Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hội chứng ruột ngắn ở trẻ: Nguyên nhân, triệu chứng và những lưu ý

Hội chứng ruột ngắn là tình trạng kém hấp thu các chất dinh dưỡng, có thể do bẩm sinh, nhưng hay gặp là do sau các phẫu thuật ống tiêu hoá. Nếu không được chăm sóc tốt và dinh dưỡng không phù hợp, trẻ sẽ có nguy cơ bị suy dinh dưỡng, thậm chí dẫn đến nhiều hệ lụy khác.

Nguyên nhân gây hội chứng ruột ngắn ở trẻ

Hội chứng ruột ngắn ở trẻ do nhiều nguyên nhân, trong đó chủ yếu là nguyên nhân sau phẫu thuật cắt ruột do: Viêm ruột hoại tử (hay gặp nhất), xoắn ruột, hẹp ruột, tắc ruột, teo ruột, bệnh Hirschsprung… dẫn đến tình trạng ruột ngắn. Ở trẻ lớn thường sau khi phẫu thuật do: Lồng ruột, bệnh Crohn, tổn thương ruột (do chấn thương, thiểu dưỡng), ung thư ruột và hậu quả của điều trị ung thư... cũng gặp tình trạng hội chứng ruột ngắn.

Ngoài ra, hội chứng ruột ngắn ở trẻ còn do bẩm sinh, chủ yếu là khiếm khuyết thành bụng bẩm sinh (khe hở thành bụng).

Hội chứng ruột ngắn ở trẻ: Nguyên nhân, triệu chứng và những lưu ý - Ảnh 2.

Hội chứng ruột ngắn ở trẻ do nhiều nguyên nhân, trong đó chủ yếu là nguyên nhân sau khi phẫu thuật cắt ruột.

Biểu hiện hội chứng ruột ngắn ở trẻ

Theo tiêu chuẩn để đánh giá, hội chứng ruột ngắn khi trẻ có chiều dài đoạn ruột non còn lại dưới 25%, chiều dài ruột non theo tuổi thai hoặc rối loạn chức năng ruột sau phẫu thuật cần phải nuôi dưỡng tĩnh mạch trên 60 ngày. Thông thường hội chứng ruột ngắn ở trẻ được chia ra 3 giai đoạn.

- Ở giai đoạn cấp: Thường từ 1 - 4 tuần sau phẫu thuật, biểu hiện đặc trưng bởi sự mất khối lượng lớn nước và điện giải qua phân. Ở giai đoạn này cần phải hỗ trợ dinh dưỡng ngoài ruột, kiểm soát nước và điện giải. Tuy nhiên, tùy theo vị trí, độ dài của đoạn ruột bị cắt sẽ liên quan đến sự tăng bài tiết dịch dạ dày ở giai đoạn cấp.

- Ở giai đoạn thích nghi: Giai đoạn này có thể kéo dài vài tuần hoặc vài tháng, cũng có thể vài năm. Với đặc trưng cải thiện dần tình trạng tiêu chảy, nên sẽ giảm các biểu hiện mất nước, điện giải. Tùy thuộc vào các yếu tố như: Dinh dưỡng ngoài ruột giảm, vị trí, độ dài của ruột bị cắt bỏ, tình trạng của ruột còn lại vào thời điểm phẫu thuật và sự thích nghi... nên mức độ thích nghi kéo dài bao lâu.

- Ở giai đoạn ổn định: Giai đoạn này là sự thành công của việc thích ứng ruột, khi đó dinh dưỡng ruột được dung nạp và có thể ngưng dinh dưỡng ngoài ruột. Nên người bệnh có thể ăn như bình thường.

Điểm chung của các giai đoạn bệnh là bệnh nhi sẽ bị suy dinh dưỡng nặng, do thiếu hụt các chất dinh dưỡng. Biểu hiện rõ nhất của hội chứng ruột ngắn là tiêu chảy, do giảm chức năng hấp thu của ruột non.

Biểu hiện mất nước ở các mức độ khác nhau, phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và khả năng hấp thu của đoạn ruột còn lại.

Biểu hiện nhiễm trùng là do suy dinh dưỡng, do nuôi dưỡng tĩnh mạch kéo dài, do cắt ruột, trẻ dễ bị nhiễm trùng do suy giảm khả năng miễn dịch.

Ngoài ra trẻ còn có các rối loạn tiêu hóa khác như: Nôn trớ, đau bụng, đầy hơi…

Hội chứng ruột ngắn ở trẻ: Nguyên nhân, triệu chứng và những lưu ý - Ảnh 3.

Hội chứng ruột ngắn ở trẻ còn do bẩm sinh, chủ yếu là khiếm khuyết thành bụng bẩm sinh.

(Ảnh minh hoạ)

Hệ lụy của hội chứng ruột ngắn ở trẻ

Khi trẻ mắc hội chứng ruột ngắn kéo theo nhiều hệ lụy, trong đó thường thấy nhất là trẻ bị tiêu chảy mất nước, điện giải. Tình trạng tiêu chảy do tăng tính thấm trong tế bào biểu mô đường ruột vượt quá khả năng hấp thu của các tế bào biểu mô đường ruột; thể tích dịch quá lớn trong đường ruột; kém hấp thu muối mật tại đại tràng.

Các hệ lụy khác liên quan nuôi dưỡng tĩnh mạch kéo dài, trong đó thường thấy là tình trạng nhiễm trùng, hay gặp là nhiễm trùng máu sẽ đe dọa tính mạng với tỷ lệ mắc và tử vong cao. Nguyên nhân có thể là do sự lây chéo và chăm sóc khi nuôi dưỡng tĩnh mạch không đảm bảo vệ sinh.

Ngoài ra, hệ lụy còn thấy là tăng Bilirubil máu, tắc mật, bệnh lý gan tiến triển cũng làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Đặc biệt, trẻ suy dinh dưỡng có nguy cơ nhiễm trùng gấp đối so với trẻ bình thường.

Bệnh nhi thiếu hụt các chất dinh dưỡng, đặc biệt là giai đoạn chuyển tiếp từ nuôi dưỡng tĩnh mạch sang giai đoạn nuôi dưỡng đường ruột, có ít nhất 33% thiếu vitamin, 77% thiếu chất khoáng.

Sau giai đoạn chuyển tiếp đến giai đoạn nuôi dưỡng đường ruột hoàn toàn, nguy cơ thiếu vi chất càng tăng cao, đặc biệt là vitamin A, D, E, K, kẽm, sắt.

Các nguy cơ mắc bệnh xương chuyển hóa do kém hấp thu vitamin D và Ca, nguy cơ cao đối với trẻ sinh non, do giảm khả năng dự trữ vitamin D.

Người ta còn ghi nhận thấy biến chứng sỏi mật chiếm khoảng 40 - 60% bệnh nhân nuôi dưỡng tĩnh mạch kéo dài, biến chứng tiến triển ngày càng nặng, phải nhịn ăn, nuôi dưỡng tĩnh mạch kéo dài, đặc biệt ở trẻ sinh non và suy dinh dưỡng.

Hội chứng ruột ngắn ở trẻ: Nguyên nhân, triệu chứng và những lưu ý - Ảnh 4.

Dinh dưỡng trong điều trị hội chứng ruột ngắn rất quan trọng trong quá trình điều trị ở trẻ.

Lời khuyên của thầy thuốc

Khi trẻ mắc hội chứng ruột ngắn, việc điều trị theo nguyên tắc kết hợp dinh dưỡng tĩnh mạch và dinh dưỡng đường tiêu hoá theo tình trạng hấp thu của từng bệnh nhân cụ thể. Do vậy, gia đình cần kiên trì và thực hiện theo chỉ định của các bác sĩ. Trẻ cần được điều trị lâu dài và khám định kỳ.

Trẻ cần theo dõi lâu dài tình trạng dinh dưỡng, cũng như sự thiếu hụt các chất dinh dưỡng, để có chế độ theo dõi và bổ sung phù hợp (xét nghiệm vi chất định kỳ).

Để phòng ngừa thiếu hụt các chất dinh dưỡng đặc hiệu, cần chăm sóc trẻ một cách khoa học theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Nhằm đảm bảo đủ chất dinh dưỡng: Năng lượng và Protein, để thúc đẩy sự tăng trưởng của trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ.

Dinh dưỡng trong điều trị hội chứng ruột ngắn rất quan trọng trong quá trình điều trị ở trẻ. Chế độ ăn của trẻ phụ thuộc vào lứa tuổi, khả năng hấp thu của đường ruột và tùy mức độ mà trẻ sẽ được bác sĩ hướng dẫn. Điều cha mẹ cần lưu ý là khi chăm sóc trẻ tại nhà, cha mẹ cần ghi lại nhật ký ăn uống, lượng phân và tính chất phân hàng ngày, sự phát triển thể chất của trẻ (cân nặng, chiều cao) theo hướng dẫn của bác sĩ dinh dưỡng. Cho ăn thật chậm, đổ thìa để tăng thời gian hấp thu tại đường tiêu hoá, nếu trẻ còn trong độ tuổi bú mẹ vẫn nên cho trẻ bú mẹ khi trẻ hấp thu được.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Hội chứng ruột ngắn ở trẻ nhỏ và cảnh báo quan trọng từ bác sĩ.

Theo sức khỏe đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 21/11/2024

    Trị bệnh Parkinson bằng Đông y có hiệu quả không?

    Do các loại thuốc Tây y điều trị bệnh Parkinson thường đi kèm với tác dụng phụ và nguy cơ “nhờn thuốc” khi dùng lâu dài, nhiều người tìm tới các phương pháp Đông y với hy vọng các loại thảo dược tự nhiên sẽ an toàn hơn với cơ thể.

  • 21/11/2024

    Tăng cường sức khỏe xương khớp cho người cao tuổi trong mùa đông

    Khi bước vào giai đoạn lão hóa, cơ thể con người trải qua nhiều thay đổi sinh lý, suy giảm chức năng của hệ cơ xương khớp và dễ mắc phải các bệnh lý về xương khớp, đặc biệt là trong mùa đông lạnh

  • 21/11/2024

    Tức giận - Kẻ thù thầm lặng của sức khỏe

    Tức giận là một cảm xúc bình thường mà ai cũng sẽ trải qua, bởi hiếm ai có thể giữ được bình tĩnh khi bị tấn công, xúc phạm, phản bội hay thất bại... Tuy nhiên, tức giận quá thường xuyên hoặc kéo dài có thể gây ra nhiều vấn đề đối với sức khỏe.

  • 21/11/2024

    Bệnh hô hấp và cách bảo vệ sức khỏe trong mùa lạnh

    Mùa đông đến đi kèm với sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, không khí hanh khô và độ ẩm giảm. Những yếu tố này gây nên các bệnh về đường hô hấp, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và những người có hệ miễn dịch yếu. Các bệnh lý đường hô hấp không chỉ gây khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.

  • 20/11/2024

    9 cách chữa đau chân tại nhà hiệu quả

    Đau chân là vấn đề phổ biến ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của nhiều người. Cùng tìm hiểu 9 phương pháp đơn giản, hiệu quả để chữa đau chân tại nhà. Áp dụng đúng cách, bạn có thể giảm đau, cải thiện lưu thông máu và tăng cường sức khỏe cho đôi chân của mình.

  • 19/11/2024

    Các phương pháp điều trị bênh tiêu chảy tự nhiên khi bạn đang cho con bú

    Thật khó khăn khi bạn phải đối mặt với bệnh tiêu chảy, nhất là khi bạn đang phải cho con bú. Trong bài viết này, Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ chia sẻ một số biện pháp khắc phục tự nhiên để điều trị bệnh tiêu chảy cho các bà mẹ vẫn đang trong thời kỳ nuôi con bằng sữa mẹ.

  • 18/11/2024

    Tại sao người đái tháo đường nên ăn rau đầu tiên?

    Ăn rau đầu tiên trong bữa ăn có tác dụng thế nào với người bệnh đái tháo đường? Thứ tự các ăn các món trong bữa ăn của người bệnh đái tháo đường có gì đặc biệt? Nhân Ngày thế giới phòng chống đái tháo đường 14/11, cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

  • 18/11/2024

    Ngày Trẻ em Thế giới: Bồi dưỡng sức khỏe thể chất và tinh thần cho trẻ

    Ngày Trẻ em Thế giới là dịp để chúng ta cùng nhau tôn vinh và bảo vệ thế hệ tương lai của đất nước. Trong bối cảnh cuộc sống hiện đại với nhiều thay đổi, việc chăm sóc sức khỏe toàn diện cho trẻ em càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Xem thêm