Các loại thuốc gây nghiện thường gặp

Thuốc gây nghiện không chỉ bao gồm những loại ma túy, các loại thuốc chữa bệnh kê đơn hoặc không kê đơn cũng có thể khiến bạn bị phụ thuộc. Tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng có thể giúp bạn tránh được việc lạm dụng thuốc.

Các loại thuốc gây nghiện thường gặp

Các thuốc an thần nhóm barbiturat

Những thuốc giảm đau an thần như phenobarbital, pentobarbital (Nembutal) và secobarbital (Seconal) có thể giúp bạn giảm lo lắng, gây ngủ và điều trị một số loại co giật. Nhưng nếu bạn uống nhiều hơn chỉ định, bạn có thể bị nghiện. Liều cao có thể gây khó thở, đặc biện nếu bạn sử dụng thuốc cùng với rượu. Nếu bạn không thể hoạt động mà không có thuốc an thần loại barbiturat, bạn sẽ cần đến gặp bác sĩ bởi lún sâu vào sự phụ thuộc thuốc rất nguy hiểm.

Benzodiazepin

Valium (diazepam) và Xanax (alprazolam) là hai thuốc điển hình thuộc nhóm benzodiazepin – một loại thuốc giảm đau an thần khác. Nó có thể giúp bạn giảm lo lắng, cắt cơn hoảng sợ và gây ngủ. Nhóm thuốc này hoạt động tốt và an toàn hơn barbiturat. Nhưng khi sử dụng quá liều cũng có thể bị phụ thuộc và gây nghiện. Những thuốc kê đơn không nên chia sẻ, chúng chỉ được sử dụng cho những người được bác sĩ chỉ định.

Thuốc ngủ

Nếu bạn khó ngủ, các thuốc như zoldipem (Ambien). Eszopiclone (Lunesta) có thể giúp bạn nghỉ ngơi khi cần. Nhưng nếu bạn sử dụng chúng trong thời gian dài hơn chỉ định của bác sĩ, bạn có thể bắt đầu cần chúng mới ngủ được. Mặc dù chúng không gây nghiện như một số loại thuốc ngủ nhưng các bác sĩ vẫn lo lắng việc bạn phụ thuộc thuốc nếu bạn không uống thuốc chỉ định.

Codein và morphin

Một số thuốc kê đơn gây nghiện thường gặp là những thuốc giảm đau, đặc biệt là nhóm opioid. Những thuốc này có tác dụng giảm đau tốt nhưng nếu được sử dụng với một liều lượng lớn có thể gây hưng phấn ở mức độ cao và nhiều tác dụng phụ nguy hiểm khác. Các bác sĩ thường kê morphin để giảm đau nặng và codein để giảm đau nhẹ hoặc giảm ho. Một số biệt dược của morphin như Avinza, Kadian và MS Contin.

OxyCotin, Percocet

Một thuốc giảm đau khác thuộc nhóm opioid là oxycodon, bao gồm các biệt dược OxyCotin, Percocet, Percodan, và Roxicodone. Những người nghiện oxycodon có thể nghiền nát nó và hít hoặc tiêm chích, làm tăng đáng kể nguy cơ quá liều. Tên đường phố bao gồm "oxy", "O.C." và "oxycotton" cho OxyContin và "percs" cho Percocet hoặc Percodan.

Vicodin, Lortab, Lorcet

Những thuốc này có chứa opioid hydrocodon và acetaminophen. Những thuốc opioid có thể gây ngủ và táo bón. Ở liều cao, thuốc có thể gây những vấn đề hô hấp nguy hiểm. Vicodin còn được gọi với các tên gọi bao gồm “vike” và “Watson-387”.

Amphetamin

Khi sử dụng theo đơn, các thuốc kích thích như amphetamin bao gồm Adderall và Dexedrin có thể điều trị bệnh tăng động giảm chú ý. Nhưng một số người sử dụng amphetamin liều cao để tăng cường năng lượng và sự tỉnh táo, hoặc để giảm cân. Bạn cũng có thể bị nghiện các chất kích thích này. Ở liều cao, thuốc có thể gây tăng nhiệt độ cơ thể ở mức độ nguy hiểm, nhịp tim không đều và thậm chí là ngừng tim.

Methylphenidate

Loại thuốc này được sử dụng để điều trị tăng động giảm chú ý, bao gồm các biệt dược Concerta, Metadate, Methylin, và Ritalin. Nếu bạn uống methylphenidate cùng với những thuốc thông mũi thường gặp có thể gây tăng huyết áp ở mức nguy hiểm hoặc nhịp tim không đều.

Dextromethorphan

Dextromethorphan là một thành phần phổ biến trong các loại thuốc không kê đơn chữa ho và cảm lạnh, bạn có thể dễ dàng tìm thấy nó trong lọ siro ho ở tủ thuốc gia đình. Nhưng ở liều lượng lớn nó có thể gây hưng phấn cao và ảo giác, nôn mửa, nhịp tim nhanh và hiếm gặp hơn là tổn thương não.

Pseudoephedrine

Pseudoephedrine có tác dụng làm thông mũi, được dùng nhiều trong các thuốc chữa cảm lạnh không kê đơn. Mặc dù nó giúp bạn hết nghẹt mũi nhưng cũng là một thành phần của metamphetamin bất hợp pháp (hay còn gọi là “meth”) – một loại ma túy tổng hợp. Để hạn chế lạm dụng meth, pháp luật của một số quốc gia trong đó có Hoa Kỳ hiện nay kiểm soát tiêu thụ các sản phẩm có chứa pseudoephedrin.

Xác định một viên thuốc nghi ngờ

Nếu bạn tìm thấy một viên thuốc ngẫu nghiên xung quanh nhà hoặc trong áo khoác của con bạn? Bạn cần mang đến một dược sĩ để xác định vì có hàng trăm các loại thuốc và hàng ngàn viên thuốc có hình dạng, màu sắc và kích thước khác nhau.

Nếu người thân bị nghiện, bạn phải làm gì?

Nếu bạn lo lắng rằng một người thân nào đó bị lạm dụng thuốc thì tốt nhất bạn nên hỏi trực tiếp họ. Đồng thời, bạn cũng nên chú ý đến các biểu hiện nghiện như thay đổi hành vi hoặc thuốc trong tủ thuốc tự nhiên biến mất.

Nhiều người cho rằng sử dụng các thuốc thường ngày trong gia đình hoặc thậm chí là các loại thuốc kê đơn an toàn hơn so với ma túy bởi chúng hợp pháp. Nhưng bạn cần phải giải thích cho họ những rủi ro có thể gặp. Bạn cũng nên làm sạch tủ thuốc của bạn bằng cách loại bỏ những thứ thuốc không cần thiết và theo dõi số lượng những thuốc còn được bảo quản để sử dụng.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Nguy cơ của việc lạm dụng thuốc giảm đau

Ts Bs.Trương Hồng Sơn - Viện Y học ứng dụng Việt Nam

Từ khóa:

Bình luận

Tin mới

20/12/2025

Thực phẩm tốt nhất và tệ nhất với người mắc cúm A

Cúm A là một bệnh nhiễm virus cấp tính gây ra các triệu chứng khó chịu như sốt cao, đau họng, nhức mỏi toàn thân và mệt mỏi. Chế độ ăn uống khoa học và hợp lý là yếu tố nền tảng giúp tăng cường sức đề kháng, giảm nhẹ triệu chứng, rút ngắn thời gian hồi phục.
20/12/2025

Bạn nên uống bao nhiêu collagen mỗi ngày?

Mức collagen bạn nên bổ sung phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chế độ ăn uống, tuổi tác, sức khỏe tổng thể và loại thực phẩm bổ sung. Liều dùng hàng ngày từ 2,5 đến 15 gram có thể an toàn và hiệu quả nếu bạn cần bổ sung collagen cho cơ thể.
19/12/2025

Hội chứng ống cổ tay khi mang thai: Khi nào cần đi khám?

Hội chứng ống cổ tay ảnh hưởng tới khoảng 50-60% phụ nữ mang thai và thường gặp ở ba tháng cuối của thai kỳ. Hội chứng này có thể gây ra một số triệu chứng khó chịu cho thai phụ và có thể tự hết sau sinh vài tuần. Tuy nhiên vẫn có một số trường hợp khó chịu mà bạn cần tới gặp bác sĩ ngay. Cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây!
19/12/2025

Nam giới có bị loãng xương không?

Đây là một hiểu nhầm khá thú vị bởi đàn ông thường cho mình là phái mạnh, loãng xương là bệnh của phải yếu – chị em mới bị loãng xương!
18/12/2025

Nước chanh gừng ấm: Thức uống tốt cho hệ miễn dịch mùa đông

Khi trời lạnh, cơ thể trở nên nhạy cảm hơn trước sự tấn công của các loại virus gây bệnh đường hô hấp. Việc duy trì thói quen uống một ly nước chanh gừng ấm vào buổi sáng là liệu pháp tự nhiên tuyệt vời giúp kích hoạt hệ miễn dịch và giữ ấm cơ thể từ bên trong.
18/12/2025

Cải thiện chất lượng không khí và giảm nguy cơ ung thư trong mùa đông

Không gian sinh hoạt hàng ngày của chúng ta càng trở nên quan trọng hơn trong những tháng mùa đông khi chúng ta thường xuyên phải ở trong nhà để tránh xa cái lạnh. Khi các tòa nhà được bịt kín để giữ nhiệt trong mùa đông, các chất ô nhiễm có khả năng gây hại cũng bị giữ lại bên trong. Do đó, điều quan trọng là phải đảm bảo không khí bên trong các tòa nhà đó an toàn để hít thở với nồng độ chất ô nhiễm không khí trong nhà thấp hoặc không có, đặc biệt là những chất có thể gây ung thư hoặc khiến cơ thể dễ mắc bệnh hơn.
17/12/2025

Người mất ngủ nên uống trà gì để cải thiện giấc ngủ?

Nếu thường xuyên trằn trọc, khó ngủ, hãy tham khảo 6 loại trà thảo mộc được coi là liều thuốc tự nhiên hỗ trợ điều trị mất ngủ hiệu quả.
17/12/2025

Chuẩn bị gì cho tủ thuốc gia đình đón mùa đông?

Thời tiết mùa đông khiến các vấn đề sức khỏe như cảm cúm, sốt, dị ứng, và tiêu chảy dễ xảy ra. Vì vậy, việc chuẩn bị một tủ thuốc gia đình là rất quan trọng, đặc biệt với các gia đình nhiều thế hệ. Tủ thuốc này không chỉ giúp xử lý kịp thời các bệnh nhẹ mà còn giảm thiểu rủi ro khi chưa thể đến cơ sở y tế ngay. Bài viết này sẽ hướng dẫn cách chuẩn bị tủ thuốc với các loại thuốc cảm cúm, hạ sốt, và các vật dụng y tế thiết yếu để các gia đình vượt qua mùa đông một cách an toàn.