Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Bù nước điện giải cho trẻ tốt nhưng cần phải đúng cách

Sử dụng Oresol để bù nước điện giải cho bé khi bị sốt, tiêu chảy, nôn ói, mất nước là phương pháp phổ biến được nhiều ông bố bà mẹ áp dụng. Thế nhưng việc bù nước không đúng cách sẽ gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, thậm chí có thể gây tử cong cho trẻ.

Bù nước điện giải cho trẻ tốt nhưng cần phải đúng cách

 

Nguy hiểm do bù nước sai cách

Trẻ bị tiêu chảy, mất nước, nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây rối loạn các chức năng của cơ thể, thậm chí đe dọa tính mạng. Oresol với thành phần là muối, đường, khi được pha đúng, uống đúng sẽ bù lại lượng nước đã mất giúp trẻ phục hồi.

BS Đại tá Bùi Thanh Tiến – Phó Chủ nhiệm Khoa Hồi sức cấp cứu (Bệnh viện Quân y 103) cho biết, oresol có tác dụng bù nước rất tốt, vì ngoài nước cất, còn cung cấp một lượng muối khoáng rất quan trọng. Nó được khuyên dùng trong trường hợp người bị mất nước và chất điện giải do tiêu chảy, nôn, sốt cao… Tuy nhiên, điều quan trọng là sử dụng nó phải đúng cách, pha đúng nồng độ quy định. Nếu pha thuốc đặc hơn so với khuyến cáo, hàm lượng muối trong máu của bệnh nhân sẽ tăng lên, gây tình trạng ưu trương, áp lực thẩm thấu trong máu cao hơn bình thường, sẽ “hút” nước từ tế bào ra khoảng kẽ, khiến tế bào bị mất nước và “teo” lại. Lúc này, trẻ có biểu hiện da nhăn, khô, mắt trũng. Tế bào não bị “teo” khiến trẻ bị co giật, sốt cao, vật vã, có thể hôn mê. Nếu không được cấp cứu kịp thời, trẻ rất dễ bị tử vong.

bu nuoc dien giai cho tre tot nhung can phai dung cach

Bù nước điện giải cho trẻ tốt nhưng cần phải đúng cách

Trên thị trường hiện có hai loại oresol: Loại gói nhỏ được chỉ định pha với 200ml nước; Loại gói to pha đủ với 1 lít nước sôi để nguội. Nhưng vẫn có nhiều phụ huynh “sáng tạo” trong việc pha oresol gây nguy hiểm cho trẻ. Do có trẻ không thích uống oresol, sợ con uống ít không đủ bù nước, cha mẹ liền pha cả gói với vài thìa nước. Sự “sáng tạo” này vô tình gây nguy hiểm cho trẻ. Khi uống oresol với nồng độ quá đặc, có thể bổ sung ít nước nhưng lại làm hàm lượng muối trong máu tăng lên khiến áp lực thẩm thấu trong máu cao hơn bình thường dẫn đến tình trạng trẻ bị co giật, sốt cao, vật vã, kích thích, hôn mê. Nếu không được cấp cứu kịp thời có thể đe dọa tính mạng trẻ. Ngược lại, pha loãng lại không có tác dụng bù nước, giá trị cung cấp điện giải sẽ kém đi.

PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng (nguyên Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai) cũng cho biết, việc pha oresol không đúng quy định sẽ càng gây rối loạn nước và điện giải, tình trạng tiêu chảy càng nặng hơn, thậm chí trẻ có thể tử vong.

Một trong những cách pha sai lầm hay gặp là nhiều người chia nhỏ gói oresol uống thành nhiều lần, trong khi đáng lẽ phải hòa tan hết 1 gói oresol trong 200ml nước mới đảm bảo nồng độ các chất, bù nước cho cơ thể bị mất. Có người lại cắt 1/2 hoặc 1/3, 1/4 gói thuốc rồi nhẩm tính số nước tương ứng giảm đi so với yêu cầu chuẩn. Các cách này dễ khiến trẻ bị ngộ độc muối.

Tốt nhất, phụ huynh pha theo chỉ dẫn trên bao bì, bảo đảm đúng tỷ lệ và cho trẻ uống từng ngụm nhỏ nhiều lần. Thực tế đã có trường hợp cháu bé bị tiêu chảy nhưng người thân đã cho cháu uống hơn 3 gói oresol bằng cách pha từng phần ra chén và cho uống liên tục vì thấy bé vẫn khát. Lượng muối quá đậm đặc đã khiến trẻ tử vong vì phù não cấp tính.

Lưu ý khi dùng thuốc bù nước điện giải cho trẻ

– Sử dụng đúng liều lượng quy định.

– Chỉ dùng dung dịch đã pha trong 24 tiếng, bảo quản kỹ, tránh nhiễm bẩn.

– Không chia nhỏ gói thuốc để sử dụng. Điều đó khiến các thành phần không đồng nhất và gây nhầm lẫn thể tích khi pha.

– Không đun sôi dung dịch đã pha, có thể làm mất các phẩm chất của thuốc, bay hơi, tăng độ thẩm thấu.

– Không pha với nước khoáng, làm sai lệch nồng độ, chỉ nên dùng nước lọc đun sôi, để nguội.

– Theo dõi các triệu chứng của trẻ như phát hiện mất nước, khả năng đáp ứng thuốc… Khi xuất hiện dấu hiệu nặng, bất thường cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.

bu nuoc dien giai cho tre tot nhung can phai dung cach

Tùy vào từng trường hợp mất nước mà có cách uống phù hợp

 

Cách uống

Tùy từng trường hợp mất nước mà ta phải có cách uống thích hợp, nếu sử dụng cách uống sai thì sẽ không có tác dụng mà thậm chí còn có tác dụng ngược lại nữa.

– Trong trường hợp ra nhiều mồ hôi: có thể uống như uống nước bình thường, nhưng để có kết quả nhanh nhất thì có thể uống từng ngụm nhỏ, giữ lại hơi lâu hơn bình thường 1 chút ở khoang miệng rồi mới nuốt.

– Trong trường hợp tiêu chảy, nôn : phải uống từng thìa nhỏ để lượng nước vào miệng ít nhất, chỉ đủ để láng ướt khoang miệng, làm nước và điện giải được hấp thu ngay tại khoang miệng, ko có khả năng (hoặc rất ít) chui xuống dạ dày. Nếu uống như cách thứ 1 thì toàn bộ dung dịch uống vào sẽ nằm trong dạ dày. Khi đó, dạ dày bị kích thích, nên hoặc sẽ tống dung dịch xuống ruột -> đi ngoài tiếp (nếu bị tiêu chảy) hoặc sẽ tống ngược lên -> gây nôn (nếu bị nôn) —> vừa mất cả chì (Oresol) lẫn chài (mất thêm nước và điện giải của cơ thể)

Liều lượng

– Trẻ <1 tuổi: uống 50-100ml>

– Trẻ >1 tuổi: uống 150-200ml/1 lần nôn, tiêu chảy

Làm gì khi trẻ sốt?

Một sai lầm khác trong cách bù nước, hạ sốt cho trẻ mà nhiều phụ huynh đang làm là truyền dịch. Họ cho rằng, mọi thứ sốt, thậm chí sốt ác tính chỉ cần truyền một chai dịch cũng giảm ngay mà không có hại đối với trẻ nhỏ. Song bản chất truyền dịch không phải cắt sốt, hạ sốt. Việc tự ý truyền dịch sẽ vô cùng nguy hại đến sức khỏe, chỉ khi sốt kéo dài bác sĩ mới chỉ định truyền dịch.

“Truyền dịch không bù nước nhanh cho cơ thể. Ngoài các nguy cơ sốc dẫn đến tử vong, khi truyền dịch sát khuẩn không tốt có thể dẫn đến lây nhiễm các bệnh nhiễm trùng như viêm gan siêu vi. Nếu cháu bé bị sốt do viêm phổi, việc truyền dịch còn làm trầm trọng hơn tình trạng bệnh. Thậm chí, nếu lượng dịch truyền quá nhiều so với tình trạng bệnh sẽ gây phù phổi, suy tim. Do đó, chỉ trường hợp thật sự cần thiết, các bác sĩ mới chỉ định truyền dịch để bù nước”, PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng khuyến cáo.

bu nuoc dien giai cho tre tot nhung can phai dung cach

Tuyệt đối không truyền dịch khi trẻ bị sốt

Cha mẹ cần lưu ý khi trẻ sốt trên 38,5 độ C. Cho trẻ nằm ở nơi thoáng mát, mặc quần áo mỏng, lau nước ấm, đồng thời cho trẻ uống nước đầy đủ theo nhu cầu để bù lại lượng nước đã mất. Trẻ bị sốt cao thường ra nhiều mồ hôi nên dễ bị mất nước, vì vậy cần cho bé uống nhiều nước, sữa, nước trái cây, cháo, súp… để bù mất nước. Tuyệt đối không cho trẻ uống nước ngọt và nước có ga. Cần theo dõi phản ứng của trẻ. Nếu đã bù oresol đường uống đúng cách mà trẻ vẫn nôn quá nhiều, có dấu hiệu mất nước như mệt, kêu khát nước, tiểu ít… nên đưa trẻ đến viện để bác sĩ điều trị, phòng nguy cơ mất nước rất nguy hiểm.

Để phòng tránh trẻ sốt cần cho trẻ ăn đủ chất dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng. Cho trẻ mặc quần áo phù hợp với thời tiết để tránh bị cảm sốt hay sốt do thân nhiệt tăng do quần áo quá dày. Uống đủ nước hàng ngày. Điều đặc biệt cần lưu ý là tiêm vaccine phòng bệnh do virus như sởi, quai bị…

Bù nước điện giải không chỉ cung cấp lượng nước và ion đã mất mà còn giúp cơ thể hồi phục nhanh hơn. Tuy nhiên, phải sử dụng đúng cách thì mới mang lại hiệu quả, pha oresol không đúng cách có thể khiến tình trạng bệnh nặng hơn. Bên cạnh đó, cần nâng cao sức khỏe cho bé qua chế độ dinh dưỡng, chăm sóc mỗi ngày.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những thực phẩm bổ sung chất điện giải cho cơ thể

Theo Sức khỏe online
Bình luận
Tin mới
  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

Xem thêm