Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

8 triệu chứng quá liều opioid

Opioid là một loại thuốc có thể tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau, ví dụ như thuốc kê đơn, thuốc tổng hợp hoặc thậm chí là heroin. Mặc dù mỗi loại opioid khác nhau sẽ có phản ứng phụ riêng, nhưng có một điểm chung đó là chúng đều có nguy cơ quá liều. Vậy bạn đã biết được các dấu hiệu và triệu chứng của việc quá liều opioid hay chưa?

Tử vong do quá liều opioid đang tăng nhanh trong những năm vừa qua tại Mỹ. Trước vấn nạn này, việc biết rõ dấu hiệu và triệu chứng của nghiện opioid và quá liều opioid trở nên đặc biệt quan trọng, thậm chí có thể giúp cứu sống tính mạng.

Nguyên nhân gây quá liều opioid

Quá liều opioid có thể xảy ra khi cơ thể không thể xử lý được lượng opioid đủ nhanh. Một người dễ có nguy cơ quá liều thuốc cao hơn nếu họ tiêu thụ một lượng opioid quá nhanh, ví dụ như fentanyl hoặc heroin. Sự có mặt của fentanyl cũng thường có trong các loại thuốc cấm khác cũng có thể gây tử vong, theo báo cáo từ FDA.

WHO đã mô tả rất nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ quá liều opioid, bao gồm:

  • Bị rối loạn sử dụng opioid
  • Sử dụng opioid đường tiêm
  • Tái sử dụng opioid sau một thời gian dài không sử dụng
  • Sử dụng opioid kê đơn không có sự giám sát của bác sĩ
  • Sử dụng opioid liều cao hơn so với kê đơn (tương ứng với hơn 100mg morphine hoặc tương ứng hàng ngày)
  • Sử dung opioid cùng với đồ uống có cồn hoặc các loại thuốc/ chất khác (như benzodiazepine, barbiturate, thuốc gây tê và một số loại thuốc giảm đau) có thể làm suy giảm chức năng hô hấp.
  • Mắc các tình trạng bệnh khác, ví dụ như HIV, bệnh gan, bệnh phổi hoặc các vấn đề về sức khỏe tinh thần.

Có tiền sử quá liều thuốc sẽ khiến bạn dễ bị quá liều hơn, việc sử dụng lại opioid sau 1 khoảng thời gian ngừng sử dụng cũng sẽ làm tăng nguy cơ quá liều vì cơ thể đã mất đi khả năng dung nạp opioid và sau khi sử dụng lại thường sẽ có xu hướng sử dụng nhiều  hơn bình thường. Trên 65 tuổi cũng làm tăng nguy cơ quá liều opioid. Các vấn đề về tâm lý như lo âu hoặc căng thẳng nghiêm trọng cũng làm tăng nguy cơ quá liều.

Các dấu hiệu và triệu chứng của việc quá liều opioid bao gồm:

Khi cơ thể bị quá liều opioid, một loạt các sự kiện có thể xuất hiện, và có thể ảnh hưởng đến tim, phổi, máu và não. Dưới đây là những gì bạn nên quan sát:

  • Môi hoặc móng tay đổi màu xanh hoặc màu tím: Thay đổi màu da có thể là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang bị thiếu oxy. Thông thường, môi và đầu ngón tay thường sẽ là những nơi da thay đổi đầu tiên. Sau đó, cơ thể cũng sẽ bắt đầu tím tái khi oxy không đến được các cơ quan khác của cơ thể. Những người có da tối màu thường sẽ có màu da xám hoặc màu đen hơn, trong khi người có làn da sáng sẽ có thể chuyển màu tím tái hoặc xanh.
  • Da lạnh: Da của người bị quá liều opioid có thể sẽ lạnh hơn khi chạm vào và thậm chí sẽ có màu tái nhợt. Da mặt của có thể sẽ bị lạnh và tái nhợt
  • Khụt khịt hoặc ngạt thở hoặc nghẹn: Bạn nên lưu ý những âm thanh này bởi chúng cũng là một dấu hiệu khác của quá liều opioid. Người bị quá liều opioid cũng có thể bị nôn mửa.
  • Khó đi bộ hoặc khó nói: Một số người bị quá liều opioid có thể sẽ vẫn tỉnh táo nhưng sẽ không phản hồi lại hoặc thậm chí sẽ không tỉnh táo
  • Nhịp tim chậm hoặc thậm chí không có nhịp tim: Khi sử dụng quá nhiều, opioid có thể sẽ gây cản trở các thụ thể giữa não và tim mạch, khiến mạch chậm lại hoặc thậm chí là không có mạch (ngừng tim).
  • Cơ thể mềm nhũn: một triệu chứng phổ biến khác của việc quá liều opioid là cơ thể của nạn nhân sẽ tơr nên mềm nhũn.
  • Co đồng tử: Những người bị quá liều opioid cũng thường sẽ có đồng tử co lại rất nhỏ.

Tất cả những dấu hiệu kể trên đều có thể được cho là có thể do quá liều opioid nhưng nếu nạn nhân thở chậm hoặc không đo được huyết áp, điều đó có nghĩa là các cơ quan đã bị suy và có thể dẫn đến tử vong.

Bạn có thể làm gì nếu gặp nạn nhân bị quá liều opioid?

Quá liều thường sẽ ít khi dẫn đến tử vong. Bạn cần có thời gian để học được hết các triệu chứng quá liều opioid để có thể cứu sống tính mạng một người. Một khi bạn đã biết được nguy cơ và dấu hiệu của tình trạng quá liều thuốc, dưới đây là những gì bạn cần làm khi gặp một nạn nhân bị quá liều opioid:

Gọi cấp cứu

Điều đầu tiên bạn cần làm đó là gọi cấp cứu để nạn nhân có thể nhập viện càng sớm sàng tốt. Kể cả những trường hợp quá liều nhẹ nhất cũng có thể có ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe hoặc cũng có thể sẽ biến chuyển thành nặng rất nhanh và cũng có thể dẫn đến tử vong. Do vậy, đừng ngần ngại khi gặp nạn nhân quá liều opioid, hãy gọi cấp cứu ngay.

Tiêm naloxone

Naloxone là một loại chất đối kháng với opioid có thể tạm thời đảo ngược hoặc ngăn chặn ảnh hưởng của opioid lên sức khỏe. Naloxone thường được sử dụng qua đường xịt mũi hoặc tiêm. Naloxone có thể mua được tại các hiệu thuốc mà không cần kê đơn, nhưng cũng có thể được mua dưới dạng thuốc kê đơn.

Hãy đảm bảo rằng nạn nhân quá liều opioid vẫn đang được chăm sóc về mặt y tế, kể cả trong khi đang sử dụng naloxone cho nạn nhân. Biện pháp này chỉ có hiệu quả trong vòng 30-90 phút, và sau khoảng thời gian này, các triệu chứng quá liều có thể sẽ trở lại.

Một số trường hợp quá liều opioid có thể cần sử dụng nhiều hơn một liều naloxone, các trường hợp này cần được bác sỹ xác định.

Hô hấp nhân tạo

Một số người khi bị quá liều opioid  thì sẽ bị thở chậm lại hoặc ngừng thở. Trong khi đợi chăm sóc từ y tế, họ có thể sẽ cần phải được hô hấp nhân tạo. Bạn có thể đặt nạn nhân nằm ngửa, thẳng và đảm bảo rằng không có thứ gì ở trong miệng hoặc má của nạn nhân có thể gây chặn đường thờ. Bạn có thể bắt đầu hô hấp nhân tạo cho bệnh nhân 2 lần, sau đó mỗi 5 giây sẽ hô hấp nhân tạo một lần. Một khi nạn nhân đã có thể tự thở trở lại, hãy để nạn nhân nằm nghiêng để tránh hóc nghẹn.

Cố gắng giữ nạn nhân tỉnh táo

Trong suốt khoảng thời gian thực hiện các bước sơ cứu ở trên và chờ xe cứu thương đến, việc ở cạnh nạn nhân quá liều opioid là vô cùng quan trọng và bạn nên cố gắng giữ cho nạn nhân tỉnh táo nhất có thể.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: LỢI ÍCH CỦA CHẤT XƠ ĐỐI VỚI CƠ THỂ

Liên Hương - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo HealthDigest) -
Bình luận
Tin mới
  • 04/07/2025

    Tìm hiểu về các loại bệnh võng mạc

    Có rất nhiều loại bệnh võng mạc khác nhau. Những bệnh này có thể do gen di truyền từ cha mẹ hoặc từ tổn thương võng mạc tích lũy trong suốt cuộc đời. Một số loại bệnh võng mạc phổ biến hơn các bệnh khác.

  • 03/07/2025

    5 lợi ích tiềm năng khi ăn chuối luộc

    Chuối là một trong những loại thực phẩm có lợi ích dinh dưỡng đáng kể. Vậy khi ăn chuối luộc có tác dụng gì?

  • 03/07/2025

    10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng

    Nhiễm ký sinh trùng có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe như các triệu chứng về tiêu hóa không rõ nguyên nhân, ngứa, thiếu máu, đau cơ và khớp, ăn không thấy no,… Cùng tìm hiểu về 10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng qua bài viết sau đây!

  • 02/07/2025

    Lý do nước dừa là thức uống tự nhiên kỳ diệu

    Nước dừa có thành phần dinh dưỡng đặc biệt và nhiều lợi ích cho sức khỏe như cung cấp chất điện giải, giúp hạ huyết áp... Đây là lý do nước dừa ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều người.

  • 02/07/2025

    Tất tần tật về trà thảo mộc

    Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.

  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa giúp làm dịu triệu chứng bệnh chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

Xem thêm