Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Bảo vệ răng: ăn gì và không nên ăn gì?

Khi ăn các thực phẩm chứa tinh bột hoặc đường, cơ thể bạn không những được cung cấp năng lượng mà còn tạo điều kiện cho vi khuẩn trong khoang miệng phát triển. Những vi khuẩn này có thể lên men carbohydrate, tạo ra axit làm ăn mòn men răng, dẫn đến sâu răng và các bệnh về nướu.

Mảng bám răng là một lớp màng sinh học mỏng, dính, gần như vô hình, bao gồm vi khuẩn và các thành phần khác, bao phủ bề mặt của tất cả các răng. Khi đường hoặc tinh bột từ thực phẩm tiếp xúc với mảng bám, vi khuẩn sẽ lên men carbohydrate và tạo ra axit. Những axit này có thể tấn công men răng ngay sau khi bạn ăn, và nếu các cuộc tấn công này lặp đi lặp lại, lớp men bảo vệ răng sẽ dần bị phá hủy, dẫn đến sâu răng.

Ngoài ra, vi khuẩn trong mảng bám còn kích thích phản ứng viêm, gây tổn thương nướu, xương và các cấu trúc nâng đỡ răng, dẫn đến bệnh nướu răng.

Một số loại thực phẩm có thể làm tăng nguy cơ sâu răng, trong khi một số khác giúp giảm sự hình thành mảng bám. Dưới đây là những thực phẩm nên ưu tiên và những thực phẩm cần hạn chế để bảo vệ sức khỏe răng miệng.

Những thực phẩm có lợi cho răng miệng

1. Trái cây và rau củ giàu chất xơ

Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA), thực phẩm giàu chất xơ giúp làm sạch răng và nướu, đồng thời kích thích tiết nước bọt – cơ chế bảo vệ tự nhiên quan trọng chống lại sâu răng và bệnh nướu răng. Nước bọt không chỉ trung hòa axit mà còn chứa canxi và phốt phát, giúp tái khoáng hóa men răng bị tổn thương do vi khuẩn.

2. Phô mai, sữa, sữa chua nguyên chất và các sản phẩm từ sữa

Phô mai là một thực phẩm kích thích tiết nước bọt hiệu quả. Ngoài ra, canxi và phốt phát có trong sữa, phô mai và các sản phẩm từ sữa giúp bổ sung khoáng chất, hỗ trợ quá trình tái tạo men răng, bảo vệ răng khỏi sự ăn mòn của axit.

Tìm hiểu 4 suy nghĩ sai lầm về sữa, phô mai, sữa chua cần tránh

3. Trà xanh và trà đen

Hai loại trà này chứa polyphenol có khả năng tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của vi khuẩn mảng bám, từ đó giảm thiểu quá trình sản sinh axit gây hại cho men răng. Nếu nước dùng để pha trà có chứa fluor, đây cũng là một nguồn cung cấp fluor hữu ích cho răng.

4. Thực phẩm có chứa fluor

Nước uống có fluor và các thực phẩm chế biến từ nước có fluor (như nước ép dạng bột không đường, súp khô) đều có lợi cho sức khỏe răng miệng. Một số thực phẩm chế biến sẵn, như gia cầm, hải sản và ngũ cốc dạng bột, cũng có thể cung cấp fluor giúp bảo vệ men răng.

Đọc thêm Sôcôla đen: Siêu thực phẩm cho sức khỏe răng miệng của bé

Những thực phẩm gây hại cho răng miệng

1. Kẹo và đồ ngọt dính

Các loại kẹo như caramel, kẹo que và kẹo dẻo chứa đường tinh luyện có khả năng bám dính lâu trên bề mặt răng, tạo điều kiện cho vi khuẩn sản sinh axit gây sâu răng. Nếu ăn đồ ngọt, hãy ưu tiên những loại có thể tan nhanh trong miệng. Theo ADA, sô cô la – đặc biệt là sô cô la đen (70% cacao) – có thể bị rửa trôi khỏi răng nhanh hơn so với các loại kẹo khác và có một số lợi ích cho sức khỏe.

2. Thực phẩm giàu tinh bột dễ mắc kẹt trong răng

Các thực phẩm như bánh mì mềm, khoai tây chiên và bánh quy có thể bị mắc kẹt trong các kẽ răng, tạo điều kiện cho vi khuẩn lên men carbohydrate và sản sinh axit, gây sâu răng.

3. Nước ngọt có ga

Nước ngọt có ga là nguồn cung cấp đường bổ sung lớn, đặc biệt ở trẻ em và thanh thiếu niên. Không chỉ chứa lượng đường cao, các loại đồ uống này còn chứa axit photphoric và axit citric – hai thành phần có thể làm mòn men răng theo thời gian.

4. Các chất làm khô miệng

Rượu và một số loại thuốc có thể làm giảm tiết nước bọt, khiến khoang miệng mất đi cơ chế bảo vệ tự nhiên chống lại vi khuẩn. Nếu thuốc là nguyên nhân gây khô miệng, bạn nên tham khảo ý kiến nha sĩ về việc sử dụng nước súc miệng có fluoride hoặc gel fluoride để bảo vệ men răng.

Ăn uống để có hàm răng khỏe mạnh

Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA) khuyến nghị các thói quen ăn uống sau để giảm nguy cơ sâu răng từ thực phẩm:

  • Chỉ ăn thực phẩm có đường trong bữa ăn chính: Trong bữa ăn, cơ thể tiết ra nhiều nước bọt hơn, giúp trung hòa axit và rửa trôi các mảnh thức ăn, giảm tác động có hại của đường đối với răng.
  • Hạn chế ăn vặt giữa các bữa ăn: Nếu cần ăn vặt, hãy chọn thực phẩm bổ dưỡng. Sau đó, nhai kẹo cao su không đường để kích thích tiết nước bọt, giúp rửa sạch thức ăn và axit còn sót lại trong miệng.
  • Uống nhiều nước, đặc biệt là nước có fluoride: Nước có chứa fluoride giúp bảo vệ men răng và ngăn ngừa sâu răng. Nếu sử dụng nước đóng chai, hãy kiểm tra nhãn để đảm bảo nước có chứa fluoride.

Hãy đọc Vệ sinh răng miệng cho trẻ nhỏ

  • Duy trì thói quen chăm sóc răng miệng: Đánh răng hai lần mỗi ngày với kem đánh răng chứa fluoride. Dùng chỉ nha khoa ít nhất một lần mỗi ngày để loại bỏ mảng bám và thức ăn giữa các kẽ răng.
Trương Phan Hồng Hà - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Tổng hợp
Bình luận
Tin mới
  • 16/06/2025

    5 động tác tăng cơ chỉ trong 20 phút

    Để tăng cơ thường cần có chế độ ăn uống và kế hoạch tập luyện phù hợp, lâu dài. Tuy nhiên với chuỗi bài tập 20 phút dưới đây, bạn có thể tăng cơ bắp hiệu quả.

  • 16/06/2025

    Phụ huynh "đồng hành" cùng con mùa thi: Bí quyết giảm áp lực và tăng động lực

    Mùa thi luôn là thời điểm thử thách không chỉ đối với các thí sinh mà còn đối với phụ huynh. Khi kỳ thi chuyển cấp hay thi tốt nghiệp THPT đến gần, không khí gia đình thường trở nên căng thẳng, với những kỳ vọng lớn lao đặt lên vai các em học sinh.

  • 15/06/2025

    BMI: Liệu có còn là thước đo sức khỏe đáng tin cậy?

    Trong những thập kỷ gần đây, việc sử dụng BMI đã bị giám sát chặt chẽ vì phân loại sai những người có nguy cơ cao mắc các bệnh liên quan đến béo phì mà không tính đến các yếu tố quan trọng khác, chẳng hạn như bao nhiêu phần trăm trọng lượng của họ đến từ cơ và mỡ của họ nằm ở đâu.

  • 14/06/2025

    Uống quá nhiều nước có hại không?

    Tất cả các tế bào trong cơ thể chúng ta đều cần nước để hoạt động tốt. Mất nước gây ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu uống quá nhiều nước dẫn đến dư thừa nước cũng gây hậu quả nghiêm trọng.

  • 14/06/2025

    Hiến máu cứu người: Hành động ý nghĩa và nhân văn

    Máu là nguồn sống quý giá, là món quà vô giá mà con người có thể trao tặng lẫn nhau để duy trì sự sống. Trong những tình huống khẩn cấp như tai nạn, phẫu thuật hay điều trị các bệnh lý nghiêm trọng, việc tiếp cận nguồn máu an toàn là yếu tố quyết định giữa sự sống và cái chết.

  • 13/06/2025

    6 cách ăn cam giúp giảm cân nên thử

    Nhiều người thích ăn cam nhưng e ngại lượng đường trong cam ảnh hưởng đến quá trình giảm cân. Tìm hiểu cách ăn cam giúp no lâu và kiểm soát đường huyết hiệu quả.

  • 13/06/2025

    Những điều cần biết về nhóm máu và truyền máu: Kiến thức quan trọng cho sức khỏe cộng đồng

    Máu là nguồn sống quý giá, đóng vai trò không thể thay thế trong việc duy trì sự sống và điều trị nhiều bệnh lý nguy hiểm. Từ những phát hiện mang tính cách mạng của Karl Landsteiner vào đầu thế kỷ 20 về nhóm máu cho đến các tiến bộ y học hiện đại trong lĩnh vực truyền máu, con người đã không ngừng khám phá và hoàn thiện kiến thức về lĩnh vực này.

  • 12/06/2025

    Phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ em trong mùa hè

    Mùa hè là thời điểm các em nhỏ được nghỉ ngơi, vui chơi sau một năm học tập căng thẳng. Đây cũng là dịp để các gia đình tổ chức những chuyến đi chơi, hoạt động ngoại khóa, hay đơn giản là để trẻ tự do khám phá thế giới xung quanh. Tuy nhiên, cùng với niềm vui ấy là nỗi lo lắng của các bậc phụ huynh về tai nạn trẻ em mùa hè, một vấn đề có xu hướng gia tăng đáng kể trong giai đoạn này.

Xem thêm