Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Bạn biết gì về chất bảo quản thực phẩm TBHQ?

Nếu bạn có thói quen đọc nhãn thực phẩm, chắc hẳn, bạn sẽ thường bỏ qua những thành phần mà bạn không thể đọc/phát âm được. Tertiary butylhydroquinone, hay TBHQ có thể là một trong số các thành phần này.

Bạn biết gì về chất bảo quản thực phẩm TBHQ? 

TBHQ là một loại phụ gia dùng để bảo quản thực phẩm đã chế biến. Nó hoạt động như một chất chống oxy hóa, nhưng, khác với các chất chống oxy hóa lành mạnh trong rau xanh và trái cây, TBHQ có những tác dụng tiêu cực và còn đang gây tranh cãi giữa các nhà khoa học.

TBHQ là gì?

TBHQ, cũng giống như nhiều loại phụ gia thực phẩm khác, được dùng để tăng thời gian bảo quản thực phẩm, ngăn không cho thực phẩm xuất hiện mùi ôi thiu, hôi thối. Đây là một chất dạng tinh thể, có màu sáng trắng và có mùi nhẹ. Vì là một chất chống oxy hóa, TBHQ có thể bảo vệ những thực phẩm có chứa sắt không bị đổi màu, và điều này rất có lợi cho các nhà sản xuất.

TBHQ thường được sử dụng chung với các loại phụ gia thực phẩm khác, như propyl gallate, butylated hydroxyanisole (BHA), và butylated hydroxytoluene (BHT). BHA và TBHQ có mối liên hệ chặt chẽ với nhau: khi cơ thể chuyển hóa BHA thì TBHQ sẽ hình thành.

TBHQ có ở đâu?

TBHQ thường được sử dụng trong các loại sản phẩm có chứa chất béo, bao gồm cả dầu thực vật và mỡ động vật. Rât nhiều các loại thực phẩm chế biến sẵn có chứa chất béo, do vậy, TBHQ được tìm thấy trong rất nhiều loại sản phẩm. Ví dụ: bánh quy giòn để ăn vặt, mỳ ăn liền, đồ ăn nhanh, đồ ăn đông lạnh. TBHQ được cho phép sử dụng với mức độ cao ở các sản phẩm làm từ cá đông lạnh. Nhưng, thực phẩm không phải là nơi duy nhất bạn có thể tìm thấy TBHQ. TBHQ còn có thể tìm thấy trong các sản phẩm chăm sóc da, màu vẽ/sơn và véc ni (dùng cho đồ gỗ).

Hạn chế của FDA với TBHQ

Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã xác định các chất phụ gia thực phẩm an toàn cho người tiêu dùng Mỹ. FDA đã đặt ra một giới hạn về việc những thành phần nào có thể sử dụng trong thực phẩm. Theo quy định của FDA, TBHQ không được chiếm quá 0.02% thành phần dầu trong thực phẩm vì FDA không có bằng chứng chứng minh rằng lượng TBHQ lớn hơn là an toàn cho sức khỏe. Điều này không có nghĩa là nhiều hơn 0.02% sẽ gây nguy hiểm, mà chỉ cho thấy rằng, liều lượng cao hơn chưa được xác nhận là an toàn.

Các nguy cơ có thể gặp phải

Các nghiên cứu đã chỉ ra mối liên quan giữa TBHQ cùng với BHA với rất nhiều vấn đề sức khỏe có thể xảy ra.

Theo Centers for Science in the Public Interest (CSPI), loại phụ gia thực phẩm này sẽ làm tăng tỷ lệ phát triển khối u trên chuột. Và theo National Library of Medicine (NLM), các trường hợp rối loạn thị lực đã được chứng minh là có liên quan đến việc tiêu thụ TBHQ. NLM cũng có những nghiên cứu chứng minh rằng, TBHQ làm gan bị phì đại, gây nhiễm độc thần kinh, co giật và liệt trên động vật tại phòng thí nghiệm.

Một số nhà khoa học cho rằng, BHA và TBHQ có thể ảnh hưởng đến hành vi và cách cư xử của con người. Đây là một thành phần ở trong “danh sách đen” mà những người bị chứng tăng động giảm chú ý (ADHD) nên tránh ăn.

Có bao nhiêu TBHQ trong thực phẩm?

Như đã nói ở trên, tổ chức FDA đã đưa ra giới hạn về việc sử dụng TBHQ được coi là an toàn, khi sử dụng với lượng nhỏ. Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, người Mỹ đang tiêu thụ nhiều TBHQ hơn họ tưởng.

Một cuộc lượng giá được tiến hành bởi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chỉ ra rằng, trung bình, lượng tiêu thụ TBHQ tại Mỹ vào khoảng 0.62mg/kg cân nặng cơ thể ở người bình thường. Tỷ lệ này tương đương khoảng 90% lượng TBHQ khuyến nghị nên sử dụng. Đối với những người ăn chế độ ăn giàu chất béo, lượng tiêu thụ TBHQ lên tới 1.2mg/kg cân nặng cơ thể, tương đương với 180% lượng TBHQ có thể chấp nhận được – một con số khá lớn và đáng lo ngại.

Phòng tránh TBHQ

Cho dù bạn đang kiểm soát chế độ ăn của trẻ bị tăng động giảm chú ý hay chỉ đơn giản là quan tâm đến những nguy cơ sức khỏe của các loại chất bảo quản thực phẩm, thì thói quen đọc kỹ nhãn thực phẩm có thể giúp bạn tránh được TBHQ và các chất bảo quản thực phẩm khác.

Bạn nên cẩn thận với các nhãn thực phẩm mà trên đó có ghi:
  • tert-butylhydroquinone
  • tertiary butylhydroquinone
  • TBHQ
  • butylated hydroxyanisol

TBHQ, cũng như nhiều chất bảo quản thực phẩm khác, được tìm thấy trong các loại thực phẩm chế biến sẵn, có nghĩa là những loại thực phẩm này có thể dùng được trong một thời gian dài. Do vậy, tránh sử dụng các loại thực phẩm đóng gói, chế biến sẵn, thay vào đó, sử dụng các loại thực phẩm tươi sống là cách chắc chắn nhất để hạn chế việc tiêu thụ TBHQ trong chế độ ăn.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Cách lựa chọn, bảo quản, chế biến thực phẩm tối ưu

PGs.Ts.Bs. Nguyễn Xuân Ninh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp từ Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 04/12/2025

    Loãng xương ở phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh

    Loãng xương là tình trạng suy giảm nghiêm trọng lượng khoáng chất trong xương, làm thay đổi cấu trúc và giảm độ chắc khỏe của xương. Trong đó, phụ nữ ở giai đoạn mãn kinh là nhóm đối tượng có nguy cơ cao nhất mắc bệnh, dẫn đến nhiều hệ lụy khó lường đối với sức khỏe. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về loãng xương ở phụ nữ mãn kinh nhé!

  • 04/12/2025

    Ai không nên ăn thịt lợn nọng?

    Thịt lợn nọng ngon nhưng do hàm lượng chất béo bão hòa cao, một số nhóm người nên đặc biệt hạn chế tiêu thụ thịt nọng.

  • 04/12/2025

    Sự thật về tóc bạc

    Nang tóc của bạn có các tế bào sắc tố tạo ra melanin, một chất hóa học tạo nên màu tóc của bạn. Khi bạn già đi, các tế bào này bắt đầu chết. Không có sắc tố, các sợi tóc mới mọc ra nhạt hơn và có nhiều sắc thái khác nhau của màu xám, bạc và cuối cùng là màu trắng. Khi nang tóc ngừng tạo ra melanin, nó sẽ không tạo ra các sợi tóc màu nữa.

  • 03/12/2025

    Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

    Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?

  • 03/12/2025

    Viêm xoang trong mùa đông

    Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.

  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

Xem thêm