Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Chứng thoát vị màng tủy – tủy sống ở trẻ em

Nứt đốt sống là một khuyết tật của ống thần kinh (neural tube defect - NTD). Thuật ngữ này mô tả gai xương bị hở hay cột sống có phần không kín hoàn toàn. Hình thức nghiêm trọng nhất của nứt đốt sống có thể bao gồm cơ suy yếu hoặc liệt ở phần hở, mất cảm giác dưới phần hở và mất khả năng kiểm soát bàng quang và đại tràng. Trong đó, thoát vị màng tủy – tủy sống là dạng phổ biến nhất của dị tật này.

Thoát vị màng tủy  -  tủy sống là gì?

Thoát vị màng tủy – tủy sống là một dạng của dị tật nứt đốt sống. Nứt đốt sống là một khuyết tật ống thần kinh bẩm sinh trong đó một vài đốt xương cột sống không khép kín làm lộ tủy sống, màng và dịch não tủy dưới dạng một "túi thần kinh" mềm sẫm màu, nổi lên ở trên lưng dọc theo cột sống.

Dị tật nứt đốt sống có 3 dạng:

  • Tật nứt đốt sống ẩn (spina bifida occulta)
  • Thoát vị màng não (meningoceles)
  • Thoát vị màng tủy – tủy sống (meningomyelocele)

Trong số 3 dạng này, thoát vị màng tủy – tủy sống là dạng phổ biến nhất.

Các triệu chứng của thoát vị màng tủy – tủy sống

Trẻ mắc hội chứng này khi sinh ra sẽ có tủy sống lộ ra ngoài. Một túi thần kinh ở phần lưng giữa tới lưng dưới có thể bao phủ phần cột sống lộ ra.

Các triệu chứng cụ thể và mức độ nghiêm trọng của bệnh phụ thuộc vào từng trường hợp. Thoát vị màng tủy – tủy sống thường là một căn bệnh nghiêm trọng do tủy sống không được phát triển hoàn chỉnh.

Bất thường về tủy sống thường gây nên những vấn đề về chức năng của chân, bàng quang và ruột. Một số trẻ có thể bị mất khả năng kiểm soát việc đi tiểu tiện, đại tiện. Chân của trẻ có thể bị tê liệt hay mất cảm giác một phần hoặc hoàn toàn. Một vài trường hợp khác, các phần cơ thể này chỉ bị ảnh hưởng mức độ nhẹ.

Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

  • Dị tật bên ngoài
  • Tràn dịch não (sự tích tụ các dịch lỏng trong hộp sọ dẫn tới sưng phồng não)
  • Dị dạng Chiari loại II (dị tật ở phần não bộ kiểm soát chức năng giữ thăng bằng)

Do tủy sống bị lộ ra ngoài, trẻ bị thoát vị não tủy – tủy sống cũng thường có nguy cơ cao bị mắc viêm màng não do vi khuẩn.

Nguyên nhân gây thoát vị màng tủy – tủy sống

Hiện tại vẫn chưa biết cơ chế chính xác gây ra hội chứng này. Nguyên nhân có thể là do bổ sung thiếu acid folic trước và trong khi mang thai đã làm rối loạn sự phát triển của tủy sống. Bệnh này có thể một phần là do gien. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp yếu tố gia đình không có liên quan.

Chẩn đoán

Thoát vị màng tủy – tủy sống thường được chẩn đoán trước sinh trong 3 tháng giữa thai kỳ bằng một xét nghiệm gọi là Quad test (Quad test là xét nghiệm nhằm kiểm tra 4 yếu tố từ máu của người mẹ bao gồm: AFP, hCG, Estriol và Inhibin-A.) Xét nghiệm này có thể phát hiện một số căn bệnh bẩm sinh trong đó có thoát vị màng tủy – tủy sống, hội chứng Down và các bệnh khác ở trẻ em. Hầu hết phụ nữ mang thai mà thai nhi bị mắc dị tật nứt đốt sống đều có nồng độ maternal alpha fetoprotein (AFP) tăng cao.

Nếu xét nghiệm sàng lọc này cho kết quả dương tính, bác sỹ sẽ chỉ định siêu âm hoặc chọc dò dịch ối để xác nhận chẩn đoán.

Điều trị

Bệnh này thường được chẩn đoán vào giai đoạn sớm của thai kỳ. Một số phụ nữ sẽ lựa chọn đình chỉ thai nghén.

Nếu không, trẻ sẽ cần được điều trị sau khi sinh ra. Việc phẫu thuật có thể giúp bảo vệ trẻ khỏi các bệnh nhiễm trùng như viêm màng não. Bác sỹ có thể kê kháng sinh để phòng nhiễm trùng cho trẻ.

Nếu trẻ bị mắc não úng thủy, trẻ sẽ được phẫu thuật đưa một ống vào não để dẫn lưu phần dịch thừa ra ngoài và giảm áp lực cho não.

Ngoài ra, nếu trẻ không thể kiểm soát việc tiểu tiện, trẻ sẽ cần sử dụng một ống thông đường tiểu để dẫn nước tiểu ra ngoài.

Do căn bệnh này có thể ảnh hưởng đến phần chi dưới của trẻ, trẻ có thể cần phải đeo những thanh chống là những thiết bị hỗ trợ cho chân hoặc các phần chính của cơ thể.

Trong hầu hết các trường hợp, việc điều trị cho trẻ thường phải kéo dài suốt đời. Trẻ sẽ cần phải gặp bác sỹ thường xuyên để xem có gặp phải vấn đề sức khỏe nào khác hay không. Thậm chí, một số trẻ sẽ phải dùng xe lăn suốt đời.

Tiên lượng điều trị

Các phương pháp điều trị hiện đại đã giúp kéo dài cuộc sống cho những người mắc dị tật nứt đốt sống. Đại học Northern Carolina ước tính khoảng 90% những người mắc phải căn bệnh này có thể sống tới khi trưởng thành. Việc điều trị đang ngày càng được cải tiến.

Trẻ mắc dị tật nứt đốt sống thường cần phải phẫu thuật nhiều lần để điều chỉnh những bất thường về mặt thể chất khi sinh ra. Trẻ thường tử vong do những dị tật bẩm sinh này hoặc là do biến chứng từ các cuộc phẫu thuật.

Phòng ngừa hội chứng thoát vị màng tủy – tủy sống

Dị tật nứt đốt sống và các dị tật ống thần kinh khác được cho là có liên quan tới nồng độ thấp của acid folic trong thai kỳ. Do vậy, việc bổ sung các viên chứa acid folic là vô cùng quan trọng đối với phụ nữ có thai. Acid folic và vitamin B rất cần thiết đối với sự phát triển của các tế bào hồng cầu và cho sức khỏe nói chung, nhất là trong thai kỳ. Phụ nữ nên bổ sung đủ acid folic ngay cả trước khi mang thai. 

Bình luận
Tin mới
  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

Xem thêm