Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Phân biệt hai loại cholesterol HDL và LDL

Cholesterol thường xuyên bị đổ tiếng là gây hại cho sức khỏe con người, nhưng chúng lại cực kỳ cần thiết cho những chức năng sinh học của cơ thể con người. Cơ thể sử dụng cholesterol để tạo ra hormone và vitamin D cũng như hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Gan tạo ra đủ lượng cholesterol để phục vụ cho các nhiệm vụ trên nhưng cơ thể không chỉ lấy cholesterol từ gan mà còn từ thực phẩm chúng ta ăn vào nữa. Ăn quá nhiều thực phẩm có chứa cholesterol khiến nồng độ chất này tăng cao và từ đó gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Cholesterol thường xuyên bị đổ tiếng là gây hại cho sức khỏe con người, nhưng chúng lại cực kỳ cần thiết cho những chức năng sinh học của cơ thể con người. Cơ thể sử dụng cholesterol để tạo ra hormone và vitamin D cũng như hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Gan tạo ra đủ lượng cholesterol để phục vụ cho các nhiệm vụ trên nhưng cơ thể không chỉ lấy cholesterol từ gan mà còn từ thực phẩm chúng ta ăn vào nữa. Ăn quá nhiều thực phẩm có chứa cholesterol khiến nồng độ chất này tăng cao và từ đó gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

HDL và LDL cholesterol

Có hai loại cholesterol là lipoprotein tỷ trong cao (HDL) và lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL). Lipoprotein được tạo ra từ mỡ và protein. Cholesterol di chuyển được trong cơ thể là nhờ có lipoprotein.

HDL được biết đến là loại cholesterol tốt vì chúng vấn chuyển cholesterol đến gan giúp giải phóng cholesterol ra khỏi cơ thể. HDL giúp cơ thể đào thải lượng cholesterol bị thừa tránh ảnh hưởng đến các mạch máu.

LDL lại bị gọi là cholesterol xấu vì chúng mang cholesterol đến các mạch máu nơi mà chúng sẽ tích tụ bồi đắp làm dầy thành mạch lên hay còn gọi là xơ vữa mạch. Việc này dẫn đến tăng nguy cơ hình thành cụ máu đông ở mạch. Cục máu đông vỡ ra di chuyển đến các mạch máu hẹp ở tim hoặc não sẽ gây ra đột quỵ. Thành mạch bị dầy cũng làm cản trở lưu thông của dòng máu và oxi đến các cơ quan bên trong cơ thể. Thiếu oxi cũng sẽ gây ra hư hỏng các nội tạng và gây ra đột quỵ tim và não.

Hiểu biết về các con số

Bạn có thể có lượng cholesterol cao nhưng lại chưa xuất hiện triệu chứng nào đáng chú ý.

Cách để nhận biết được lượng cholesterol cao là đi xét nghiệm máu để định lượng cholesterol (mg/dL) Khi có kết quả xét nghiệm bạn nên để ý thấy:

  • Tổng lượng Cholesterol hay cholesterol toàn phần bao gồm có HDL, LDL,và 20%lượng triglyceride.
  • Triglycerid: lượng chất này nên dưới 150mg/dL. Triglycerid là một chất béo khá phổ biến. Nếu lượng chất nàu cao thì lượng LDL cũng cao trong khi đó HDL sẽ giảm  đồng nghĩa là nguy cơ mắc xơ vữa mạch cũng sẽ cao hơn.
  • HDL: lượng chất này càng cao càng tốt, và nên cao hơn ít nhất 55mg/dL với nữ và 45mg/dL với nam.
  • LDL: càng thấp càng tốt. Con số không nên vượt quá 130mg/dL nếu bạn không mắc bệnh tim mạch, các bệnh mạch máu hoặc tiểu đường, và không nên cao hơn 100mg/dL nếu bạn bị những bệnh trên hoặc có lượng cholesterol toàn phần cao.

Nguyên nhân gây ra tình trạng tăng cholesterol

Các yếu tố lối sống có thể gây ra tình trạng tăng cholesterol bao gồm:

Béo phì

Chế độ ăn nhiều thịt đỏ, nhiều chế phẩm sữa nguyên kem, chất béo bão hòa, chất béo dạng trans và thực phẩm chế biến sẵn.

Có vòng eo to (trên 101cm với nữ và trên 89 với nam)

Lười vận động

Trong một nghiên cứu được xuất bản năm 2013, người ta thấy những người hút thuốc lá điển hình luôn có lượng HDL thấp hơn những người không hút thuốc. Những người bỏ thuốc lá sẽ tăng HDL trở lại.

Người ta cũng ko rõ là liệu stress có là nguyên nhân gây tăng cholesterol không. Nhưng stress không kiểm soát có thể dẫn đến những hành vi không lành mạnh gây tăng LDL và cholesterol toàn phần.

Trong một số  trường hợp tăng LDL di truyền do đột biến gen ảnh hưởng đến khả năng loại bỏ LDL cholesterol của gan. Do vậy đẫn đến tăng lượng LDL và làm tăng nguy cơ đột quỵ tim và đột quỵ não ở tuổi rất trẻ.

Điều trị chứng tăng cholesterol

Để điều trị tăng cholesterol, bác sỹ sẽ khuyến khích mọi người thay đổi lối sống:

  • Bỏ hút thuốc
  • Có chế độ ăn lành mạnh
  • Tập thể dục thường xuyên
  • Giảm căng thẳng.

Đôi khi sự thay đổi lối sống vẫn chưa đủ để giảm lượng cholesterol, đặc biệt là khi tăng cholesterol di truyền. Lúc đó, bạn sẽ cần đến một hoặc nhiều loại thuốc  như:

  • Statin để giúp gan loại bỏ cholesterol
  • Thuốc gắn acid mật giúp cơ thể sửu dụng nhiều cholesterol sản xuất mật
  • Thuốc ức chế hấp thu cholesterol để ngăn ngừa ruột non hấp thụ cholesterol và giải phóng cholesterol vào máu
  • Thuốc dạng tiêm giúp gan hấp thu nhiều LDL
  • Thuốc và thực phẩm chức năng giúp giảm lượng triglyceride có thể chứa các chất như niacin, acid béo omega 3 và fibrates.

Tác dụng của chế độ ăn

Hiệp hội tim mạch Mỹ khuyến cao ăn nhiều thực phẩm dưới đây sẽ giúp giảm cholesterol và giảm HDL:

  • Nhiều hoa quả và rau củ
  • Ngũ cốc nguyên cám
  • Thịt gia cầm bỏ da, thịt nạc
  • Các loai cá béo như cá hồi, cá mòi,…
  • Các loại hạt chứa dầu không thêm muối và đậu đỗ
  • Dầu ôliu

Những thực phẩm có thể làm tăng LDL cholesterol nên tránh:

  • Thịt đỏ
  • Thực phẩm chiên rán
  • Các đồ nướng làm từ chất béo dạng trans hoặc chất béo bão hòa
  • Các chế phẩm của sữa đã giảm béo
  • Thực phẩm sử dụng dầu được hydro hóa

Được chẩn đoán tăng cholesterol không có nghĩa là bạn sẽ bị bệnh tim mạch hoặc đột quỵ nhưng nguy cơ mắc bệnh vẫn luôn quẩn quanh đó nếu bạn không kiểm soát tốt lượng cholesterol. Lối sống lành mạnh sẽ giúp bạn luôn có một trái tim khỏe mạnh.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Top 10 câu hỏi về tăng cholesterol máu

 

 

Bình luận
Tin mới
  • 18/10/2025

    Giao mùa gây ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe con người?

    Vào thời điểm giao mùa, thời tiết có thể làm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người, thường dẫn đến các bệnh theo mùa, dị ứng và bùng phát các bệnh mãn tính. Các yếu tố như nhiệt độ giảm đột ngột, đổ ẩm tăng cao hoặc chất lượng không khí thay đổi thách thức cơ thể con người phải thích nghi. Vào lúc này, bạn nên hiểu rõ tầm quan trọng của việc giữ gìn sức khỏe, tham khảo ý kiến của bác sĩ để bảo vệ bản thân và gia đình.

  • 17/10/2025

    8 lý do nên ăn bông cải xanh

    Rẻ tiền nhưng rất giàu dinh dưỡng và có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Đó chính là lý do không nên bỏ qua bông cải xanh trong thực đơn hằng ngày.

  • 17/10/2025

    Các bài tập thể dục đơn giản tại nhà cho người bận rộn

    Trong nhịp sống hối hả hiện nay, nhiều người bị cuốn vào công việc và các trách nhiệm gia đình, khiến việc dành thời gian cho tập luyện trở thành thách thức. Tuy nhiên, duy trì hoạt động thể chất không chỉ cải thiện sức khỏe mà còn nâng cao tinh thần và năng suất làm việc.

  • 16/10/2025

    Lần đầu tiên tại Việt Nam: Phẫu thuật thành công khối phình khổng lồ động mạch thận có áp dụng ghép thận tự thân

    Hà Nội (TTXVN 16/10) Các y, bác sĩ của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 vừa điều trị thành công khối phình khổng lồ của động mạch thận ở rốn thận cho một bệnh nhân nữ 37 tuổi.

  • 16/10/2025

    Sốt xuất huyết giao mùa: Cảnh giác cao độ trong thời tiết thất thường

    Trong bối cảnh thời tiết thất thường và chuyển mùa với độ ẩm cao, sốt xuất huyết trở thành mối đe dọa lớn đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt tại các khu vực nhiệt đới như Việt Nam. Việc thời tiết thay đổi không chỉ tạo điều kiện cho muỗi vằn sinh sản mà còn có thể làm suy yếu hệ miễn dịch của con người. Do đó, nhận biết sớm triệu chứng và áp dụng biện pháp phòng chống hiệu quả là yếu tố then chốt để giảm thiểu rủi ro, nâng cao nhận thức về sự nguy hiểm của sốt xuất huyết trong giai đoạn giao mùa.

  • 16/10/2025

    6 lý do ăn táo giúp bạn 'ít gặp bác sĩ'

    Táo không chỉ là một loại trái cây thơm ngon mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe ấn tượng. Dưới đây là những lợi ích nổi bật của việc ăn táo, cùng với các mẹo nhỏ để thưởng thức chúng một cách an toàn và hiệu quả.

  • 16/10/2025

    Ngủ đủ giấc: Chìa khóa nâng cao hiệu suất học tập hàng ngày

    Trong xã hội hiện đại, nhiều học sinh tin rằng việc cắt giảm giấc ngủ để có thêm thời gian học tập là cách hiệu quả để đạt thành tích cao. Tuy nhiên, quan niệm này không chỉ sai lầm mà còn có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và hiệu suất học tập. Giấc ngủ không phải là thứ có thể hy sinh mà là nền tảng quan trọng giúp học sinh duy trì sự tập trung, cải thiện trí nhớ và nâng cao khả năng sáng tạo. Bài viết này sẽ khám phá tầm quan trọng của giấc ngủ đối với học sinh và cách xây dựng thói quen ngủ khoa học để tối ưu hóa hiệu suất học tập.

  • 15/10/2025

    3 thay đổi thói quen ăn uống giúp tránh xa đột quỵ

    Đột quỵ (tai biến mạch máu não) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế trên toàn thế giới. Vậy có cách nào ngăn ngừa đột quỵ hay không?

Xem thêm