Các loại thuốc gây nghiện thường gặp

Thuốc gây nghiện không chỉ bao gồm những loại ma túy, các loại thuốc chữa bệnh kê đơn hoặc không kê đơn cũng có thể khiến bạn bị phụ thuộc. Tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng có thể giúp bạn tránh được việc lạm dụng thuốc.

Các loại thuốc gây nghiện thường gặp

Các thuốc an thần nhóm barbiturat

Những thuốc giảm đau an thần như phenobarbital, pentobarbital (Nembutal) và secobarbital (Seconal) có thể giúp bạn giảm lo lắng, gây ngủ và điều trị một số loại co giật. Nhưng nếu bạn uống nhiều hơn chỉ định, bạn có thể bị nghiện. Liều cao có thể gây khó thở, đặc biện nếu bạn sử dụng thuốc cùng với rượu. Nếu bạn không thể hoạt động mà không có thuốc an thần loại barbiturat, bạn sẽ cần đến gặp bác sĩ bởi lún sâu vào sự phụ thuộc thuốc rất nguy hiểm.

Benzodiazepin

Valium (diazepam) và Xanax (alprazolam) là hai thuốc điển hình thuộc nhóm benzodiazepin – một loại thuốc giảm đau an thần khác. Nó có thể giúp bạn giảm lo lắng, cắt cơn hoảng sợ và gây ngủ. Nhóm thuốc này hoạt động tốt và an toàn hơn barbiturat. Nhưng khi sử dụng quá liều cũng có thể bị phụ thuộc và gây nghiện. Những thuốc kê đơn không nên chia sẻ, chúng chỉ được sử dụng cho những người được bác sĩ chỉ định.

Thuốc ngủ

Nếu bạn khó ngủ, các thuốc như zoldipem (Ambien). Eszopiclone (Lunesta) có thể giúp bạn nghỉ ngơi khi cần. Nhưng nếu bạn sử dụng chúng trong thời gian dài hơn chỉ định của bác sĩ, bạn có thể bắt đầu cần chúng mới ngủ được. Mặc dù chúng không gây nghiện như một số loại thuốc ngủ nhưng các bác sĩ vẫn lo lắng việc bạn phụ thuộc thuốc nếu bạn không uống thuốc chỉ định.

Codein và morphin

Một số thuốc kê đơn gây nghiện thường gặp là những thuốc giảm đau, đặc biệt là nhóm opioid. Những thuốc này có tác dụng giảm đau tốt nhưng nếu được sử dụng với một liều lượng lớn có thể gây hưng phấn ở mức độ cao và nhiều tác dụng phụ nguy hiểm khác. Các bác sĩ thường kê morphin để giảm đau nặng và codein để giảm đau nhẹ hoặc giảm ho. Một số biệt dược của morphin như Avinza, Kadian và MS Contin.

OxyCotin, Percocet

Một thuốc giảm đau khác thuộc nhóm opioid là oxycodon, bao gồm các biệt dược OxyCotin, Percocet, Percodan, và Roxicodone. Những người nghiện oxycodon có thể nghiền nát nó và hít hoặc tiêm chích, làm tăng đáng kể nguy cơ quá liều. Tên đường phố bao gồm "oxy", "O.C." và "oxycotton" cho OxyContin và "percs" cho Percocet hoặc Percodan.

Vicodin, Lortab, Lorcet

Những thuốc này có chứa opioid hydrocodon và acetaminophen. Những thuốc opioid có thể gây ngủ và táo bón. Ở liều cao, thuốc có thể gây những vấn đề hô hấp nguy hiểm. Vicodin còn được gọi với các tên gọi bao gồm “vike” và “Watson-387”.

Amphetamin

Khi sử dụng theo đơn, các thuốc kích thích như amphetamin bao gồm Adderall và Dexedrin có thể điều trị bệnh tăng động giảm chú ý. Nhưng một số người sử dụng amphetamin liều cao để tăng cường năng lượng và sự tỉnh táo, hoặc để giảm cân. Bạn cũng có thể bị nghiện các chất kích thích này. Ở liều cao, thuốc có thể gây tăng nhiệt độ cơ thể ở mức độ nguy hiểm, nhịp tim không đều và thậm chí là ngừng tim.

Methylphenidate

Loại thuốc này được sử dụng để điều trị tăng động giảm chú ý, bao gồm các biệt dược Concerta, Metadate, Methylin, và Ritalin. Nếu bạn uống methylphenidate cùng với những thuốc thông mũi thường gặp có thể gây tăng huyết áp ở mức nguy hiểm hoặc nhịp tim không đều.

Dextromethorphan

Dextromethorphan là một thành phần phổ biến trong các loại thuốc không kê đơn chữa ho và cảm lạnh, bạn có thể dễ dàng tìm thấy nó trong lọ siro ho ở tủ thuốc gia đình. Nhưng ở liều lượng lớn nó có thể gây hưng phấn cao và ảo giác, nôn mửa, nhịp tim nhanh và hiếm gặp hơn là tổn thương não.

Pseudoephedrine

Pseudoephedrine có tác dụng làm thông mũi, được dùng nhiều trong các thuốc chữa cảm lạnh không kê đơn. Mặc dù nó giúp bạn hết nghẹt mũi nhưng cũng là một thành phần của metamphetamin bất hợp pháp (hay còn gọi là “meth”) – một loại ma túy tổng hợp. Để hạn chế lạm dụng meth, pháp luật của một số quốc gia trong đó có Hoa Kỳ hiện nay kiểm soát tiêu thụ các sản phẩm có chứa pseudoephedrin.

Xác định một viên thuốc nghi ngờ

Nếu bạn tìm thấy một viên thuốc ngẫu nghiên xung quanh nhà hoặc trong áo khoác của con bạn? Bạn cần mang đến một dược sĩ để xác định vì có hàng trăm các loại thuốc và hàng ngàn viên thuốc có hình dạng, màu sắc và kích thước khác nhau.

Nếu người thân bị nghiện, bạn phải làm gì?

Nếu bạn lo lắng rằng một người thân nào đó bị lạm dụng thuốc thì tốt nhất bạn nên hỏi trực tiếp họ. Đồng thời, bạn cũng nên chú ý đến các biểu hiện nghiện như thay đổi hành vi hoặc thuốc trong tủ thuốc tự nhiên biến mất.

Nhiều người cho rằng sử dụng các thuốc thường ngày trong gia đình hoặc thậm chí là các loại thuốc kê đơn an toàn hơn so với ma túy bởi chúng hợp pháp. Nhưng bạn cần phải giải thích cho họ những rủi ro có thể gặp. Bạn cũng nên làm sạch tủ thuốc của bạn bằng cách loại bỏ những thứ thuốc không cần thiết và theo dõi số lượng những thuốc còn được bảo quản để sử dụng.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Nguy cơ của việc lạm dụng thuốc giảm đau

Ts Bs.Trương Hồng Sơn - Viện Y học ứng dụng Việt Nam

Từ khóa:

Bình luận

Tin mới

25/11/2025

Bệnh đa u các tuyến nội tiết loại 1 (MEN 1) là gì?

Bệnh đa u các tuyến nội tiết loại 1 (MEN 1) là một bệnh lý hiếm gặp. Bệnh chủ yếu gây ra các khối u ở các tuyến sản xuất hormone hay còn được gọi là các tuyến nội tiết. Bệnh cũng có thể gây ra các khối u ở ruột non và dạ dày. Một tên gọi khác của bệnh là hội chứng Wermer. Cùng tìm hiểu về bệnh đa u các tuyến nội tiết loại 1 qua bài viết sau đây!
24/11/2025

Vì sao ăn kiêng mãi mà không giảm cân?

Khi nói đến giảm cân, chúng ta thường tập trung vào chế độ ăn kiêng và tập thể dục. Tuy nhiên, có hai yếu tố sinh học mạnh mẽ thường bị bỏ qua nhưng lại là chìa khóa để đạt được và duy trì cân nặng lý tưởng: chất lượng giấc ngủ và mức độ stress.
24/11/2025

Chăm sóc đường hô hấp & phòng tránh viêm họng, cảm cúm hiệu quả

Thời điểm giao mùa thu đông thời tiết thay đổi thất thường, nhiệt độ giảm và độ ẩm tăng, là điều kiện lý tưởng để các tác nhân gây bệnh đường hô hấp như virus và vi khuẩn phát triển mạnh. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp các biện pháp thiết thực để phòng bệnh hô hấp, giúp bạn và gia đình bảo vệ sức khỏe khi giao mùa.
23/11/2025

10 loại thực phẩm giúp giảm cholesterol bảo vệ tim

Chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng trong việc điều chỉnh mức cholesterol. Có một số loại thực phẩm chúng ta ăn hằng ngày có thể cải thiện mức cholesterol trong máu và giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
23/11/2025

Top 10 loại rau không chứa tinh bột giúp đẩy nhanh tốc độ giảm cân

Ăn rau là một trong những cách giúp cải thiện sức khỏe và hỗ trợ giảm cân. Tuy nhiên không phải loại rau nào cũng giống nhau. Khi muốn giảm cân nhanh hơn hãy ưu tiên các loại rau không chứa tinh bột.
23/11/2025

Nhận diện sớm các triệu chứng cảnh báo bệnh gan

Gan là cơ quan đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa, giải độc và duy trì sức khỏe toàn diện của cơ thể.
22/11/2025

Những chất dinh dưỡng quan trọng đối với sức khỏe xương

Sức khỏe xương chịu ảnh hưởng sâu sắc từ nhiều yếu tố, trong đó dinh dưỡng đóng vai trò trung tâm, cung cấp nguyên vật liệu giúp quá trình hình thành, khoáng hóa và duy trì cấu trúc xương suốt vòng đời.
22/11/2025

7 loại thực phẩm tốt cho sức khỏe phổi trong thời tiết giao mùa

Sự kết hợp giữa thời tiết lạnh, hanh khô và mức độ ô nhiễm không khí cao là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe phổi. Để củng cố hệ hô hấp và giảm thiểu tác động tiêu cực, việc bổ sung dưỡng chất là rất cần thiết. Dưới đây là 7 loại thực phẩm được khuyên dùng để tăng cường sức khỏe cho phổi.