Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Các bệnh có thể dự phòng bằng vắc-xin: Bệnh viêm não Nhật Bản

Tác nhân gây bệnh viêm não Nhật Bản (VNNB) là virut VNNB thuộc họ Flaviviridae, chi Flavivirus.

Virut này chỉ có một týp huyết thanh duy nhất. Cho đến nay, năm kiểu gene đã được mô tả dựa trên những phân tích vỏ virut gene “E”. Virut có sức đề kháng với nhiệt độ cơ thể và tác động hóa học. Virut bị phá hủy ở nhiệt độ trên 560C trong 30 phút; điểm bất hoạt nhiệt (TIP) là 400C. Virut cũng bị bất hoạt trong môi trường axit với pH 1-3 (ổn định trong môi trường kiềm pH 7-9).

Virut rất không ổn định và không sống được trong môi trường tự nhiên; nhạy cảm với ánh sáng cực tím và phóng xạ gamma.

Vật chủ chính

Lợn và lây nhiễm qua muỗi. Các ổ chứa tự nhiên cho virut VNNB là các loài chim (chim diệc).

Động vật khác có thể nhiễm virut VNNB mà có thể không góp phần lan truyền bao gồm: bò, cừu, dê, chó, mèo, gà, vịt, thú hoang dã, các loài bò sát và lưỡng cư.

Phương thức lây truyền: Lây truyền từ động vật (chủ yếu là lợn và chim) sang người qua muỗi đốt (muỗi Culex, chủ yếu là muỗi Culex tritaeniorhynchus).

Virut viêm não Nhật Bản truyền từ lợn và chim sang người qua muỗi đốt.

Virut viêm não Nhật Bản truyền từ lợn và chim sang người qua muỗi đốt.

Triệu chứng: Sốt cao, nôn, rối loạn vận động (gồng vặn người từng cơn, run rẩy, múa giật, co giật), tăng tiết đờm rãi, nói khó, ngủ gà gật, mất trí nhớ, lơ mơ, li bì, hôn mê. Có thể không có triệu chứng.

Biến chứng: Để lại di chứng liệt cứng, di chứng thần kinh (không nói được, rối loạn tính cách, thiểu năng trí tuệ...), tử vong.

Đường truyền: Lây truyền chủ yếu vào mùa hè/đầu mùa thu liên quan đến di chuyển của các loài chim từ phương Bắc, các loài chim cũng mang và gây bùng phát virut, muỗi gây nhiễm virut sang lợn. Do đó, dịch bệnh có thể gặp cuối mùa hè hoặc đầu mùa thu ở các vùng phía Bắc hoặc bệnh dịch quanh năm của vùng nhiệt đới phía Nam.

Có chu kỳ liên tục giữa các loài chim, lợn và muỗi - vectơ truyền bệnh: Chủ yếu là muỗi Tritaeniorhynchus Culex sống ở các vùng ngập nước (ao cá, ruộng lúa, mương) và hoạt động nhiều nhất vào giờ hoàng hôn,

Phòng bệnh không đặc hiệu

Thực hiện tốt vệ sinh môi trường, giữ gìn nhà ở, chuồng trại gia súc, lợn sạch sẽ để hạn chế muỗi, nên để chuồng trại xa nhà, loại bỏ các ổ bọ gậy.

Khi đi ngủ cần mắc màn, thường xuyên sử dụng các biện pháp xua, diệt muỗi trong các hộ gia đình, không cho trẻ em chơi gần chuồng gia súc để phòng muỗi đốt.

Phòng bệnh đặc hiệu

Tiêm vắc-xin VNNB đầy đủ và đúng lịch là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất:

Tiêm chủng 3 liều vắc-xin cơ bản:

Mũi 1 khi trẻ 1 tuổi, mũi 2 sau mũi 1 từ 1-2 tuần.

Mũi 3 sau mũi 2 một năm.

Vắc-xin VNNB được triển khai trong tiêm chủng thường xuyên của Chương trình TCMR từ năm 2015. Các bà mẹ cần đưa con đến các điểm tiêm chủng của trạm y tế xã vào ngày tiêm chủng thường xuyên khi trẻ đến tuổi tiêm chủng vắc-xin VNNB để trẻ được phòng bệnh VNNB hiệu quả.

Chống chỉ định

Dị ứng nặng (sốc phản vệ) sau mũi tiêm trước hoặc với bất cứ thành phần nào của vắc-xin; các bệnh nhiễm trùng đang tiến triển; phụ nữ mang thai; bệnh tim, thận hoặc gan; bệnh tiểu đường hoặc suy dinh dưỡng; bệnh ung thư máu và các bệnh ác tính nói chung; bệnh về não, bệnh động kinh không kiểm soát được và các bệnh về thần kinh khác; chức năng miễn dịch suy giảm hoặc đang điều trị thuốc ức chế miễn dịch.

Tác dụng không mong muốn

Phản ứng thông thường: Đau, sưng, nóng nhẹ tại chỗ tiêm.

Phản ứng nặng: Sốt cao, phát ban dị ứng, phù mạch thần kinh, viêm não tủy, sốc phản vệ.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Phòng chống bệnh Viêm não Nhật Bản

Theo Tài liệu Dự án TCMR và sách Khuyến cáo sử dụng vắc-xin cho mọi lứa tuổi ở VN
Bình luận
Tin mới
  • 29/12/2025

    Hà Nội ô nhiễm không khí: 6 loại thực phẩm giúp thanh lọc và bảo vệ phổi

    Những ngày gần đây, không khí tại Hà Nội và các tỉnh miền Bắc liên tục ở mức kém, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân. Bên cạnh các biện pháp che chắn bên ngoài, việc xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý là cách hiệu quả để tăng cường đề kháng cho phổi.

  • 29/12/2025

    Phục hồi sau khi bị cúm

    Ngay cả khi các triệu chứng cảm lạnh hoặc cúm đã thuyên giảm, cơ thể vẫn cần thêm thời gian để hồi phục hoàn toàn. Các chuyên gia khuyến nghị nên nghỉ ngơi đầy đủ, duy trì lượng nước cần thiết, từng bước quay lại thói quen sinh hoạt thường ngày và ưu tiên các thực phẩm, đồ uống bổ dưỡng, lành mạnh

  • 28/12/2025

    3 công thức sinh tố 'đốt' mỡ bạn có thể tự làm tại nhà

    Không cần đến những thực phẩm chức năng đắt đỏ, bí quyết để thúc đẩy quá trình trao đổi chất và đánh bay mỡ thừa đôi khi nằm ngay trong chính máy xay sinh tố của bạn. Hãy cùng khám phá cách 'thiết kế' một ly sinh tố chuẩn đốt mỡ.

  • 28/12/2025

    Bệnh Alzheimer: Dấu hiệu sớm, phòng ngừa và chăm sóc người bệnh hiệu quả

    Bệnh Alzheimer là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm trí nhớ và sa sút trí tuệ ở người cao tuổi. Với tỷ lệ mắc bệnh ngày càng gia tăng, đặc biệt ở nhóm người trên 65 tuổi, việc nhận biết sớm các dấu hiệu, áp dụng các biện pháp phòng ngừa và chăm sóc phù hợp là vô cùng quan trọng. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các dấu hiệu sớm, cách phòng ngừa và chăm sóc hiệu quả cho người bệnh Alzheimer, nhằm hỗ trợ người thân và cộng đồng trong việc đối phó với căn bệnh này.

  • 27/12/2025

    4 loại trà mùa đông hỗ trợ giảm cân hiệu quả

    Mùa đông là thời điểm việc giảm cân trở nên khó khăn do ít vận động và nhu cầu năng lượng tăng cao. Bên cạnh chế độ ăn uống hợp lý, uống trà đúng cách có thể hỗ trợ kiểm soát cân nặng nhờ tăng sinh nhiệt, cải thiện chuyển hóa và giảm cảm giác thèm ăn, giúp duy trì vóc dáng trong mùa lạnh.

  • 27/12/2025

    Phát ban âm đạo: Nguyên nhân gây kích ứng ở vùng kín là gì?

    Phát ban âm đạo thường là tình trạng phát ban liên quan đến âm hộ . Nó có thể ảnh hưởng đến bên trong hoặc bên ngoài nếp gấp môi lớn. Những phát ban này có thể gây ngứa, nổi cục và đỏ. Nguyên nhân có thể khác nhau, từ kích ứng da đơn giản và nhiễm trùng do vi khuẩn đến các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI). Bài viết này sẽ thảo luận về các nguyên nhân khác nhau gây phát ban âm đạo.

  • 26/12/2025

    5 món cháo dễ nấu đủ dinh dưỡng cho cả nhà

    Cháo là món ăn lý tưởng vì vừa dễ tiêu hóa, ấm bụng lại dễ dàng kết hợp với nhiều nguyên liệu để tạo thành bữa ăn dinh dưỡng toàn diện cho mọi thành viên trong gia đình.

  • 26/12/2025

    Sức khỏe tinh thần: Đối phó với stress và trầm cảm trong áp lực cuối năm

    Cuối năm là giai đoạn bận rộn với nhiều áp lực từ công việc, tiệc tùng và gia đình, dễ gây căng thẳng, mệt mỏi, thậm chí trầm cảm. Việc chăm sóc sức khỏe tinh thần trong thời điểm này rất quan trọng để giảm stress và cân bằng cuộc sống. Bài viết này sẽ cung cấp các phương pháp khoa học và thực tiễn giúp bạn duy trì tinh thần tích cực, nhận biết dấu hiệu trầm cảm sớm và vượt qua áp lực cuối năm một cách hiệu quả.

Xem thêm