Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Giấc ngủ tăng trưởng và chiều cao ở trẻ

Ngủ đủ giấc rất quan trọng đối với trẻ nhỏ vì nhiều lý do, từ việc khôi phục năng lượng đến việc sản sinh và tái tạo các nơ ron thần kinh. Đặc biệt, các bằng chứng khoa học cho thấy giấc ngủ cũng thúc đẩy tăng trưởng chiều cao ở trẻ .

Giấc ngủ tăng trưởng và chiều cao ở trẻ

Tăng trưởng chiều cao nói riêng và thể chất nói chung ở trẻ là một quá trình phức tạp và đòi hỏi sự phối hợp hoàn hảo của nhiều yếu tố để kích thích các bộ phận, cơ quan và các thành phần trong máu, cơ và xương.

Mặc dù còn có những yếu tố khác như sự vận động, tập luyện và sức khỏe tâm thần, nhưng ở trẻ, dinh dưỡng và giấc ngủ chính là 2 yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao của trẻ.

Vai trò của giấc ngủ với tăng trưởng và chiều cao

Yếu tố chủ chốt thúc đẩy sự tăng trưởng của trẻ (bao gồm cả tăng trưởng chiều cao) là hormone tăng trưởng GH, do tuyến yên - một tuyến nội tiết trong não - tiết ra. Hormone tăng trưởng GH được giải phóng trong suốt cả ngày, nhưng đặc biệt nhiều khi chúng ta ngủ sâu. Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng, khi ngủ cơ thể tiết ra GH nhiều gấp 4 lần khi thức. Theo quy luật, khi chúng ta đi vào giấc ngủ, hormon tăng trưởng GH mới sản sinh ra, sau 1 tiếng lượng hormon sẽ đạt đỉnh, thường là từ 22 giờ đêm cho tới 1 giờ sáng. Do vậy, nếu trẻ ngủ quá muộn sẽ bỏ lỡ quãng thời gian GH tiết ra nhiều nhất và gây ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng của trẻ.

Như vậy, bạn đã có thể hình dung ra vai trò quan trọng của giấc ngủ đối với sự tăng trưởng của trẻ em. 

Một nghiên cứu trên động vật (cừu) được công bố vào năm 2004 của các nhà khoa học Trường Đại học Wisconsin-Madison, Hoa Kỳ đã chỉ ra một kết quả thật thú vị, hơn 90% sự phát triển xương diễn ra khi nằm và hầu như không có sự phát triển xương nào xảy ra khi đứng hoặc đi lại. Họ cũng cho biết, đối với trẻ em, tương tự như cừu, việc phát triển xương hầu hết diễn ra trong khi ngủ hoặc nghỉ, thay vì diễn ra trong khi hoạt động hoặc đứng. Nguyên nhân của hiện tượng này được lý giải rằng: khi đứng hoặc vận động, áp lực của trọng lượng cơ thể lên lớp sụn ở đầu xương khiến xương khó có cơ hội phát triển như khi đang ở tư thế nằm. Và khi xương không có cơ hội phát triển, trẻ cũng sẽ không có cơ hội để cao thêm.

 
Nếu trẻ không ngủ đủ giấc hoặc ngủ muộn quá mỗi đêm, các vấn đề về tăng trưởng – chủ yếu là tăng trưởng chiều cao và cân nặng chậm hơn– có thể sẽ xuất hiện. Việc sản xuất hormone tăng trưởng GH cũng có thể bị gián đoạn ở trẻ em gặp phải những vấn đề về giấc ngủ, chẳng hạn như mất ngủ hoặc ngủ không đủ giấc.

Ảnh hưởng của giấc ngủ đối với trẻ em càng rõ ràng ở những trẻ không thể tự sản xuất đủ hormone GH một cách tự nhiên. Và tình trạng này có thể dẫn đến thiếu hụt hormone tăng trưởng GH và có thể ảnh hưởng đến chức năng của tim, phổi hoặc hệ miễn dịch.

Không chỉ hormone tăng trưởng GH, những hormone khác trong cơ thể cũng sẽ bị ảnh hưởng khi trẻ ngủ không đủ giấc. Hormone điều chỉnh cơn đói và sự thèm ăn có thể bị ảnh hưởng, khiến trẻ ăn quá nhiều và nạp vào nhiều năng lượng hoặc ít năng lượng hơn mức cần thiết. Hơn nữa, thiếu ngủ cũng ảnh hưởng đến việc chuyển hóa thực phẩm, gây nên sự kháng insulin, có liên quan đến bệnh tiểu đường týp 2.

Thiếu ngủ vào ban đêm cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng vận động và tập trung vào ban ngày, dẫn đến tai nạn và các vấn đề về hành vi, đặc biệt là ảnh hưởng đến khả năng tập trung, ghi nhớ làm học lực giảm sút.

Trẻ cần ngủ bao lâu là đủ?

Trẻ mẫu giáo cần ngủ khoảng 10-12,5 giờ mỗi đêm. Ở giai đoạn này, buổi tối trẻ nên bắt đầu ngủ từ khoảng 7 – 9 giờ tối và thứ dậy khoảng từ 6 – 8 giờ sáng, để đủ tỉnh táo cho ngày tiếp theo. 

Trẻ ở lứa tuổi tiểu học cần ngủ 9,5 - 11,5 giờ mỗi đêm. Ở giai đoạn này, trẻ đã có những hoạt động ở trường, xã hội và gia đình, nên buổi tối trẻ thường bắt đầu ngủ trễ hơn. Buổi tối, trẻ nên bắt đầu ngủ lúc 9 giờ tối và thức dậy khoảng 7 – 8 giờ sáng để đi học.

Với một số trường hợp đặc biệt, trẻ có thể cần ngủ ít hơn hoặc nhiều hơn những trẻ cùng tuổi khác.

Đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc giúp tăng trưởng chiều cao

Hầu hết trẻ em cần ngủ nhiều hơn chúng ta nghĩ. Và chiều cao cũng cần giấc ngủ nhiều hơn chúng ta nghĩ.

Các dấu hiệu cho thấy trẻ có thể không được nghỉ ngơi và ngủ đầy đủ bao gồm lơ đãng, lờ đờ, khó tập trung ở trường học, học lực giảm sút và khó dậy đúng giờ vào buổi sáng. Không chỉ vậy, nếu như bạn nhận thấy trẻ không cao được như bạn bè cùng lứa, hãy nghĩ đến việc kiểm tra lại thời gian biểu nghỉ ngơi và giấc ngủ của trẻ có được đảm bảo hay không.

Những cách giúp trẻ ngủ đủ giấc

Cha mẹ có thể giúp trẻ ngủ đủ giấc để có được quá trình tăng trưởng và phát triển chiều cao tốt nhất, bằng các cách đơn giản dưới đây:

Thiết lập một thời gian biểu bao gồm nghỉ ngơi và ngủ hợp lý. Trẻ ở độ tuổi đi học thường phải rời giường vào khoảng 6 giờ đến 6 giờ 30 sáng. Do đó, trẻ nên bắt đầu đi ngủ vào khoảng 9 giờ tối. Đối với những trẻ nhỏ hơn hoặc cần phải ngủ nhiều hơn thì nên đi ngủ trước 9 giờ tối.

Thiết lập một thói quen ngủ để trẻ có được “đồng hồ sinh học” chuẩn và ổn định, giúp cơ thể của trẻ quen với việc đi ngủ vào lúc cần thiết và thức dậy đúng giờ. Thói quen này có thể bao gồm thêm cả thời gian tắm và làm vệ sinh cố định mỗi ngày, bữa ăn nhẹ trước khi đi ngủ hoặc các thói quen khác.

Đảm bảo những điều kiện lý tưởng để ngủ cho phòng ngủ của trẻ, như: đủ tối, thoáng mát về mùa hè và ấm áp về mùa đông, yên tĩnh và không bị tiếng ồn làm phiền. Không nên để TV và máy vi tính cũng như nhiều thiết bị điện tử trong phòng của trẻ.

Tránh các hoạt động có tính chất hoạt động mạnh hoặc kích thích trước khi đi ngủ, chẳng hạn như chạy nhảy, chơi đùa hoặc tập thể dục ngay trước khi đi ngủ.

Đảm bảo thời gian biểu dành cho việc ngủ vẫn được thực hiện đầy đủ và chính xác kể cả vào cuối tuần. Thói quen cần được hình thành và duy trì để không gây nhiễu loạn đồng hồ sinh học của trẻ, và ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Cùng với giấc ngủ, vận động và dinh dưỡng là những yếu tố quan trọng giúp trẻ tăng trưởng và phát triển để có được chiều cao tối ưu.

Tương tự như giấc ngủ, dinh dưỡng cũng là yếu tố mà các bậc phụ huynh có thể can thiệp để đảm bảo trẻ có đủ dưỡng chất và dinh dưỡng cần thiết để cao lớn. Một trong những nhóm dinh dưỡng cần và đủ, cũng như có liên quan mật thiết đến quá trình phát triển chiều cao ở trẻ là bộ ba cao lớn: canxi, vitamin Dvitamin K2. Canxi giúp xương phát triển, vitamin D giúp canxi được hấp thụ tốt hơn và vitamin K2 giúp kích hoạt osteocalcin, đưa canxi tới được xương, từ đó giúp xương chắc khỏe, hỗ trợ phát triền chiều cao. Do đó, các bậc phụ huynh cần lưu ý về việc đảm bảo bổ sung đầy đủ bộ ba cao lớn này nhằm giúp trẻ có được chiều cao tối ưu.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những cách giúp trẻ cao hơn trong khi ngủ

Ts.Bs. Trương Hồng Sơn - Viện Y học ứng dụng Việt Nam
Bình luận
Tin mới
  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

  • 27/03/2024

    Những triệu chứng và biến chứng điển hình của bệnh sởi

    Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng do virus sởi gây ra, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng như sốt cao, ho, chảy nước mũi và phát ban da đặc trưng là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Hiểu rõ các triệu chứng sởi còn giúp phòng ngừa sự lây lan của căn bệnh này.

  • 27/03/2024

    5 loại thảo mộc giúp tăng cường sức khoẻ hô hấp

    Khi gặp các vấn đề hô hấp, nhiều người có xu hướng tìm các giải pháp từ thiên nhiên để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu cũng như tăng cường sức khoẻ đường thở. Dưới đây là 5 loại thảo mộc bạn có thể thử áp dụng.

  • 27/03/2024

    Biện pháp cải thiện triệu chứng viêm họng

    Viêm họng là vấn đề hô hấp có thể xảy ra quanh năm, nhất là trong thời tiết giao mùa do virus, vi khuẩn tấn công đường thở. Cần làm gì để cải thiện triệu chứng viêm họng hiệu quả?

Xem thêm