Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tai nạn do điện giật

Tai nạn do điện giật xảy ra khi có một dòng điện chạy qua cơ thể, lảm cản trở các chức năng của các cơ quan bên trong cơ thể hoặc đôi khi làm cháy các mô.

Tai nạn do điện giật

Tai nạn do điện giật xảy ra có thể là do tiếp xúc với các thiết bị, máy móc chạy bằng điện bị lỗi hoặc vô tình tiếp xúc với dây điện, dòng điện chạy trong nhà. Bị sốc điện do chạm vào các thiết bị điện nhỏ trong nhà rất hiếm khi gây nguy hiểm, nhưng các tai nạn xảy ra do tiếp xúc với dòng điện cao thế có thể gây ra khoảng 400 ca tử vong mỗi năm ở Mỹ.

Mức độ nghiêm trọng của tổn thương có thể từ nhẹ cho đến chết người, và thường được xác định bởi các yếu tố sau:

  • Cường độ dòng điện
  • Loại dòng điện
  • Đường đi của dòng điện trong cơ thể
  • Thời gian tiếp xúc với dòng điện
  • Điện trở với dòng điện

Cường độ dòng điện

Cường độ dòng điện được đo bằng vôn và ampe. Dòng điện bình thường trong gia đình hiện nay là khoảng 110 cho đến 220 vôn. Ổ cắm điện tiêu chuẩn sẽ cho dòng điện cường độ 110 vôn chạy qua, và 220 vôn thường chỉ được dùng cho các thiết bị lớn như tủ lạnh. Bất cứ thứ gì có cường độ trên 500 vôn được coi là điện cao thế. Dòng điện cao thể có thể truyền trong không khí từ khoảng cách vài cm cho tới vài mét. Do vậy, một người có thể bị tai nạn do điện giật chỉ đơn giản là bởi đứng quá gần dây điện cao thế. Điện cao thế gây ra các tổn thương nghiêm trọng hơn so với các dòng điện hạ thế và có thể dễ gây ra các tổn thương bên trong hơn.

Loại dòng điện

Dòng điện thường được chia thành 2 loại là dòng điện một chiều (DC) hoặc dòng điện xoay chiều (AC). Dòng điện một chiều, ví dụ như dòng điện chạy trong pin, sẽ đi theo một chiều cố định. Dòng điện xoay chiều, ví dụ như dòng điện trong các ổ cắm trong gia đình, sẽ đổi chiều từ 50-60 lần/giây.

Dòng điện xoay chiều nguy hiểm hơn so với dòng điện một chiều. Dòng điện một chiều thường chỉ gây ra các phản ứng co cơ đơn thuần và thường chỉ đủ mạnh để đẩy nạn nhân ra khỏi nguồn điện. Dòng điện xoay chiều có thể gây ra co cơ liên tục, ngăn không cho nạn nhân có thể thoát ra khỏi nguồn điện. Hậu quả là thời gian tiếp xúc với nguồn điện sẽ kéo dài. Dòng điện xoay chiều nhỏ, có thể được cảm nhận như một cơn sốc nhỏ, có thể làm cho vị trí tiếp xúc bị tê liệt. Dòng điện xoay chiều lớn hơn một chút có thể làm các cơ ở ngực co lại, gây khó thở. Dòng điện xoay chiều lớn hơn nữa có thể gây ra nhịp tim bất thường gây chết người.

Đường đi của dòng điện

Đường đi của dòng điện vào cơ thể có thể dùng để xác định những mô nào đã bị tổn thương. Điểm đi vào phổ biến nhất của dòng điện thường là ở tay, và phổ biến thứ nhì là từ đầu. Điểm đi ra của dòng điện phổ biến nhất là ở chân. Dòng điện chạy từ tay bên này sang tay bên kia hoặc từ tay xuống chân, có thể sẽ chạy qua tim và sẽ nguy hiểm hơn dòng điện chạy từ chân này sang chân kia qua mặt đất. Dòng điện chạy qua đầu có thể sẽ ảnh hưởng đến chức năng não bộ.

Thời gian tiếp xúc

Thông thường, thời gian tiếp xúc với dòng điện càng lâu, tổn thương càng nghiêm trọng.

Điện trở với dòng điện

Điện trở là khả năng cản trở dòng điện. Đa số điện trở của cơ thể người tập trung trên da. Da càng dày, điện trở càng lớn. Vùng da dày như da lòng bàn tay hoặc gan bàn chân, sẽ có thể cản lại dòng điện nhiều hơn là vùng da mỏng, ví dụ như vùng da ở cánh tay.

Điện trở của da sẽ giảm đi khi da có vết thương (ví dụ như bị cào xước hoặc bị rách da) và khi da ướt. Nếu điện trở của da lớn, đa số các tổn thương sẽ khu trú và thưởng chỉ gây bỏng da. Nhưng nếu điện trở của da thấp, tổn thương sẽ ảnh hưởng nhiều hơn đến các cơ quan bên trong. Do vậy, các cơ quan bên trong sẽ tổn thương nếu người bị ướt tiếp xúc với dòng điên, ví dụ như khi máy sấy tóc rơi vào bồn tắm hoặc khi bước vào một vũng nước mà có tiếp xúc với dây điện.

Triệu chứng

Triệu chứng chính của tai nạn do điện giật là bỏng da, mặc dù không phải tất cả các tai nạn do điện giật đều gây ra các tổn thương bên ngoài. Tổn thương do điện cao thế có thể gây ra tình trạng bỏng rất phức tạp ở bên trọng. Nếu cơ bắp bị tổn thương nghiêm trọng (còn gọi là tiêu cơ vân), các chi sẽ sưng lên, chèn ép lên các động mạch và làm giảm lượng máu đến các chi. Nếu dòng điện đi ở gần mắt, có thể sẽ dẫn đến đục thủy tinh thể. Đục thủy tinh thể có thể sẽ phát triển sau vài ngày hoặc thậm chí vài năm sau khi bị tai nạn. Nếu rất nhiều cơ bị tổn thương, các chất hóa học, myoglobin sẽ được giải phóng vào máu và có thể gây tổn thương thận.

Trẻ nhỏ cắn hoặc ngậm vào đầu dây điện có thể bị bỏng môi và lưỡi. Loại bỏng dạng này có thể gây ra các bất thường trên mặt và các vấn đề về phát triển răng, hàm và mặt. Một tổn thương khác cũng nguy hiểm không kém là chảy máu một động mạch ở môi, có thể xảy ra sau khi vảy bong ra, thường là sau khi bị tai nạn 5-10 ngày.

Dòng điện nhỏ có thể gây co cơ và co giật cơ thể, có thể làm nạn nhân bị ngã. Dòng điện lớn hơn có thể gây nhịp tim bất thường, có thể dẫn đến tử vong ngay lập tức. Dòng điện đủ lớn có thể gây ra co thắt cơ rất mạnh, đủ để làm cho nạn nhân văng xuống đất hoặc gây ra trật khớp, gãy xương và nhiều loại chấn thương khác.

Dây thần kinh và não có thể bị tổn thương theo nhiều cách khác nhau, gây ra co giật, xuất hiện trong nào, giảm trí nhớ ngắn hạn, thay đổi tính cách, dễ bị kích động hoặc khó ngủ. Tổn thương các dây thần kinh trong cơ thể hoặc ở cột sống có thể gây yếu, liệt, tê bì, ngứa râm ran, đau mãn tính và rối loạn cương dương.

Điều trị

Đầu tiên, hãy tìm cách tách nạn nhân ra khỏi nguồn điện. Cách an toàn nhất là tìm cách ngắt nguồn điện.

Không được chạm vào nạn nhân nếu nguồn điện chưa được ngắt, đặc biệt là khi bị tai nạn với đường điện cao thế bởi có thể sẽ bị cuốn luôn vào dòng điện.

Dòng điện cao thế và hạ thế rất khó để phân biệt, đặc biệt là khi ở ngoài đường. Ngắt nguồn điện cao thế cần được thực hiện bởi nhân viên điện lực. Rất nhiều người khỏe mạnh đã bị điện giật khi cố gắng giải cứu một nạn nhân bị tai nạn điện.

Khi nạn nhân đã được tách khỏi nguồn điện và có thể chạm vào một cách an toàn, nên kiểm tra xem nạn nhân còn thở và mạch còn đập không. Nếu nạn nhân ngừng thở và không có mạch, cấp cứu hồi sinh tim phổi (CPR) nên được tiến hành ngay lập tức. Nếu ngoài các vết thương nhỏ, nghi ngờ có các tổn thương lớn hơn thì nên gọi cấp cứu ngay bởi các tổn thương do điện giật gây ra rất dễ nhầm lẫn. Do vậy, dù vết thương có nghiêm trọng hay không, vẫn nên gọi cấp cứu.

Nạn nhân bị tiêu cơ vân nên nhận được lượng lớn dịch truyền tĩnh mạch.

Có thể sẽ phải tiêm phòng uốn ván

Nếu tổn thương gây đau, nạn nhân sẽ được dùng thuốc giảm đau

Bỏng da sẽ được điều trị bằng các loại kem trị bỏng và gạc vô trùng. Những nạn nhân chỉ bị bỏng da nhẹ có thể chỉ đần điều trị tại nhà. Nếu những tổn thương nghiêm trọng hơn, nạn nhân cần được nhập viện để theo dõi. Nạn nhân sẽ phải ở lại trong viện từ 6-12 tiếng nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

  • Nhịp tim hoặc điện tâm đồ bất thường
  • Nạn nhân có các biểu hiện bất thường về tim (ví dụ như đau ngực hoặc đôi khi khó thở)
  • Nạn nhân có các tổn thương khác nghiêm trọng
  • Nạn nhân đang mang thai
  • Nạn nhân có sẵn các vấn đề về tim mạch

Thảm khảo thêm thông tin tại bài viết: Xử trí khi trẻ bị điện giật

Bình luận
Tin mới
  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

  • 08/07/2025

    Điểm danh 5 loại dầu thực vật mang lại lợi ích sức khỏe tuyệt vời

    Chất béo thường bị hiểu lầm là “kẻ thù” của sức khỏe, đặc biệt là đối với tim mạch và cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả chất béo đều có hại. Ngược lại, một số loại chất béo tốt lại đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì năng lượng, hấp thụ vitamin và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Trong đó, dầu ăn có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè... không chỉ mang lại hương vị phong phú cho món ăn mà còn cung cấp các acid béo có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch.

  • 07/07/2025

    Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý cảm nắng nhanh chóng

    Mùa hè với những ngày nắng gay gắt không chỉ mang đến niềm vui của những chuyến đi chơi mà còn ẩn chứa nguy cơ sức khỏe mà ít ai để ý: cảm nắng. Đây là một tình trạng nghiêm trọng xảy ra khi cơ thể không thể tự điều hòa nhiệt độ trong môi trường nóng bức, dẫn đến những hậu quả khôn lường nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

  • 07/07/2025

    8 thực phẩm nên tránh để bảo vệ gan khỏe mạnh

    Gan đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể. Lựa chọn đúng loại thực phẩm cũng như tránh những chất có hại góp phần bảo vệ chức năng gan khỏe mạnh.

Xem thêm