Dậy thì là thời gian khi cơ thể bạn thay đổi để phát triển từ một đứa trẻ trở thành người lớn. Bạn sẽ biết được cơ thể mình trải qua thời kì trưởng thành khi cảm nhận được những thay đổi ở cơ thể trong một giai đoạn nhất định của cuộc đời.
Ở nữ giới, ngực, lông mu và một số bộ phận khác sẽ thay đổi. Bạn sẽ nhận thấy mình bắt đầu có chu kỳ kinh nguyệt – một dấu ấn quan trọng ở nữ giới. Nhìn chung, toàn bộ hình dạng cơ thể sẽ có sự biến đổi: hông mở rộng hơn và cơ thể dần trở nên mềm mại hơn.
Ở nam giới, hệ thống lông mu và lông mặt bắt đầu phát triển, tinh hoàn và dương vật trở lên lớn hơn. Cơ thể cũng có nhiều sự thay đổi: vai mở rộng hơn và cơ thể trở nên cơ bắp hơn.
Những thay đổi này gây ra bởi tác động của hormone giới tính (testosterone ở nam và estrogen ở nữ) đã bắt đầu tăng lên với số lượng lớn so với trước đây.
Dây thì thường kéo dài một vài năm và khoảng tuổi từ lúc bắt đầu đến lúc kết thúc thường thay đổi. Nó thường bắt đầu vào khoảng từ 7 đến 13 tuổi ở nữ giới và từ 9 đến 15 tuổi ở nam giới, có thể sớm hơn hoặc muộn hơn ở với một số người. Việc thay đổi độ tuổi là rất bình thường. Tuy nhiên có những người đã trải qua giai đoạn này mà không có bất kỳ dấu hiệu nào của cơ thể thay đổi. Vấn đề này gọi là dậy thì trễ.
Nguyên nhân gây ra dậy thì trễ?
Dậy thì có thể bị trì hoãn bởi một vài nguyên nhân dưới đây:
Thông thường, vấn đề này chịu ảnh hưởng từ gia đình. Nam giới hoặc nữ giới có thể nhận thấy rằng cha mẹ, chú, dì, anh chị em ruột hoặc họ hàng cũng phát triển muộn hơn bình thường. Điều này gọi là sự chậm trễ thể chất (hoặc chậm nở hoa), thông thường không cần đến bất kỳ sự hỗ trợ điều trị nào. Những đứa trẻ này cuối cùng cũng sẽ phát triển, chỉ là chậm hơn so với bạn bè cùng trang lứa.
Các vấn đề về y học cũng có thể gây ra sự chậm trễ trong dậy thì. Ở một số người mắc các bệnh mạn tính như tiểu đường, các bệnh về thận, xơ nang hoặc thậm chí hen suyễn có thể trải qua giai đoạn dậy thì muộn hơn bởi bệnh tật làm cho cơ thể họ khó phát triển hơn so với bình thường. Việc điều trị thích hợp và kiểm soát tốt hơn những tình trạng này có thể giúp việc trì hoãn dậy thì ít có khả năng xảy ra.
Suy dinh dưỡng, không có đủ thức ăn hoặc không được bổ sung các chất dinh dưỡng thích hợp cũng có thể làm dậy thì trễ so với những người ăn một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, cân bằng. Ví dụ, thanh thiếu niên bị rối loạn ăn uống, chán ăn thường giảm cân quá nhiều đến nỗi cơ thể họ không thể phát triển đúng cách. Các cô gái cực kỳ tích cực tham gia thể dục thể thao có thể phải trải qua giai đoạn dậy thì chậm trễ bởi mức độ tập thể dục sẽ khiến cho cơ thể của họ nhiều cơ. Trong khi đó cơ thể bé gái đòi hỏi một lượng chất béo nhất định trước khi đi qua tuổi dậy thì hoặc có kinh nguyệt.
Trì hoãn dậy thì cũng có thể xảy ra do các vấn đề ở tuyến yên hoặc tuyến giáp. Các tuyến này tạo ra các kích thích tố quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể.
Nhiễm sắc thể cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng bình thường của cơ thể. Một số người không trải qua tuổi dậy thì vào thời điểm bình thường bởi gặp phải các vấn đề với nhiễm sắc thể. Hội chứng Turner là một ví dụ điển hình về rối loạn nhiễm sắc thể. Nó xảy ra khi một trong hai nhiễm sắc thể X của người phụ nữ mất đi hoặc gặp bất thường. Điều này ảnh hưởng đến sự phát triển của buồng trứng và sản xuất hormone giới tính. Phụ nữ có hội chứng Turner không được điều trị thường thấp hơn, khả năng sinh sản kém hơn và có nhiều gặp vấn đề y tế hơn so với bình thường.
Nam giới mắc bệnh Klinefelter sinh ra thường có thêm 1 nhiễm sắc thể X (cấu tạo XXY thay vì XY như bình thường). Vấn đề này có thể làm chậm hơn sự phát triển của hệ sinh dục.
Thông tin chi tiết tham khảo thêm tại: Nguyên nhân và hậu quả của dậy thì sớm
Chế độ ăn uống lành mạnh không thể thiếu thực phẩm giàu creatine - hợp chất tự nhiên giúp cung cấp năng lượng cho cơ bắp, cải thiện hiệu suất tập luyện và sức khỏe não bộ.
Có rất nhiều loại bệnh võng mạc khác nhau. Những bệnh này có thể do gen di truyền từ cha mẹ hoặc từ tổn thương võng mạc tích lũy trong suốt cuộc đời. Một số loại bệnh võng mạc phổ biến hơn các bệnh khác.
Chuối là một trong những loại thực phẩm có lợi ích dinh dưỡng đáng kể. Vậy khi ăn chuối luộc có tác dụng gì?
Nhiễm ký sinh trùng có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe như các triệu chứng về tiêu hóa không rõ nguyên nhân, ngứa, thiếu máu, đau cơ và khớp, ăn không thấy no,… Cùng tìm hiểu về 10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng qua bài viết sau đây!
Nước dừa có thành phần dinh dưỡng đặc biệt và nhiều lợi ích cho sức khỏe như cung cấp chất điện giải, giúp hạ huyết áp... Đây là lý do nước dừa ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều người.
Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.
Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?
Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.