Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

“Thủy triều đỏ” & những nguy hại đến sức khỏe

“Thủy triều đỏ” hiện tượng tự nhiên này khá xa lạ với nhiều người vì bản chất của nó lại hoàn toàn khác với cái tên của nó. Thực ra gọi chính xác là hiện tượng tảo nở hoa gây hại thì đúng hơn vì trong nhiều trường hợp tảo nở hoa gây hại không liên quan đến thủy triều và cũng không có màu đỏ.

Tuy nhiên trong bài viết này vẫn dùng khái niệm thủy triều đỏ vì nó là từ khóa đang được quan tâm rất nhiều liên quan đến môi trường kinh tế, xã hội cũng như sức khỏe của người dân, đặc biệt vùng ven biển hiện nay ở nước ta.

Tảo nở hoa gây hại

Thủy triều đỏ là tên gọi chung cho những hiện tượng bùng phát tảo biển nở hoa gây ra bởi một số loại tảo ở các cửa sông, cửa biển hoặc tảo nước ngọt. Những tảo này có thể hình thành những đám dày đặc nhìn thấy ở gần bề mặt nước. Một số loài thực vật phù du, tảo chứa sắc tố quang hợp khác nhau về màu sắc, vì vậy không nhất thiết thủy triều đỏ là có màu đỏ. Khi mật độ tảo tập trung cao, nước sẽ đổi màu hay xỉn lại, từ tím đến gần như màu hồng, thường là màu đỏ hoặc màu xanh lá cây. Không phải tất cả việc nở rộ tảo đều dày đặc đủ để làm cho nước đổi màu, và không phải tất cả những hiện tượng nước đổi màu có liên quan đến nở rộ tảo đều đỏ. Ngoài ra, thủy triều đỏ cũng không thường gắn liền với hoạt động lên xuống của nước, do đó dùng khái niệm tảo nở hoa gây hại thì có lẽ chính xác hơn.

Và những tác hại

Hiện tượng bùng phát tảo nở hoa gây hại liên quan đến việc tăng sản xuất các độc tố tự nhiên, đồng thời làm giảm oxy hòa tan trong nước khiến cho các loài sống ven biển như cá, chim và các sinh vật khác chết hàng loạt đã được ghi nhận ở rất nhiều nơi trên thế giới. Qua theo dõi và nghiên cứu, người ta thấy nhóm tảo dinoflagellates sinh ra thành phần độc tố chính trong thủy triều đỏ là brevetoxin cùng các độc tố khác. Sự di chuyển của các dòng hải lưu đưa chất độc này đi xa hơn cùng những yếu tố khác như chất thải từ kim loại nặng được cho là đóng vai trò quan trọng trong việc gây ra thủy triều đỏ. Một số sự kiện tảo nở hoa tại bờ biển Thái Bình Dương được cho là có mối liên hệ với sự xuất hiện của các biến đổi khí hậu Elnino.

Hiện nay các nhà nghiên cứu cũng đề cập đến những nguyên nhân gây ra hiện tượng bùng phát tảo nở hoa gây hại từ hoạt động của con người như sử dụng quá nhiều các chất hóa học trong nuôi trồng (phân bón, thuốc bảo vệ thực vật…), tác động biến đổi khí hậu, tác động do chất thải các khu công nghiệp, nhất là công nghiệp nặng cũng gây ra hiện tượng tảo nở hoa gây hại. Nhiều thành phần độc tố trong thủy triều đỏ tạo thành những hợp chất cao phân tử và đều có khả năng gây tê liệt hệ thần kinh rất mạnh. Điều đó giải thích tại sao khi xuất hiện thủy triều đỏ, các sinh vật sống trong nước như cá, tôm chết hàng loạt gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng độc hại đến các sinh vật khác… Những người sống trong vùng thủy triều đỏ hoặc có tiếp xúc với hiện tượng này gián tiếp qua tự nhiên cũng có thể bị kích ứng đường hô hấp (ho, hắt hơi và chảy nước mắt), kích ứng da…Nếu ăn phải những sinh vật độc hại do nhiễm chất độc từ tảo như cá, tôm, chim biển, tảo biển có thể dẫn đến ngộ độc gây liệt cơ hoặc tử vong.

Hiện tượng tự nhiên độc hại và nguy hiểm này hiện nay vẫn đang được tiếp tục theo dõi và nghiên cứu. Nhiều nhà khoa học cho rằng hiện tượng thủy triều đỏ chỉ xảy ra với các sinh vật ở tầng mặt nước chứ không gây nhiễm độc với các sinh vật ở tầng đáy. Điều có thể khẳng định ở đây là môi trường độc hại do sự bùng phát các sinh vật phù du trong nước, đặc biệt là tảo nở hoa và do đó nó tiêu tốn một lượng khí oxy cực lớn, đồng thời thải ra môi trường nhiều chất độc cực mạnh có thể gây chết hàng loạt thủy sản như cá, tôm, chim biển là một hiện tượng tự nhiên cần phải được cảnh báo và nghiên cứu kỹ hơn nữa. Hiện tượng này có phần nguyên nhân từ hoạt động của con người. Sự độc hại của nó ảnh hưởng đến tự nhiên, gây chết hàng loạt tôm cá, đồng thời gây ảnh hưởng lớn đến môi trường tự nhiên cũng như xã hội.

Hiện tượng thuỷ triều đỏ

ThS. Lê Anh - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 03/07/2025

    5 lợi ích tiềm năng khi ăn chuối luộc

    Chuối là một trong những loại thực phẩm có lợi ích dinh dưỡng đáng kể. Vậy khi ăn chuối luộc có tác dụng gì?

  • 03/07/2025

    10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng

    Nhiễm ký sinh trùng có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe như các triệu chứng về tiêu hóa không rõ nguyên nhân, ngứa, thiếu máu, đau cơ và khớp, ăn không thấy no,… Cùng tìm hiểu về 10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng qua bài viết sau đây!

  • 02/07/2025

    Lý do nước dừa là thức uống tự nhiên kỳ diệu

    Nước dừa có thành phần dinh dưỡng đặc biệt và nhiều lợi ích cho sức khỏe như cung cấp chất điện giải, giúp hạ huyết áp... Đây là lý do nước dừa ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều người.

  • 02/07/2025

    Tất tần tật về trà thảo mộc

    Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.

  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

Xem thêm