Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

9 phát minh y học ứng dụng thành công năm 2016

Trung tuần tháng 10, tạp chí Khoa học Phổ thông (PSC) của Mỹ đã công bố những phát minh được ứng dụng thành công trong năm 2016.

Trung tuần tháng 10, tạp chí Khoa học Phổ thông (PSC) của Mỹ đã công bố những phát minh được ứng dụng thành công trong năm 2016, trong đó có một số phát minh tiêu biểu trong lĩnh vực y học.

1. Ra đời vắc-xin sốt xuất huyết

Dengue là một loại vi-rút gây bệnh sốt xuất huyết phổ biến qua muỗi Aedes aegypti, mỗi năm trung bình có khoảng 400 triệu người mắc bệnh. Nó gây sốt cao, đau đầu, nôn ói, và nếu không  can thiệp kịp thời có thể dẫn đến tử vong. Khoảng 40% dân số thế giới có nguy cơ phơi nhiễm với sốt xuất huyết, nhất là trong bối cảnh khí hậu diễn biến tiêu cực như hiện nay.

Bắt đầu từ năm 2016, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo nên dùng vắc-xin, thực tế đã được chủng ngừa tại các quốc gia khí hậu nóng ẩm như Brazil và Philippines. Hiện có tới 4 loại vi-rút gây bệnh sốt xuất huyết, vì vậy việc ra đời vắc-xin sốt xuất huyết là điều rất cần thiết.

Sản phẩm có tên Dengvaxia của hãng Sanofi Pasteur bào chế, thành quả của trên 20 năm nghiên cứu khoa học. Theo WHO, nếu 20% dân số được chủng ngừa vắc-xin, thì sốt xuất huyết sẽ giảm tới 50% trong vòng 5 năm, có thể tiết kiệm cho nền kinh tế chung toàn cầu khoảng 9 tỉ USD mỗi năm.

2. Cấy mô cai nghiện ma túy

Đây là thủ thuật cấy mô Probuphine của hãng Braeburn Pharmaceuticals. Có tác dụng giúp cai nghiện ma tuý gốc thuốc phiện, hạn chế tình trạng nghiện tái phát. 4 liều Probuphine, dạng que diêm được cấy dưới da, 6 tháng thay 1 lần. Probuphine chứa 2 hoạt chất buprenorphine và naloxone.

Liều lượng dược chất có thể được điều chỉnh cho phù hợp với từng bệnh nhân để chống lại sự thèm muốn chất gây nghiện. Buprenorphine là hoạt chất trong nhiều loại thuốc được FDA phê chuẩn cho việc điều trị chứng nghiện ma túy và các chất gây nghiện, hiện mới phổ biến trên thị trường ở dạng thuốc viên và màng dán.

3. Thuốc chống ung thư từ vi-rút

Từ lâu, các nhà khoa học biết rằng vi-rút có thể kích hoạt hệ thống miễn dịch để tấn công ung thư, nhưng việc tăng cường vi-rút mà không gây ảnh hưởng đến sức đề kháng cơ thể đối với vi-rút mới có ý nghĩa quan trọng.

Mới đây, Cơ quan quản lý Thực & Dược phẩm Mỹ (FDA) đã phê chuẩn loại thuốc có tên Imlygic của công ty dược phẩm Amgen Inc. (Thụy Sỹ) điều trị bệnh ung thư da mà không thể phẫu thuật. Đặc biệt, phương thuốc này được điều chế từ Herpes, chủng vi-rút gây ra những cơn đau nhức nhối hoặc những vết lở loét trên miệng hoặc cơ quan sinh dục.

Vi-rút herpes sửa đổi này được tiêm vào khối u, nó có nhiệm vụ kích hoạt hệ miễn dịch tiêu diệt khối u. Qua thử nghiệm, sau khi dùng Imlygic, khoảng 16% bệnh nhân được tiêm thuốc khối u đã nhỏ lại so với 2% nếu dùng thuốc điều trị ung thư thông thường.

4. Stent tự tiêu

Ống stent bằng kim loại nhỏ xíu có nhiệm vụ thông tắc động mạch, công cụ quan trọng trong phẫu thuật bệnh tim. Nhược điểm của stent kim loại là không thể dùng vĩnh viễn, do mảng bám tích tụ xung quanh. Để khắc phục nhược điểm này, hãng Abbott cho ra đời loại stent mới tự tiêu biến có tên Absorb, được làm từ polylactide tức polyme sinh học tự phân hủy, tự nhả thuốc chống tạo mảng bám.

Điều khác biệt lớn của Absorb là sau 2 - 3 năm được đặt vào trong động mạch vành tự nó sẽ phân hủy thành lactic axít, và được cơ thể hấp thụ dưới dạng nước và CO2. Sự tiêu biến của Absorb, động mạch vành sẽ trở về trạng thái tự nhiên, ít bị di chứng so với stent bằng kim loại.

5. Nhiệt kế thông minh, thân thiện

Có tên Thermo của hãng Withings, chỉ cần 2 giây là biết kết quả so với 3 phút của loại nhiệt kế thông thường. Sở dĩ Thermo được gọi là nhiệt kế thông minh, thân thiện là do khả năng kết nối và truyền dữ liệu trên App giống như các thiết bị thông minh khác. Chưa hết, Thermo còn có tới 16 cảm biến hồng ngoại, đo được tới 4.000 mức nhiệt khác nhau dựa trên động mạch chủ mà không cần chạm vào da với kết quả chính xác cao nhất.

6. Robot phẫu thuật tự động STAR

STAR (Smart Tissue Autonomous Robot hay Robot tự động khâu chỉ thông minh) là một robot phẫu thuật tự động hoàn hảo, có thể tự khâu những mũi chỉ rất đều, khó khăn nhất trong cơ thể con người, nhất là ở ruột thông qua hệ thống cảm biến có bên trong của STAR, giúp nó có cảm giác, phản ứng không khác gì bàn tay con người.

STAR là sản phẩm của Đại học Johns Hopkins, Mỹ, phát minh, thực chất là một cánh tay robot được trang bị dụng cụ khâu vết thương kèm theo hệ thống chụp ảnh 3D và cảm biến cận hồng ngoại theo dõi, đánh dấu huỳnh quang dọc theo mép mô.

Trong mọi trường hợp, thao tác của STAR đều không thua kém, thậm chí vượt trội hơn con người. Qua thử nghiệm trên lợn, một tuần sau phẫu thuật, những con lợn vẫn sống bình thường và không bị biến chứng.

7. Ra đời 'làn da thứ hai'

'Làn da thứ hai' (Second Skin hay XPL) là sản phẩm của hãng Olivo Lab, Mỹ. Nó được đặt trực tiếp trên da như một lớp phủ, bắt chước đặc  tính tự nhiên của da người khi còn trẻ như độ ẩm, độ mịn, độ đàn hồi cao. Đồng thời, còn được sử dụng như một phương tiện để cung cấp các loại thuốc chữa bệnh như thuốc trị ngoài da eczema, nấm... hoặc chức năng mỹ phẩm như kem chống nắng.

XPL được xem là vật liệu phép màu có thể giúp phụ nữ trẻ hơn so với làn da vốn có, xóa đi những nếp nhăn do tuổ tác, đảo ngược quá trình lão hóa, giúp con người 'trẻ mãi không già'. Cấu trúc vật liệu này gồm 2 lớp, lớp đầu chứa XPL và lớp hai chứa các chất xúc tác có nguồn gốc bạch kim. Khi được dán trên da nó sẽ tạo ra một lớp phủ đàn hồi và tồn tại trong suốt 24 giờ.

8. Thiết bị kiểm tra đường huyết không cần trích máu

Những người bị bệnh đái tháo đường phụ thuộc insulin thường phải lấy máu bằng kim trên đầu ngón tay, thậm chí có người phải lấy máu tới 10 lần mỗi ngày nên gây đau đớn, khó chịu cho người bệnh. Để giảm bớt phiền hà cho người bệnh, hãng Abbott của Mỹ vừa nghiên cứu cho ra đời thiết bị thử đường huyết mối, không cần trích máu có tên FreeStyle Libre. FreeStyle Libre có nguyên lý hoạt động đơn giản, nhờ một cảm biến nhỏ áp trên cách tay, bên trong đó có chứa một sợi dây nhỏ xíu, khi được đưa vào dưới da, nó có thể giám sát liên tục glucose.

Đi kèm, là một máy quét có kích thước như một smart phone để kiểm tra đường huyết. Qua thử nghiệm, những người dùng FreeStyle Libre có lượng đường huyết thấp hơn tới 38 % so với khi không dùng máy.

Có hai phiên bản, một là phiên bản chuyên nghiệp, FreeStyle Libre Pro, sử dụng dưới sự giám sát của bác sĩ đã được FDA phê duyệt lưu thông hồi tháng 9/2016 và phiên bản người bệnh tự dùng FreeStyle Libre, hiện đang được FDA xem xét phê duyệt.

9. Bộ thử vi-rút Zika giá rẻ

Để phòng ngừa mối đe dọa do dịch Zika, phát sinh dị tật bẩm sinh đầu nhỏ, nhất là nhóm phụ nữ mang thai. Viện MIT, Mỹ vừa nghiên cứu phát triển thành công bộ kit thử Zika giản tiện, giá rẻ. Thực chất đây là phép thử test trên giấy, cho kết quả trong vòng ba giờ.

Với bộ kit thử này, bệnh nhân chỉ cần lấy một giọt máu để phân tích, máu được đun sôi lên rồi đưa vào giấy thử. Nếu giấy thử đổi màu, có thể dễ dàng nhận biết bằng mắt thường, giấy từ vàng chuyển sang tím, điều này đồng nghĩa có triệu chứng vi-rút Zika.

Các nhà khoa học tin rằng phương thức kiểm tra bằng giấy nói trên vừa rẻ tiền, tiện lợi lại thông dụng, nhất là ở vùng sâu vùng xa, đồng thời có thể phát hiện các loại bệnh dịch khác như bệnh sốt rét hay sốt xuất huyết.

Khắc Hùng - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 15/08/2025

    Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?

    Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?

  • 15/08/2025

    Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

    Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.

  • 15/08/2025

    Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da

    Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.

  • 15/08/2025

    Cảnh báo: Vi khuẩn “ăn thịt người” Vibrio vulnificus đang gia tăng ở Mỹ. Khuyến cáo cho Việt Nam

    Các chuyên gia y tế cảnh báo sự gia tăng các ca nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Vibrio vulnificus tại Mỹ, đặc biệt ở các bang ven biển vùng Vịnh Mexico và Đông Nam Hoa Kỳ như Florida và Louisiana. Mặc dù vẫn được xem là bệnh hiếm gặp, nhưng mức độ nghiêm trọng và xu hướng tăng của các ca nhiễm cho thấy dấu hiệu bất thường và người dân không được chủ quan về nguy cơ lây nhiễm.

Xem thêm
Đánh giá tình trạng dinh dưỡng
Phần mềm đánh giá tình trạng dinh dưỡng