các bệnh nhiễm trùng như viêm màng não. Bác sỹ có thể kê kháng sinh để phòng nhiễm trùng cho trẻ.

Nếu trẻ bị mắc não úng thủy, trẻ sẽ được phẫu thuật đưa một ống vào não để dẫn lưu phần dịch thừa ra ngoài và giảm áp lực cho não.

Ngoài ra, nếu trẻ không thể kiểm soát việc tiểu tiện, trẻ sẽ cần sử dụng một ống thông đường tiểu để dẫn nước tiểu ra ngoài.

Do căn bệnh này có thể ảnh hưởng đến phần chi dưới của trẻ, trẻ có thể cần phải đeo những thanh chống là những thiết bị hỗ trợ cho chân hoặc các phần chính của cơ thể.

Trong hầu hết các trường hợp, việc điều trị cho trẻ thường phải kéo dài suốt đời. Trẻ sẽ cần phải gặp bác sỹ thường xuyên để xem có gặp phải vấn đề sức khỏe nào khác hay không. Thậm chí, một số trẻ sẽ phải dùng xe lăn suốt đời.

Tiên lượng điều trị

Các phương pháp điều trị hiện đại đã giúp kéo dài cuộc sống cho những người mắc dị tật nứt đốt sống. Đại học Northern Carolina ước tính khoảng 90% những người mắc phải căn bệnh này có thể sống tới khi trưởng thành. Việc điều trị đang ngày càng được cải tiến.

Trẻ mắc dị tật nứt đốt sống thường cần phải phẫu thuật nhiều lần để điều chỉnh những bất thường về mặt thể chất khi sinh ra. Trẻ thường tử vong do những dị tật bẩm sinh này hoặc là do biến chứng từ các cuộc phẫu thuật.

Phòng ngừa hội chứng thoát vị màng tủy – tủy sống

Dị tật nứt đốt sống và các dị tật ống thần kinh khác được cho là có liên quan tới nồng độ thấp của acid folic trong thai kỳ. Do vậy, việc bổ sung các viên chứa acid folic là vô cùng quan trọng đối với phụ nữ có thai. Acid folic và vitamin B rất cần thiết đối với sự phát triển của các tế bào hồng cầu và cho sức khỏe nói chung, nhất là trong thai kỳ. Phụ nữ nên bổ sung đủ acid folic ngay cả trước khi mang thai. 

Bình luận
Tin mới
  • 02/09/2025

    3 nhóm người nên ăn quả na

    Na là một loại trái cây thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Ăn na đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mọi người và cho một số nhóm người nhất định.

  • 02/09/2025

    Chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi: mùa Vu Lan ý nghĩa

    Mùa Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo bằng cách quan tâm chăm sóc sức khỏe của ông bà, cha mẹ. Khi lớn tuổi, người cao tuổi dễ gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc chăm sóc dinh dưỡng, khuyến khích vận động, quan tâm sức khỏe tinh thần và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cha mẹ sống khỏe mạnh và tận hưởng trọn vẹn những mùa Vu Lan bên gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn các phương pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách khoa học.

  • 01/09/2025

    Giá trị dinh dưỡng và 5 lợi ích sức khỏe bất ngờ từ hạt sen

    Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.

  • 01/09/2025

    An toàn du lịch lễ 2/9: Mẹo vui chơi khỏe mạnh

    Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.

  • 31/08/2025

    Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu

    Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.

  • 31/08/2025

    Ảnh hưởng của mùa mưa tới hệ hô hấp

    Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn

  • 30/08/2025

    Cảnh giác sốt xuất huyết và tay chân miệng vào mùa mưa

    Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.

  • 30/08/2025

    5 lợi ích sức khỏe tuyệt vời của giá đỗ ít người biết

    Giá đỗ được biết đến là loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, chất xơ tốt cho sức khỏe. Thường xuyên ăn giá đỗ không chỉ có ích cho sức khỏe mà còn hỗ trợ phòng ngừa một số loại ung thư.

Xem thêm