Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Đau dây thần kinh sinh ba (đau dây V)

Đau dây thần kinh sinh ba là tình trạng đau mạn tính của dây thần kinh sinh ba (dây thần kinh sọ số V).

Có 2 dây thần kinh sinh ba riêng biệt ở hai bên mặt. Dây thần kinh này đóng vai trò mang tín hiệu về cảm giác đau và các cảm giác khác từ mặt về não. Một dây gồm có 3 nhánh (nhánh mắt, nhánh hàm trên và hàm dưới). Có thể đau ở bất kì nhánh nào hoặc tất cả các nhánh; gây ra đau mức độ nặng ở một phần hoặc toàn bộ mặt.

Đau có thể xảy ra khi kích thích nhẹ ở mặt, ví dụ như đánh răng hoặc cạo râu. Cảm giác này thường được mô tả như điện giật hoặc dao đâm. Những người bị đau dây thần kinh sinh ba thường bắt đầu bằng những cơn đau ngắn và nhẹ nhưng theo thời gian sẽ xuất hiện nhưng cơn đau có cường độ mạnh, kéo dài hơn và thường xuyên hơn. Hầu hết họ đều sẽ trải qua những triệu chứng có tính chu kì – đau xuất hiện trong vòng vài ngày đến vài tuần, sau đó lắng xuống. Trong một số trường hợp, bệnh tiến triển và đau thường xuất hiện liên tục.

Không có xét nghiệm đặc biệt nào cho đau dây thần kinh sinh ba, vì vậy cần thời gian để chẩn đoán. Điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nặng của bệnh. Một số thuốc có thể được sử dụng để giảm đau và hạn chế số lượng cơn. Đôi khi cần phải phẫu thuật.

Triệu chứng

Đau dây thần kinh sinh ba có thể khiến bạn cảm giác như bị điện giật. Đau thường xảy ra ở một bên mặt và có thể xảy ra khi có âm thanh hoặc va chạm. Đau có thể xuất hiện trong những hoạt động hàng ngày như:

  • Đánh răng
  • Cạo râu
  • Trang điểm
  • Chạm vào mặt
  • Ăn hoặc uống
  • Nói
  • Thổi nhẹ trên mặt

Bạn có thể trải qua các cơn đau kéo dài chỉ vài giây hoặc vài phút. Nhiều cơn đau có thể kéo dài vài tuần, vài ngày hoặc vài tháng.

Bệnh có thể tiến triển với các cơn đau nặng dần và thường xuyên hơn. Trong một số trường hợp, đau xuất hiện liên tục.

Nguyên nhân

Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân gây ra đau dây thần kinh sinh ba không được tìm ra. Tuy nhiên, những nguyên nhân biết đến có thể bao gồm:

  • Mạch máu bị hoặc khối u chèn ép vào dây thần kinh
  • Đa xơ cứng (bệnh gây tổn thương bao myelin bọc xung quanh các sợi thần kinh)

Theo Viện nghiên cứu rối loạn thần kinh và đột quỵ Hoa Kỳ, mặc dù bất kì ai cũng có thể bị đau dây thần kinh sinh ba nhưng bệnh thường gặp ở nữ nhiều hơn nam. Bệnh cũng có thể xảy ra ở bất kì độ tuổi nào nhưng gặp nhiều hơn ở những người trên 50 tuổi.

Chẩn đoán

Không có xét nghiệm đơn giản nào có thể giúp chẩn đoán đau dây thần kinh sinh ba. Chẩn đoán tùy thuộc vào loại và vị trí cũng như các yếu tố gây ra cơn đau. Đầu tiên, bác sĩ sẽ hỏi bạn tiền sử bệnh và thăm khám lâm sàng để xác định phần dây thần kinh sinh ba bị ảnh hưởng. Bác sĩ sẽ chạm vào các vùng khác nhau trên mặt để xác định vị trí đau.

Sau đó, bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm khác để loại trừ những bệnh lí khác có triệu chứng tương tự, như đau thần kinh do Herpes là bệnh lí gây đau ảnh hưởng đến sợi thần kinh và da. Bác sĩ cũng có thể chụp cộng hưởng từ sọ não để chẩn đoán xác định bệnh đa xơ cứng gây đau.

Điều trị

Nội khoa

Thuốc có thể giúp giảm đau và giảm số lượng cơn. Loại đầu tiên được lựa chọn thường là thuốc chống động kinh nhằm ngăn chặn sự rung giật của dây thần kinh. Một số dòng thứ hai hoặc được phối hợp cùng bao gồm thuốc giãn cơ và thuốc chống trầm cảm ba vòng.

Ngoại khoa

Trong khi hầu hết các trường hợp đau dây thần kinh sinh ba đáp ứng với thuốc thì một số ngừng đáp ứng và các triệu chứng nặng có thể xuất hiện trở lại. Trong một số trường hợp, điều trị ngoại khoa có thể là một lựa chọn: tiêm glycerol, xạ trị đích, xạ phẫu bằng dao gamma, nhiệt đông bằng sóng radio, giải áp vi mạch.

Các lựa chọn khác

Các lựa chọn ngoại khoa khác nhằm mục đích giảm áp lực lên dây thần kinh sinh ba. Tất cả các phẫu thuật đều có thể gây ra nguy cơ tế bì mặt tạm thời hoặc vĩnh viễn. Trong một số trường hợp, đau có thể tái phát.

Bác sĩ có thể cung cấp cho bạn các thông tin về lợi ích cũng như rủi ro liên quan đến bất kì phương pháp điều trị nào. Dựa vào đánh giá các triệu chứng của bạn, tiền sử bệnh cũng như sự phù hợp với từng cá nhân, bác sĩ sẽ giúp bạn lựa chọn phương pháp phù hợp nhất.

Chuẩn bị

Bạn cần theo dõi các triệu chứng hàng ngày, chú ý thời gian kéo dài và các yếu tố gây khởi phát cơn đau. Báo cho bác sĩ về bất kì phương pháp nào mà bạn đã dùng thử ở nhà và các danh sách thuốc hoặc thực phẩm chức năng bạn đã dùng. Tiền sử dị ứng thuốc của bạn cũng hết sức quan trọng.

Bên cạnh đó, bạn cũng cần liệt kê những bệnh đang điều trị và bất kì chấn thương mặt, phẫu thuật hoặc thủ thuật nào đã được tiến hành trên mặt của bạn.

Tiên lượng

Điều trị là cần thiết đối với đau dây thần kinh sinh ba. Hãu trao đổi với bác sĩ để lựa chọn được phương pháp thích hợp nhất. Các kĩ thuật bổ sung như châm cứu, liệu pháp dinh dưỡng cũng có thể giúp cải thiện một số triệu chứng nào. Hãy báo cho bác sĩ nếu bạn có ý định sử dụng bất kì biện pháp nào vì chúng có thể tương tác với các thuốc khác.

Bình luận
Tin mới
  • 02/09/2025

    3 nhóm người nên ăn quả na

    Na là một loại trái cây thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Ăn na đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mọi người và cho một số nhóm người nhất định.

  • 02/09/2025

    Chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi: mùa Vu Lan ý nghĩa

    Mùa Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo bằng cách quan tâm chăm sóc sức khỏe của ông bà, cha mẹ. Khi lớn tuổi, người cao tuổi dễ gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc chăm sóc dinh dưỡng, khuyến khích vận động, quan tâm sức khỏe tinh thần và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cha mẹ sống khỏe mạnh và tận hưởng trọn vẹn những mùa Vu Lan bên gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn các phương pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách khoa học.

  • 01/09/2025

    Giá trị dinh dưỡng và 5 lợi ích sức khỏe bất ngờ từ hạt sen

    Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.

  • 01/09/2025

    An toàn du lịch lễ 2/9: Mẹo vui chơi khỏe mạnh

    Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.

  • 31/08/2025

    Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu

    Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.

  • 31/08/2025

    Ảnh hưởng của mùa mưa tới hệ hô hấp

    Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn

  • 30/08/2025

    Cảnh giác sốt xuất huyết và tay chân miệng vào mùa mưa

    Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.

  • 30/08/2025

    5 lợi ích sức khỏe tuyệt vời của giá đỗ ít người biết

    Giá đỗ được biết đến là loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, chất xơ tốt cho sức khỏe. Thường xuyên ăn giá đỗ không chỉ có ích cho sức khỏe mà còn hỗ trợ phòng ngừa một số loại ung thư.

Xem thêm