Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những điều cần biết về kháng kháng sinh

Dưới đây là những điều có thể bạn chưa biết về kháng kháng sinh:

Kháng kháng sinh là gì?

Vi sinh vật là những sinh vật có kích thước rất nhỏ, phải nhìn qua kính hiển vi như vi khuẩn, virus, một vài loại nấm, và kí sinh trùng. Có rất nhiều vi sinh vật vô hại hoặc thậm chí có lợi cho cơ thể người. Tuy nhiên, nhiều loại khác lại gây bệnh cho người, động vật và cả thực vật. Ví dụ như vi khuẩn gây viêm họng hay ngộ độc thực phẩm; virus gây cảm lạnh hoặc cúm mùa; những loại nấm gây nấm da chân hoặc bệnh nhiễm trùng nấm men; và kí sinh trùng gây bệnh sốt rét. Thuốc kháng vi sinh vật (sau đây gọi chung là kháng sinh) là các loại thuốc dùng để điều trị các bệnh viêm nhiễm gây ra bởi vi sinh vật, ví dụ như penecillin (kháng sinh diệt vi khuẩn), hay valacyclovir (thuốc chống virus), hoặc fluconazole (thuốc chống nấm).

Kháng kháng sinh là tình trạng vi sinh vật tiến hóa cho phép chúng tiếp tục sống và phát triển trong môi trường có sự hiện diện của thuốc kháng sinh. Hệ quả của tình trạng này chính là các loại thuốc trở nên kém hiệu quả hoặc thậm chí không có hiệu quả khi được sử dụng để điều trị bệnh. Và cũng có những loại nhiễm trùng khó điều trị hơn những loại khác.

Điều gì góp phần gây ra tình trạng kháng kháng sinh?

Những yếu tố sau đây đóng vai trò trong tình trạng kháng kháng sinh ngày càng tăng:

  • Bản thân việc sử dụng thuốc kháng sinh đã là một yếu tố để vi sinh vật tiến hóa và kháng lại theo tự nhiên
  • Kê đơn thuốc kháng sinh khi không cần thiết hoặc kê sai liều hoặc thời gian sử dụng, khiến vi sinh vật có thời gian để kháng lại thuốc. Ví dụ như kê thuốc kháng sinh cho những trường hợp cảm cúm do kháng sinh (antibiotic, phân biệt với thuốc kháng virus) chỉ có tác dụng với vi khuẩn chứ không có tác dụng với virus.
  • Điều trị nhiễm trùng bằng kháng sinh phổ rộng thay vì nhắm vào loại vi khuẩn cần tiêu diệt.
  • Kháng sinh thường được sử dụng trong bệnh viện, nơi có nhiều bệnh nhân mắc bệnh nặng. Tiếp xúc giữa nhân viên y tế và người bệnh là điều kiện lý tưởng cho vi sinh vật lây lan. Những bệnh nhân ốm nặng thường dễ bị nhiễm trùng và phải sử dụng thuốc kháng sinh. Tuy nhiên, việc sử dụng rộng rãi các loại thuốc này cộng với tiếp xúc gần giữa các bệnh nhân cũng tạo thuận lợi cho các vi sinh vật kháng thuốc dễ dàng lây lan.
  • Việc sử dụng kháng sinh trong nông nghiệp để kích thích tăng trưởng ở động vật cũng là một vấn đề lớn. Sử dụng kháng sinh ở động vật nuôi lấy thịt cũng làm gia tăng các vi khuẩn kháng thuốc. Sau đó, những vi khuẩn kháng thuốc sẽ truyền sang người khi ăn thịt từ những động vật đó.

Triệu chứng của kháng kháng sinh

Nếu tình trạng nhiễm trùng không cải thiện sau khi được điều trị với thuốc thì đó có thể là dấu hiệu của tình trạng kháng kháng sinh. Những mối đe dọa này bao gồm các dạng khác nhau của các loại bệnh như:

  • Bệnh lậu
  • Nhiễm trùng đường tiết niệu
  • Nhiễm trùng do vi khuẩn Staphylococcus aureus kháng methichillin (MRSA)
  • Bệnh lao
  • Viêm phổi
  • Sốt rét
  • Cảm cúm
  • Nhiễm nấm Candida

Nếu tình trạng kháng kháng sinh không được kiểm soát, những bệnh nhiễm trùng thông thường và vết thương nhẹ vốn vẫn có thể điều trị đơn giản có thể một lần nữa trở thành nguy hiểm chết người như khi chưa có kháng sinh.

Tình trạng kháng kháng sinh được chẩn đoán như thế nào?

Có thể tìm ra loại vi khuẩn gây ra bệnh và xác định mức độ kháng kháng sinh bằng các xét nghiệm nuôi cấy trong phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, những xét nghiệm này có thể mất đến vài ngày hoặc thậm chí vài tuần để có kết quả.

Điều trị kháng kháng sinh như thế nào?

Bất cứ ai gặp phải tình trạng kháng kháng sinh khi bị nhiễm trùng đều nên đi bệnh viện càng sớm càng tốt. Bác sĩ có thể sử dụng những loại thuốc khác, sử dụng liều cao hơn, hoặc sử dụng thuốc trong thời gian dài hơn, kết hợp các loại thuốc, hoặc sử dụng những phương pháp điều trị không cần thuốc khác.

Biến chứng có thể xảy ra do tình trạng kháng kháng sinh?

Kháng kháng sinh có thể gây ra:

  • Xuất hiện những ổ nhiễm trùng nghiêm trọng hơn
  • Thời gian phục hồi lâu hơn
  • Tăng chi phí điều trị
  • Cần phải sử dụng thuốc đắt tiền hơn hoặc các phương pháp điều trị rủi ro hơn
  • Có khả năng tử vong

Phòng ngừa kháng kháng sinh như thế nào?

Việc loại bỏ hoàn toàn vi sinh vật kháng thuốc là không khả thi do vi sinh vật sẽ luôn biến đổi để thích nghi với môi trường. Tuy nhiên, điều có thể làm là hạn chế sự lây lan của vi sinh vật kháng thuốc và phát triển các phương pháp điều trị mới.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Kháng kháng sinh và cảm lạnh thông thường​

 

Bình luận
Tin mới
  • 02/07/2025

    Tất tần tật về trà thảo mộc

    Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.

  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

  • 30/06/2025

    Nhận biết và xử lý vết thương do côn trùng cắn khi đi du lịch

    Du lịch là dịp để khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Tuy nhiên, bên cạnh những điều thú vị, các chuyến đi đôi khi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhỏ nhưng phiền toái, chẳng hạn như những vết thương do côn trùng cắn

  • 29/06/2025

    Sữa nguyên chất có dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro gì?

    Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng nên có trong chế độ ăn hằng ngày, trong đó sữa nguyên chất được đánh giá là nguồn cung cấp protein tốt. Tìm hiểu về dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro khi tiêu thụ sữa nguyên chất.

  • 29/06/2025

    Làm thế nào để bỏ thói quen dùng điện thoại

    Một số ứng dụng có thể cho bạn biết bạn dành bao nhiêu thời gian cho điện thoại và bạn dành bao nhiêu thời gian cho từng ứng dụng. Ngay cả khi bạn không nghĩ rằng mình sử dụng điện thoại quá nhiều, việc nhìn thấy những con số thống kê tần suất sử dụng có thể khiến bạn muốn đặt điện thoại xuống.

Xem thêm