Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những điều cần biết về kháng kháng sinh

Dưới đây là những điều có thể bạn chưa biết về kháng kháng sinh:

Kháng kháng sinh là gì?

Vi sinh vật là những sinh vật có kích thước rất nhỏ, phải nhìn qua kính hiển vi như vi khuẩn, virus, một vài loại nấm, và kí sinh trùng. Có rất nhiều vi sinh vật vô hại hoặc thậm chí có lợi cho cơ thể người. Tuy nhiên, nhiều loại khác lại gây bệnh cho người, động vật và cả thực vật. Ví dụ như vi khuẩn gây viêm họng hay ngộ độc thực phẩm; virus gây cảm lạnh hoặc cúm mùa; những loại nấm gây nấm da chân hoặc bệnh nhiễm trùng nấm men; và kí sinh trùng gây bệnh sốt rét. Thuốc kháng vi sinh vật (sau đây gọi chung là kháng sinh) là các loại thuốc dùng để điều trị các bệnh viêm nhiễm gây ra bởi vi sinh vật, ví dụ như penecillin (kháng sinh diệt vi khuẩn), hay valacyclovir (thuốc chống virus), hoặc fluconazole (thuốc chống nấm).

Kháng kháng sinh là tình trạng vi sinh vật tiến hóa cho phép chúng tiếp tục sống và phát triển trong môi trường có sự hiện diện của thuốc kháng sinh. Hệ quả của tình trạng này chính là các loại thuốc trở nên kém hiệu quả hoặc thậm chí không có hiệu quả khi được sử dụng để điều trị bệnh. Và cũng có những loại nhiễm trùng khó điều trị hơn những loại khác.

Điều gì góp phần gây ra tình trạng kháng kháng sinh?

Những yếu tố sau đây đóng vai trò trong tình trạng kháng kháng sinh ngày càng tăng:

  • Bản thân việc sử dụng thuốc kháng sinh đã là một yếu tố để vi sinh vật tiến hóa và kháng lại theo tự nhiên
  • Kê đơn thuốc kháng sinh khi không cần thiết hoặc kê sai liều hoặc thời gian sử dụng, khiến vi sinh vật có thời gian để kháng lại thuốc. Ví dụ như kê thuốc kháng sinh cho những trường hợp cảm cúm do kháng sinh (antibiotic, phân biệt với thuốc kháng virus) chỉ có tác dụng với vi khuẩn chứ không có tác dụng với virus.
  • Điều trị nhiễm trùng bằng kháng sinh phổ rộng thay vì nhắm vào loại vi khuẩn cần tiêu diệt.
  • Kháng sinh thường được sử dụng trong bệnh viện, nơi có nhiều bệnh nhân mắc bệnh nặng. Tiếp xúc giữa nhân viên y tế và người bệnh là điều kiện lý tưởng cho vi sinh vật lây lan. Những bệnh nhân ốm nặng thường dễ bị nhiễm trùng và phải sử dụng thuốc kháng sinh. Tuy nhiên, việc sử dụng rộng rãi các loại thuốc này cộng với tiếp xúc gần giữa các bệnh nhân cũng tạo thuận lợi cho các vi sinh vật kháng thuốc dễ dàng lây lan.
  • Việc sử dụng kháng sinh trong nông nghiệp để kích thích tăng trưởng ở động vật cũng là một vấn đề lớn. Sử dụng kháng sinh ở động vật nuôi lấy thịt cũng làm gia tăng các vi khuẩn kháng thuốc. Sau đó, những vi khuẩn kháng thuốc sẽ truyền sang người khi ăn thịt từ những động vật đó.

Triệu chứng của kháng kháng sinh

Nếu tình trạng nhiễm trùng không cải thiện sau khi được điều trị với thuốc thì đó có thể là dấu hiệu của tình trạng kháng kháng sinh. Những mối đe dọa này bao gồm các dạng khác nhau của các loại bệnh như:

  • Bệnh lậu
  • Nhiễm trùng đường tiết niệu
  • Nhiễm trùng do vi khuẩn Staphylococcus aureus kháng methichillin (MRSA)
  • Bệnh lao
  • Viêm phổi
  • Sốt rét
  • Cảm cúm
  • Nhiễm nấm Candida

Nếu tình trạng kháng kháng sinh không được kiểm soát, những bệnh nhiễm trùng thông thường và vết thương nhẹ vốn vẫn có thể điều trị đơn giản có thể một lần nữa trở thành nguy hiểm chết người như khi chưa có kháng sinh.

Tình trạng kháng kháng sinh được chẩn đoán như thế nào?

Có thể tìm ra loại vi khuẩn gây ra bệnh và xác định mức độ kháng kháng sinh bằng các xét nghiệm nuôi cấy trong phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, những xét nghiệm này có thể mất đến vài ngày hoặc thậm chí vài tuần để có kết quả.

Điều trị kháng kháng sinh như thế nào?

Bất cứ ai gặp phải tình trạng kháng kháng sinh khi bị nhiễm trùng đều nên đi bệnh viện càng sớm càng tốt. Bác sĩ có thể sử dụng những loại thuốc khác, sử dụng liều cao hơn, hoặc sử dụng thuốc trong thời gian dài hơn, kết hợp các loại thuốc, hoặc sử dụng những phương pháp điều trị không cần thuốc khác.

Biến chứng có thể xảy ra do tình trạng kháng kháng sinh?

Kháng kháng sinh có thể gây ra:

  • Xuất hiện những ổ nhiễm trùng nghiêm trọng hơn
  • Thời gian phục hồi lâu hơn
  • Tăng chi phí điều trị
  • Cần phải sử dụng thuốc đắt tiền hơn hoặc các phương pháp điều trị rủi ro hơn
  • Có khả năng tử vong

Phòng ngừa kháng kháng sinh như thế nào?

Việc loại bỏ hoàn toàn vi sinh vật kháng thuốc là không khả thi do vi sinh vật sẽ luôn biến đổi để thích nghi với môi trường. Tuy nhiên, điều có thể làm là hạn chế sự lây lan của vi sinh vật kháng thuốc và phát triển các phương pháp điều trị mới.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Kháng kháng sinh và cảm lạnh thông thường​

 

Bình luận
Tin mới
  • 14/09/2025

    Một chế độ ăn đơn giản giúp giảm ung thư, đái tháo đường và bệnh tim

    Bạn đã bao giờ tự hỏi: Có chế độ ăn uống nào có thể giúp phòng ngừa bệnh tật không? Các nhà khoa học đã phát hiện một chế độ ăn uống đơn giản nhưng mang lại hiệu quả bất ngờ giúp giảm nguy cơ ung thư, đái tháo đường và bệnh tim.

  • 14/09/2025

    Một số loại mất thính lực và nguyên nhân của chúng

    Mất thính lực được phân loại thành ba loại: dẫn truyền, thần kinh cảm giác và hỗn hợp (khi mất thính lực dẫn truyền và thần kinh cảm giác xảy ra đồng thời). Mất thính lực dẫn truyền liên quan đến vấn đề ở tai ngoài hoặc tai giữa, trong khi mất thính lực thần kinh cảm giác là do tổn thương ở tai trong.

  • 13/09/2025

    5 loại vitamin cần thiết nên bổ sung vào mùa thu

    Mùa thu là thời điểm cơ thể dễ phải đối mặt với nhiều thách thức do sự thay đổi của thời tiết và môi trường. Vậy, mùa thu nên bổ sung những loại vitamin nào?

  • 13/09/2025

    10 thủ phạm gây ngứa da đầu và cách tìm cách giải quyết

    Da đầu ngứa có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm thói quen gội đầu, chấy, bệnh vẩy nến, v.v.

  • 12/09/2025

    Những điểm đáng chú ý về vắc-xin điều trị ung thư của Nga

    Nga vừa công bố phát triển thành công vắc-xin mRNA điều trị ung thư, mang lại hy vọng lớn cho những bệnh nhân đang trong cuộc chiến chống lại căn bệnh hiểm nghèo này. Vắc-xin đang chờ Bộ Y tế Nga phê duyệt để được sử dụng rộng rãi vào đầu năm sau. Đây được coi là bước ngoặt lớn trong lĩnh vực y học hiện đại.

  • 12/09/2025

    5 loại cá nước ngọt giàu dinh dưỡng giúp sống khỏe mỗi ngày

    Nhiều loại cá nước ngọt không chỉ là món ăn ngon mà còn là 'kho báu' dinh dưỡng cho sức khỏe. Tham khảo 5 loại cá nổi bật giúp bữa ăn gia đình thêm phần chất lượng.

  • 12/09/2025

    Tại sao bạn bị mụn ở đường viền hàm?

    Mụn ở đường viền hàm có thể do những nguyên nhân như thay đổi hormone, căng thẳng hoặc sử dụng các sản phẩm gây kích ứng da. Bạn có thể giúp ngăn ngừa mụn ở đường viền hàm bằng cách rửa mặt nhẹ nhàng, lựa chọn sản phẩm chăm sóc da phù hợp, ăn chế độ ăn uống cân bằng và tìm kiếm sự trợ giúp y tế nếu cần.

  • 11/09/2025

    6 loại trà chống viêm tốt nhất cho cơ thể

    Các loại trà giàu chất chống oxy hóa có thể góp phần bảo vệ cơ thể khỏi bệnh mạn tính. Tham khảo 6 loại trà chống viêm được đánh giá là tốt nhất.

Xem thêm