Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tìm hiểu 5 chứng rối loạn thần kinh khác nhau và các triệu chứng của chúng

Rối loạn thần kinh thực vật là những rối loạn ảnh hưởng đến não, tủy sống và các dây thần kinh. Những rối loạn như vậy có thể xảy ra do những bất thường về cấu trúc, hóa học hoặc điện trong hệ thần kinh.

Có nhiều loại rối loạn thần kinh. Trong khi một số bệnh tương đối lành tính và tạm thời, một số khác lại nghiêm trọng hơn và có thể phải điều trị liên tục hoặc khẩn cấp. Bài viết này khám phá năm chứng rối loạn thần kinh phổ biến, bao gồm các nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị liên quan của chúng.

Rối loạn thần kinh thực vật là gì?

Rối loạn thần kinh thực vật là một nhóm bệnh ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh trung ương và ngoại vi. Hệ thống thần kinh trung ương bao gồm não và tủy sống, trong khi hệ thống thần kinh ngoại vi bao gồm các dây thần kinh phân nhánh từ các khu vực này và đến các bộ phận khác của cơ thể. Hệ thống thần kinh chịu trách nhiệm cho nhiều quá trình của cơ thể. Tùy thuộc vào phần của hệ thống thần kinh mà tình trạng thần kinh ảnh hưởng, một người có thể gặp khó khăn với những điều sau đây:

  • chuyển động
  • cảm giác
  • ăn uống
  • nuốt
  • thở
  • nói
  • học tập
  • tâm trạng

Có hơn 600 chứng rối loạn thần kinh với nhiều nguyên nhân khác nhau. Một số nguyên nhân bao gồm:

  • rối loạn di truyền
  • bất thường bẩm sinh
  • nhiễm trùng
  • chấn thương não

Đau đầu

Đau đầu là dạng đau phổ biến nhất. Có nhiều loại đau đầu, bao gồm:

  • đau nửa đầu
  • đau đầu do xoang
  • đau theo cụm

Loại đau đầu phổ biến nhất là đau đầu do căng thẳng, gây ra bởi các cơ căng ở:

  • cổ
  • quai hàm
  • da đầu
  • vai

Các yếu tố kích hoạt phổ biến bao gồm:

  • căng thẳng
  • thiếu ngủ
  • thiếu dinh dưỡng
  • tiêu thụ rượu

Mọi người có thể thấy giảm đau đầu do căng thẳng bằng cách dùng thuốc giảm đau không kê đơn (OTC) hoặc thực hiện các thay đổi lối sống thích hợp. Đau đầu thường được tự điều trị tại nhà. Tuy nhiên, một số cơn đau đầu có thể báo hiệu một tình trạng cơ bản nghiêm trọng hơn cần được chăm sóc y tế. Bạn nên thông báo cho bác sĩ nếu gặp bất kỳ điều nào sau đây:

  • đau đầu thường xuyên xảy ra hơn 15 ngày trong vòng một tháng
  • đau đầu đột ngột, dữ dội
  • đau đầu sau một cú đánh vào đầu
  • đau đầu kết hợp với bất kỳ triệu chứng sốt, cứng cổ, đau tai, mắt, mất ý thức

Động kinh và co giật

Động kinh là tình trạng bùng phát đột ngột các hoạt động điện trong não gây ra các cơn co giật. Tình trạng này có thể bắt đầu ở mọi lứa tuổi, nhưng thường bắt đầu ở thời thơ ấu hoặc ở những người trên 60 tuổi. Hầu hết các trường hợp động kinh không xác định được nguyên nhân . Tuy nhiên, các cơn co giật đôi khi xảy ra do những nguyên nhân sau:

  • bị đánh
  • u não
  • nhiễm trùng não
  • chấn thương đầu nghiêm trọng
  • lạm dụng ma túy hoặc lạm dụng rượu
  • thiếu oxy trong khi sinh

Các loại động kinh

Có hai loại co giật chính: co giật toàn thể ảnh hưởng đến cả hai bên não và co giật khu trú ảnh hưởng đến một vùng cụ thể của não. Điều trị chứng động kinh bao gồm việc tự quản lý để kiểm soát tốt hơn các cơn động kinh và sức khỏe tổng thể khi có thể. Kế hoạch điều trị có thể bao gồm những điều sau:

  • dùng thuốc chống động kinh theo đơn
  • ghi chép lại các cơn động kinh và các tác nhân gây ra cơn động kinh
  • ngủ đủ giấc
  • quản lý mức độ căng thẳng
  • tập thể dục thường xuyên
  • bệnh Alzheimer và chứng sa sút trí tuệ

Thuật ngữ “sa sút trí tuệ” dùng để chỉ một nhóm các triệu chứng liên quan đến sự suy giảm tiến triển chức năng não. Có nhiều dạng sa sút trí tuệ khác nhau. Bệnh Alzheimer là bệnh phổ biến nhất. Yếu tố nguy cơ quan trọng nhất của Alzheimer là tuổi cao.

Hiện tại không có cách chữa trị cho Alzheimer. Tuy nhiên, Hiệp hội Bệnh Alzheimer tuyên bố rằng thuốc aducanumab (Aduhelm) có khả năng làm giảm sự suy giảm chức năng não ở những người mắc chứng Alzheimer sớm.

Bệnh Parkinson

Bệnh Parkinson là một căn bệnh gây ra bởi sự mất mát của các tế bào thần kinh trong phần não kiểm soát chuyển động và phối hợp. Điều này có thể dẫn đến các triệu chứng sau:

  • run cơ thường bắt đầu ở bàn tay hoặc cánh tay
  • cứng cơ, có thể ảnh hưởng đến chuyển động và nét mặt
  • chuyển động chậm lại, có thể biểu hiện như bước đi chậm và lộn xộn

Parkinson là bệnh thoái hóa thần kinh phổ biến thứ hai sau Alzheimer. Các chuyên gia không biết nguyên nhân gây ra sự mất các tế bào thần kinh trong Parkinson. Tuy nhiên, yếu tố di truyền và môi trường có thể đóng một vai trò nào đó.

Hiện không có cách chữa trị cho Parkinson. Tuy nhiên, các phương pháp điều trị có sẵn để giúp giảm bớt các triệu chứng và duy trì chất lượng cuộc sống của một người.

Đột quỵ

Đột quỵ là một thuật ngữ y khoa chỉ tình trạng cung cấp máu cho một phần não bị cắt. Nếu không có nguồn cung cấp máu thích hợp, các tế bào não trong khu vực bị ảnh hưởng sẽ thiếu oxy và chất dinh dưỡng quan trọng mà chúng cần để hoạt động và tồn tại. Có ba loại đột quỵ:

  • đột quỵ do thiếu máu cục bộ, do cục máu đông trong mạch máu cung cấp cho não
  • đột quỵ xuất huyết, do vỡ mạch máu trong não
  • cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA), do sự gián đoạn tạm thời trong việc cung cấp máu cho não

Khi các tế bào trong khu vực bị ảnh hưởng của não chết đi, chúng không còn có thể thực hiện các chức năng quan trọng của mình. Các triệu chứng đột quỵ mà một người trải qua sẽ phụ thuộc vào vùng não bị ảnh hưởng. Các dấu hiệu của đột quỵ thường đột ngột và có thể bao gồm:

  • hoang mang
  • khó hiểu lời nói
  • khó nói
  • khó nhìn ở một hoặc cả hai mắt
  • nhức đầu dữ dội mà không rõ nguyên nhân
  • tê hoặc yếu mặt, chân hoặc cánh tay, đặc biệt là ở một bên của cơ thể
  • đi lại khó khăn
  • chóng mặt
  • mất thăng bằng
  • thiếu sự phối hợp

Việc điều trị đột quỵ phụ thuộc vào loại đột quỵ và thời gian người đó đến bệnh viện.

Kết luận, rối loạn thần kinh thực vật là tình trạng ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và ngoại vi. Cùng với nhau, các hệ thống này bao gồm não, tủy sống và các dây thần kinh kéo dài ra khỏi những khu vực này và đến phần còn lại của cơ thể. Một số loại rối loạn thần kinh phổ biến bao gồm đau đầu, động kinh, đột quỵ, bệnh Alzheimer và bệnh Parkinson. Những bệnh này ảnh hưởng đến các khía cạnh khác nhau của hệ thần kinh và có nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị riêng. Bất cứ ai gặp phải các triệu chứng của tình trạng thần kinh đều nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị thích hợp. Những người gặp các triệu chứng đột ngột và nghiêm trọng nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Nhận biết và phòng ngừa rối loạn thần kinh thực vật

 

Hà Linh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (tổng hợp từ Medical News Today) -
Bình luận
Tin mới
  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

  • 08/07/2025

    Điểm danh 5 loại dầu thực vật mang lại lợi ích sức khỏe tuyệt vời

    Chất béo thường bị hiểu lầm là “kẻ thù” của sức khỏe, đặc biệt là đối với tim mạch và cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả chất béo đều có hại. Ngược lại, một số loại chất béo tốt lại đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì năng lượng, hấp thụ vitamin và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Trong đó, dầu ăn có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè... không chỉ mang lại hương vị phong phú cho món ăn mà còn cung cấp các acid béo có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch.

  • 07/07/2025

    Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý cảm nắng nhanh chóng

    Mùa hè với những ngày nắng gay gắt không chỉ mang đến niềm vui của những chuyến đi chơi mà còn ẩn chứa nguy cơ sức khỏe mà ít ai để ý: cảm nắng. Đây là một tình trạng nghiêm trọng xảy ra khi cơ thể không thể tự điều hòa nhiệt độ trong môi trường nóng bức, dẫn đến những hậu quả khôn lường nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

  • 07/07/2025

    8 thực phẩm nên tránh để bảo vệ gan khỏe mạnh

    Gan đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể. Lựa chọn đúng loại thực phẩm cũng như tránh những chất có hại góp phần bảo vệ chức năng gan khỏe mạnh.

Xem thêm